Edhe pse Izraeli nuk ka minierat e veta të diamanteve, ai gjeneron të ardhura nga nëntë deri në 13 miliardë dollarë çdo vit duke përpunuar diamantët e papërpunuar që i merr nga Afrika dhe Rusia.
Një reporter i Agjencisë Anadolu mblodhi të dhëna për industrinë e diamanteve, e cila përbën 10 deri në 15 për qind të të ardhurave totale të eksportit të Izraelit, si dhe tregtinë e diamanteve, eksporti më i madh i vendit.
Organizatat e të drejtave të njeriut akuzojnë Izraelin për financimin e grupeve të armatosura në zonat e konfliktit dhe shpenzimet e tij ushtarake pikërisht përmes tregtisë së diamanteve.
Disa, pra, pretendojnë se diamantet që blen Izraeli, veçanërisht nga Republika Demokratike e Kongos, janë “diamantë gjaku”, dhe Tel Avivi njihet se blen diamante të papërpunuara nga vende si Botsvana, Namibia dhe Angola.
Përpunimi i diamantit
Fabrikat e përpunimit të diamanteve të teknologjisë së lartë në rajonet e Tel Avivit dhe Ramat Gan janë motori i industrisë së diamanteve të Izraelit.
E vendosur në Ramat Gan, Israel Diamond Exchange është një nga shkëmbimet më të mëdha dhe më me ndikim të diamanteve në botë, duke trajtuar miliarda dollarë në transaksione tregtare çdo vit.
Qindra kompani në këtë rajon përpunojnë diamante të papërpunuara dhe më pas i eksportojnë në tregjet kryesore botërore si SHBA, Evropë, Hong Kong dhe Kinë.
Rreth 90 për qind e diamanteve të përpunuara nga Izraeli eksportohen në tregjet ndërkombëtare dhe kjo tregti kontribuon shumë në ekonominë izraelite.
Përveç kësaj, ndikimi i Izraelit në rrjetet globale të tregtisë së diamanteve e bën këtë sektor të rëndësishëm jo vetëm ekonomikisht, por edhe strategjikisht.
Debate etike
Megjithatë, roli i Izraelit në këtë sektor provokon veçanërisht debate etike.
Ka pretendime se Izraeli përpunon diamante të njohur si “diamantet e gjakut”, të nxjerra nga konfliktet dhe zonat e luftës në Afrikë, dhe më pas i përdor të ardhurat për të financuar konflikte të përgjakshme.
Gjithashtu, fakti që Izraeli blen diamante të papërpunuara, veçanërisht nga zonat e konfliktit në Afrikë, ngre kritika se kjo tregti është e lidhur drejtpërdrejt me shkeljet e të drejtave të njeriut.
Pavarësisht rregulloreve ndërkombëtare si Procesi Kimberley, një sistem certifikimi ndërkombëtar i krijuar në 2003 për të parandaluar tregtinë globale të diamanteve që vijnë nga zonat e konfliktit, Izraeli besohet se po e anashkalon këtë sistem dhe po angazhohet në tregti joetike.
Alokimet e mbrojtjes
Ekspertët besojnë se të ardhurat nga tregtia e diamanteve kontribuojnë në mënyrë indirekte në buxhetin e mbrojtjes të Izraelit.
Në Izrael, i cili ka një buxhet vjetor të mbrojtjes prej rreth 23 miliardë dollarë (21.7 miliardë euro), rreth një miliard dollarë të ardhura të mbledhura në sektorin e diamanteve kanalizohen në shpenzimet ushtarake.
Organizatat për të drejtat e njeriut theksojnë se në këtë mënyrë ofrohet mbështetje financiare për sulmet në Gaza dhe në zonat e tjera të konfliktit.
Vlerësohet se disa tregtarë izraelitë bashkëpunojnë me grupe të armatosura në Afrikë, por edhe financojnë konfliktet e këtyre grupeve, duke siguruar kështu diamante të papërpunuara me çmime më të volitshme.
Pasiguria në tregtinë e diamanteve
Vitet e fundit, krizat globale dhe rajonale si lufta Rusi-Ukrainë dhe sulmet e Izraelit në Gaza kanë çuar në pasiguri edhe në tregtinë e diamanteve.
Në veçanti, thuhet se sanksionet e vendosura ndaj kompanisë Alrosa, prodhuesit më të madh rus të diamanteve, mund të ndikojnë negativisht edhe në zinxhirin e furnizimit të diamanteve të papërpunuara izraelite.
Gjithashtu, sulmet izraelite në Gaza dhe Liban besohet të rrisin kostot e sigurimit dhe rreziqet e transportit, të cilat mund të shkaktojnë vështirësi të reja në industrinë e diamanteve.
Megjithatë, industria izraelite e diamanteve vazhdon të ruajë pozicionin dhe fuqinë e saj në tregun global pavarësisht pyetjeve të shumta etike dhe reagimeve ndërkombëtare. /tesheshi.com/
