Të ecësh në këmbë për të shijuar peisazhin në Bregun Perëndimor dhe kufijtë e tij, mund të të përballë më sfida. Ndërsa ngjitesh maleve mund të takosh policinë izraelite, e cila të pyet nëse ke dëgjuar të shtëna armësh. Por, nga ana tjetër e ekuacionit, përpara ke një peisazh mbresëlënës. Shkretëtira që zbret valë-valë, kodra të mprehta gëlqerore që priten nga rrugëza ku barinjtë e dhive kujdesen për kafshët e tyre. Është një vend ku mund të takosh plot surpriza: të rinj që ngasin kuaj në gjurmë shkëmbore, lugina nën hije plot me palestinezë që bëjnë piknik me familjen e të ftojnë të ulesh.
Rruga e Ibrahimit është një stërvitje e mundësisë për ndryshim. Konceptuar vetëm një dekadë më parë nga William Ury, një akademik që punonte në fushën e negociiimit në universitetin e Havardit, vizioni tij është ambicioz: një nismë për të përshkruar me anë të rrugëve të gjata në këmbë, vende të lidhura me patriarkun biblik, Abrahamin, (Ibrahimin në version kur`anor), një figurë pra që nderohet në Islam, në Judaizëm e në Krishtërim.
Rruga nis nga rrënojat e Harran-it në Turqi, ku tradita thotë se Ibrahimi së pari dëgjoi thirrjen “shko përpara” dhe kur rrugëtimi vijon, kalon përmes Sirisë, Turqisë, Jordanisë, Palestinës dhe Izraelit.
Për akademikun Ury, ky rrugëtim ishte një ushtrim praktik i negociimit. Që nga hapja në vitin 2008, rrethanat i kanë riformatuar disa nga qëllimet e projektit. Rruga për momentin është shndërruar në një rrjet gjurmësh të ndërlidhura dhe vende pushimi, pak a shumë një sipërmarrje ndërkombëtare. Kushtet për realizimin e mundshëm të një rruge të mirëfilltë janë bërë gjithnjë e më të vështira; më të dukshme janë në Siri, që është zhytur në një luftë të përgjakshme.
Fotografitë e projektit të shkrepura nga suedezja Maja Daniels, tregojnë portrete dhe peisazhe të marra përpara shpërthimit të dhunës mes izraelitëve e palestinezëve e që flasin për mundësi të mëdha që ekzistojnë ende.
Ato dokumentojnë një situatë që ndryshoi brenda dy muajsh; potenciali për turizmin rural në fshatrat palestineze i shkatërruar nga dhuna.
Qyteti i Hebronit në Bregun Perëndimor, vendi i Varrit të Patriarkëve dhe xhamisë së Ibrahimit, një vend kyç për rrugëtimin, është shndërruar në vatër të dhunës që i ka afruar luftimet edhe pranë vendeve të shenjta.
Disa fshatra të dokumentuara si mrekulli për t’u vizituar, përfshirë Efrati-n dhe Tekoa-in, bien në rrugën 60-të të Bregut Perëndimor ku qeveritë perëndimore këshillojnë të mos udhëtohet. Shumë zona të tjera, si gryka shkëmbore e Wadi Kelt-it, me pellgjet e saj natyrore për not dhe faqet malore që zbresin në Detin e Vdekur, mbeten të aksesueshme.
Fotografitë kapin esencën e këtij peisazhi, jo qytetet por një jetë fshati të lidhur ende pas tarracave të pakohë, dhe panoramës pastorale, me tapetin e luleve dhe nën hijen e fiqve të egër.
Ish-diplomati Stefan Szepesi, sheh të njëjtën panoramë: “Projekti është të tregojë një fytyrë të ndryshme të Lindjes së Mesme”, thotë ai, duke nënvizuar rëndësinë tashmë që ndoshta 1 milion njerëz nga ky rajon kanë mbërritur në Europë si refugjatë. “Referencat ndaj rajonit janë stereotipe. Rrugëtimi u lejon njerëzve të shohin në një mënyrë më të thelluar se njerëzit nuk janë të ndryshëm këtu; duke ecur në këtë rrugë, duke takuar banorët, duke u ulur në shtëpitë e tyre”.
Ndërsa numri i njerëzve që bëjnë itinerarin është goditur në vitin e parë nga lufta e 2014-ës në Gaza, dhe tashmë nga tensionet në Bregun Perëndimor, Szepesi thotë se projekti ka tejkaluar pritshmëritë.
“Njerëzit thoshin se askush nuk do ta bënte këtë rrugëtim. Perceptimi për momentin nuk është i mirë dhe ka rezultuar direkt në anulimin e udhëtimeve. Por unë eca vetë një ditë më parë”, thotë ai.
Përpjekjet vazhdojnë. Bëhet fjalë për një projekt në progres, dhe ndonjëherë detyra duket e pamundur, edhe pse tashmë rruga është më shumë sesa një itinerar në hartë. Eshtë një ide dhe pavarësisht problemeve të sotme, aktivistët thonë se do të jetë e vështirë të fshihet.
Fotografitë
Të ecësh me Ibrahimin (Abrahamin): udhëtim përmes Palestinës, Izraelit e përtej
Bëhet fjalë për një projekt ambicioz: një itinerar pelegrinazhi që ndjek hapat e babait të Islamit, Judaizmit dhe Krishtërimit. Ka disa fotografi që shpjegojnë projektin.
Pamje e Jeruzalemit marrë nga Bethlehem
Të dyja qytetet janë në rrugën e Itinerarit të Ibrahimit, projektit që u mirëprit nga ministria palestineze e Turizmit dhe Antikiteteve. “Në Palestinë, 80 për qind e turizmit përbëhet nga pelegrinazhe dhe na duhet ta zgjerojmë këtë”, thotë zëdhënësi i ministrisë, Ahmed Rjoob. “Ky është një projekt kombëtar që shkon nga veriu në jug, duke lidhur të gjitha zonat palestineze, duke u fokusuar në komunitetet e margjinalizuara dhe zonat rurale. Eshtë tërësisht një qasje e re dhe pikërisht ajo për të cilën kemi nevojë”.
Fiwyal Manasrah në Beni Naim, Palestinë, duke pjekur bukë
Fiwyal Manasrah, e cila është angazhuar si mikpritëse në rrugën e Ibrahimit, përgatit bukë në shtëpinë e saj për pelegrinët sipas traditës në furrën me dru.
Në Beit Sahour, Bethlehem, aktivistët kanë sjellë risinë e rezistencës jo të dhunshme: gjatë intifadës së parë, izraelitët u ftuan të kalojnë fundjavën në shtëpitë palestineze, duke përdorur sloganin “Thyej bukë, jo kocka”. Këtu është edhe vendi që ngriti konceptin e vizitave në shtëpi të turistëve, një ide e një shoqate e cila është e specializuar në turet turistike në territoret palestineze.
Bletërritës në Institutin Palestinez për Biodiversitetin dhe Qëndrueshmërinë në Bethlehem
“Kjo qendër ekziston prej më pak se një viti”, thonë punonjësit. Drejtori Mazin Qumsiyeh tregon se është kthyer së bashku me gruan nga Shtetet e Bashkuara, për ta ndërtuar atë, me një grant të vogël për muzeun, që s’është veçse një dhomë me bimë që rriten mureve dhe një biosistem për fluturat. “Kemi identifikuar 55 lloje unike në Palestinë deri tani, por kemi nevojë për më shumë të dhëna”, thotë ai.
Agimi i diellit në shtëpinë e Salim Abu Nasim në Tekoa.
Familja ofron dhoma për vizitorët, por ata preferojnë të flenë në tarracë gjatë muajve të nxehtë të verës.
Familja Bader thyen agjërimin me një darkë në shtëpi.
Qyteza Battir u shpall pjesë e trashëgimisë botërore të UNESCO-s në vitin 2014 dhe ka plane që ajo të lidhet me itinerarin e rrugës së pelegrinazhit.
Tre breza të një familjeje presin për grupet e turistëve ndërkombëtarë në tendën e tyre në Hasassa, Al Rashaydeh.
Sonte, vizitorët do të hanë darkë dhe në mëngjes ata do të nisin ecjen për të parë lindjen e diellit mbi Detin e Vdekur. Komunitetet e beduinëve si këta e sigurojnë jetesën duke mbajtur dele, dhi dhe gamile, por me aksesin e reduktuar tek burimet e ujit, turizmi po merr rëndësi të veçantë.
Katër anëtare të unionit të grave në kampin e refugjatëve palestinezë, Aqbat Jaber në Jericho.
Dy vjet më parë ato morën financime për të mundësuar drekën për shkollat lokale, tetë gra gatuajnë drekën për 150 persona në ditë.
Dy burra ndalojnë në një burim uji në Al Auja, ende e aksesueshme nga palestinezët.
“Përpara vitit 2000, kjo zonë ishte tokë bujqësore me shumë plantacione bananesh”, thotë Ali Salame, që jeton aty afër. ”Që nga mbërritja e të vendosurve izraelitë, pesë nga gjashtë burime janë marrë prej tyre. Duhet të ngjitemi lart në male për të mbërritur në burimin e vetëm”.
Abed drejton një dyqan suveniresh në qytetin e vjetër të Hebronit, dhe është i vetmi palestinez aty.
“Më janë ofruar shumë para nga hebrenj të pasur për t’u larguar dhe për të shkuar në Amerikë”, thotë ai, “por unë vazhdoj të refuzoj. Familja jonë ka jetuar këtu për 250 vjet”.
Përgatiti: Juli Prifti – /tesheshi.com/
