Rrezikzhdukja e deri 1500 gjuhëve në botë

Ka rreth 7000 gjuhë të njohura në botë sot, por disa prej tyre së shpejti mund të zhduken përgjithmonë, ka zbuluar një studim australian.

Sipas tij, rreth gjysma e gjuhës është në rrezik dhe 1500 mund të zhduken plotësisht deri në fund të shekullit.

“Pa ndërhyrje, humbja e gjuhës mund të trefishohet në 40 vjet, me humbjen e një gjuhe në muaj”, shkruajnë autorët.

Ata këshillojnë miratimin e kurrikulave që mbështesin arsimin dygjuhësh dhe inkurajojnë si zotërimin e gjuhëve indigjene ashtu edhe përdorimin e gjuhëve dominuese rajonale.

Studimi, i kryer nga Universiteti Kombëtar Australian, u publikua në revistën online Nature Ecology and Evolution.

Studiuesit kanë zbuluar gjithashtu disa arsye të papritura që kërcënojnë mbijetesën e gjuhës, tha bashkëautori Lindell Bromham. Midis tyre, për shembull, është një rrjet rrugor i zhvilluar mirë.

“Ne zbuluam se sa më shumë rrugë që lidhin zonat rurale me ato urbane, fshatrat me qytetet, aq më i lartë është rreziku që gjuhët të rrezikohen. Duket sikur rrugët po ndihmojnë gjuhët dominuese të mposhtin gjuhët më të vogla,” tha Bromham.

“Kur një gjuhë humbet, ose ‘fle’, siç dimë të themi për gjuhët që nuk fliten më, ne humbasim shumë diversitet kulturor njerëzor,” vuri në dukje Bromham.

Shumë nga gjuhët që supozohet se do të zhduken deri në fund të shekullit janë ende në përdorim, thonë ekspertët.

“Kështu që ka ende një shans për të mbështetur komunitetet për të rigjallëruar gjuhët indigjene dhe për t’i forcuar ato për brezat e ardhshëm,” shpjegoi Bromham.

UNESCO ka shpallur dhjetë vitet e ardhshme (2022-2032) një dekadë të gjuhëve indigjene, me qëllim mbrojtjen e diversitetit gjuhësor dhe forcimin e të drejtave të njerëzve nga komunitetet e pakicave gjuhësore. /tesheshi.com/