Pavel Filatyev i di pasojat e asaj që ka thwnw. Ky ish-parashutist e kupton se rrezikon burgun, se do të quhet tradhtar dhe se ish-shokët e tij do t’i shmangen. Nëna e tij e nxiti që të arratisej nga Rusia sa të mundej. Gjithsesi ai tha atë që tha.
“Unë nuk shoh drejtësi në këtë luftë”, tha ai në një tavolinë kafeneje në lagjen financiare të Moskës. Ishte hera e parë që ai personalisht u ul me një gazetar që kur u kthye nga lufta në Ukrainë, raporton britanikja The Guardian.
“Unë nuk kam frikë të luftoj në një luftë. Por duhet të ndiej drejtësi, të di se kjo që po bëj është e drejtë. Dhe besoj se e gjithë kjo (pushtimi rus i Ukrainës) po dështon jo vetëm sepse qeveria vodhi gjithçka, por sepse ne, rusët, nuk mendojmë se kjo që po bëjmë është e drejtë”.
Dy javë më parë, Filatyev hyri në faqen e tij në rrjetin social VKontakte dhe publikoi një “bombë” prej 141 faqesh – një rrëfim i përditshëm se si parashutistët e tij u dërguan në territorin ukrainas nga Krimea, hynë në Kherson dhe kapën portin detar dhe ishin nën zjarr të rëndë të artilerisë për më shumë se një muaj pranë Mykolaiv-it – dhe më pas se si ai u plagos dhe u evakuua nga konflikti me një infeksion të syrit.
Në atë kohë ai ishte tashmë i bindur se duhej të ekspozonte kalbjen në thelb të pushtimit rus të Ukrainës.
Ai kaloi 45 ditë duke shkruar kujtimet e tij nga konflikti, duke thyer “ligjin e heshtjes” sipas të cilit edhe fjala “luftë” u dëbua nga sytë e publikut. “Thjesht nuk mund të hesht më, edhe pse e di që ndoshta nuk do të ndryshoj asgjë dhe ndoshta kam bërë marrëzi për ta futur veten në kaq shumë telashe”, thotë Filatyev, ndërsa gishtat i dridhen nga stresi. Ai ndezi një cigare tjetër.
Kujtimet e tij – ZOV – janë emërtuar sipas shenjave taktike “Z” të vizatuara në automjetet e ushtrisë ruse, të cilat pranohen në Rusi si një simbol pro luftës. Deri më tani, nuk ka pasur një deklaratë më të detajuar, vullnetare të një ushtari rus që mori pjesë në pushtimin e Ukrainës. Klipet e tij rrëfimtare u publikuan në mediat e pavarura ruse.
Këtë javë, faqja investigative ruse iStories, të cilën Moska e ka ndaluar hyrjen në vend, publikoi rrëfimin e një ushtari tjetër rus, i cili rrëfeu në kamera se kishte qëlluar dhe vrarë një civil në qytetin ukrainas Andriyivka.
Filatyev, i cili shërbeu në Regjimentin e 56-të të Sulmimit Ajror të Gardës me bazë në Krime, përshkroi se si njësia e tij e rraskapitur dhe e pajisur keq fluturoi në territorin ukrainas në sfondin e zjarrit të rëndë raketor në fund të shkurtit, me pak logjistikë apo objektiva konkrete dhe pa asnjë ide përse ishte kjo luftë.
“Mu deshën javë për të kuptuar se nuk kishte fare luftë në territorin rus dhe se ne sapo kishim pushtuar Ukrainën”, tha ai.
Në një moment, Filatyev përshkruan sesi parashutistët grabitqarë, përndryshe elita e ushtrisë ruse, pushtuan portin e Khersonit dhe menjëherë filluan të vjedhin “kompjuterët dhe të gjitha mallrat me vlerë që mund të gjenim”. Pastaj plaçkitën kuzhinat duke kërkuar ushqim.
“Aty si egërsirë hanim gjithçka – tërshërë, qull, reçel, mjaltë, kafe… Nuk na interesonte asgjë, na shtynë në kufijtë e mundësive. Shumica kaluam një muaj në fusha pa asnjë rehati, dush apo ushqim normal”.
“Në çfarë gjendje të egër mund t’i futësh njerëzit pa menduar për faktin se ata duhet të flenë, të hanë dhe të lahen,” shkroi ai. “Gjithçka rreth nesh shkaktoi një ndjenjë të keqe – si njerëz të varfër ne thjesht po përpiqeshim të mbijetonim”.
“E di që lexuesit të huaj kjo do t’i tingëllojë e egër”, tha ai, duke përshkruar se si një shok vjedh një kompjuter. “Por (ushtari) e di që vlen më shumë se një nga pagat e tij. Dhe kush e di nëse ai do të jetë edhe gjallë nesër. Kështu që ai e merr atë. Nuk po mundohem të justifikoj atë që bëri, por mendoj se është e rëndësishme të them pse njerëzit sillen kështu, të kuptojmë se si t’i ndalojmë dot ata… Çfarë duhet të bëjë një person në situata të tilla ekstreme”.
Ai dënoi ashpër atë që ai e quajti “degradimin” e ushtrisë, duke përfshirë përdorimin e pajisjeve dhe automjeteve të vjetruara që i lanë ushtarët rusë të ekspozuar ndaj kundërsulmeve ukrainase. Pushka që mori para luftës ishte e ndryshkur dhe kishte një rrip të thyer, tha ai.
“Ne ishim thjesht një objektiv ideal,” shkroi ai, duke përshkruar udhëtimin në Kherson me kamionë UAZ të vjetëruar dhe të paarmatosur, të cilët ndonjëherë ndalonin për 20 minuta. “Ishte e paqartë se cili ishte plani – si gjithmonë, askush nuk dinte asgjë.”
Filatyev përshkruan se si, ndërsa lufta përparonte, njësia e tij u ngul në llogore për gati një muaj pranë Mykolaiv-it nën zjarrin e artilerisë ukrainase. Aty, goditja e një predhe i hodhi baltë në sy, gjë që çoi në një infeksion që e la pothuajse të verbër.
Ndërsa zhgënjimet u shtuan në fushën e betejës, ai shkroi për raportet e ushtarëve që qëlluan qëllimisht veten për të ikur nga fronti dhe për të marrë 3 milionë rubla (48,000 €) si kompensim, si dhe thashethemet për gjymtim të ushtarëve dhe trupave të kapur.
Në intervistë ai ka deklaruar se nuk i ka parë personalisht abuzimet që janë bërë gjatë luftës. Por ai përshkroi një kulturë zemërimi dhe pakënaqësie në ushtri që minon fasadën e mbështetjes së plotë për luftën e portretizuar në propagandën ruse.
“Shumica e njerëzve në ushtri janë të pakënaqur me atë që po ndodh atje, ata janë të pakënaqur me qeverinë dhe komandantët e tyre, ata janë të pakënaqur me (presidentin rus Vladimir) Putin dhe politikat e tij, ata janë të pakënaqur me Ministrin e Mbrojtjes (Sergei Shoigu) , i cili nuk ka shërbyer asnjëherë në ushtri”, ka shkruar ai.
Që kur doli publikisht, thotë ai, e gjithë njësia e tij i ka ndërprerë kontaktet me të. Por ai beson se 20 për qind e tyre e kanë mbështetur drejtpërdrejt protestën e tij. Dhe shumë të tjerë, në biseda të heshtura, i thanë atij për një ndjenjë ngurruese respekti për patriotizmin e ukrainasve që luftonin për të mbrojtur territorin e tyre. Ose ata u ankuan për trajtimin e keq të Rusisë ndaj ushtarëve të saj.
“Askush nuk i trajton veteranët këtu,” tha ai në një moment.
Në spitalet ushtarake, ai përshkroi takimin me ushtarë të pakënaqur, duke përfshirë marinarë të plagosur nga kryqëzori Moskva – i cili u fundos nga raketat ukrainase në prill. E në ZOV ai pohoi se “ka një grumbull të vdekurish, familjarët e të cilëve nuk u janë kompensuar”, duke mbështetur kështu raportimet e mediave për ushtarë të plagosur që presin me muaj pagesën.
Një njeri ndryshe
Plani i tij fillestar ishte të publikonte kujtimet e tij dhe të dorëzohej menjëherë në polici. Por aktivisti Osechkin i tha atij ta rimendonte dhe vazhdimisht e kërkoi që të largohej nga vendi. Deri këtë javë, ai nuk pranoi ta bënte këtë.
“Dhe le të themi unë shkoj, shkoj në Amerikë dhe kush jam unë atje? Çfarë duhet të bëj?”, thotë ai. “Nëse nuk i nevojitem as vendit tim, atëherë kush ka nevojë për mua atje?”.
The Guardian nuk ishte në gjendje të verifikonte në mënyrë të pavarur detajet e plota të historisë së tij, por ai ofroi dokumente dhe fotografi që tregonin se ai ishte një parashutist me Regjimentin e 56-të Ajror të stacionuar në Krime, i cili ishte shtruar në spital për një dëmtim të syrit të pësuar gjatë “kryerjes së një misioni special në Ukrainë” në prill dhe se ai i shkroi drejtpërdrejt Kremlinit me ankesat e tij për luftën përpara se të dilte publikisht.
“Çfarë jemi bërë?”
Mbi të gjitha pyet veten pse është ende beqar. Ai dëgjoi se njësia e tij po përgatitej ta akuzonte për dezertim, një akuzë që mund ta çonte në burg për vite të tëra. E megjithatë asgjë nuk ndodhi.
“Nuk e kuptoj pse nuk më kanë kapur ende”, thotë ai pas takimit në një stacion treni në Moskë. “Kam thënë më shumë se kushdo në gjashtë muajt e fundit. Ndoshta nuk dinë çfarë të bëjnë me mua”, shton ai.
Është një mister që ata nuk mund ta zgjidhin kurrë. Filatyev u largua nga vendi nëpërmjet një rruge të panjohur pak pas mbrëmjes së së shtunës, kur u nis për të gjetur një bujtinë ku do të kalonte natën. Dy ditë më vonë, Osechkin njoftoi se Filatyev arriti të arratisej nga Rusia “para arrestimit”. Është ende e paqartë nëse ai është akuzuar zyrtarisht për ndonjë krim në Rusi.
“Pse duhet të largohem nga vendi im vetëm sepse thashë të vërtetën se në çfarë ata bastardë e kanë kthyer ushtrinë tonë?!” shkroi Filatyev në një mesazh në Telegram. “Jam mbytur nga emocionet sepse më duhej të largohesha nga vendi im”.
Ai mbetet një nga vetëm pak ushtarë rusë që flet publikisht për luftën, megjithëse pas muajsh vuajtjeje se si ta bëjnë këtë pa shkelur shërbimin e tyre. “Njerëzit më pyesin pse nuk e hodha armën”, tha ai. “Epo, unë jam kundër kësaj lufte, por nuk jam gjeneral, nuk jam ministër i mbrojtjes, nuk jam Putin – nuk di si ta ndal. Nuk do të ndryshoja asgjë duke u bërë frikacak, duke hedhur armët dhe duke braktisur shokët e mi”.
I ulur në rrugët e ngarkuara të Moskës ndoshta për herë të fundit, ai tha se shpresonte se gjithçka do të merrte fund pas protestave popullore si ato gjatë Luftës së Vietnamit. Por tani për tani, tha ai, duket se është shumë larg.
“Unë jam thjesht i tmerruar nga ajo që do të ndodhë më pas,” tha ai, duke imagjinuar Rusinë duke luftuar për fitore të plotë pavarësisht kostos së tmerrshme. /tesheshi.com/
