Më poshtë do mund të lexoni kronikën e një ekzekutimi me varje, marrë nga ‘Gazet`e Korçës’, e që i përket datës 29 maj, 1926. Pra, bëhet fjalë për kohën e Zogut.
Si redaksi zgjodhëm ta sjellim këtë kronikë brenda kontekstit të frymës që po mbizotëron këto ditë në mbarë opinionin shqiptar, ku ngulshëm po kërkohet rikthimi i dënimit me vdekje, fill pas ngjarjes makabre të ekzekutimit të dy turistëve çeke në veri të Shqipërisë.
Zgjodhëm ta botojmë dhe për faktin se paralel me dëshirën për rikthimin e dënimit me vdekje, po shpërfaqet dhe një demonizim i popullsisë veriore, ndërsa rasti në fjalë vjen pikërisht nga një prej vatrave të qytetërimit shqiptar, Korçës; gjë që tregon se krimi dhe e keqja nuk janë aspak të kushtëzuara nga vendndodhje krahinore.
Sot m`ora 3 e mëngjezit u mvar në Pazar të vogël krimineli Hekuran Rapo nga katundi Porodinë, i dënuar me vdekje me vendim të Gjyqit Shk, I të Korçës, datë 10 shkurt 1926, si vrasës me paramejtim i Tahir Lazes dhe si plaguës me qëllim vrasjeje i Qerim Metes nga Korça.
Prokuroria me të marrë pardje nga Tirana aktet e vërtetuara urdhëroj të ekzekutohet vendimi në fjalë për sot, ditë pazari, dhe në vëndin ku më 11 qershor 1924 Hekuran Rapoja vrau Tahir Lazen.
Në vëndin e ngjarjes
Që në mes të natës nëpunës të Bashkisë pregatiten trikëmbsen e duhur dhe policia kish rrethuar vëndin duke mos lënë njeri të afrohet. Veçanërisht neve gazetarëve na dha leje Z. Prokuror të ndodhemi. Më ora 2.30 pasi arivi prokurori Z. Irakli Noçka, gjykatësi Z. Andon Kozmaqi, komandanti i gjindarmërisë Z. kapiten Qamil Boksi etj, u suall nga burgu krimineli. Ndonëse kur u muar nuk i treguan qëllimin e vërtetë, por i thanë se do t`a internojnë n`Elbasan, ay e kupëtoj dhe tha se “puna ime u muar vesh”.
Pasi u suall në vëndin e ngjarjes prokurori i këndoj shkurtim-vendimin dhe e pyeti në kishte për të thënë gjësendi. Mirpo ay me një guxim të tmerëshim dhe duke parë vdekjen me sy nuk tha se pendohet për vrasjen që bëri por vetëm çfaqi dëshirën e fundit që trupi i tij, n`ësht e mundur, t`i jepet familjes së vet ta varosë në Maliq, dhe e cila u pranua.
Ahere policët i mvsheën këmishën e bardhë dhe ju afrua hoxha për t`a ngushëlluar. Pasi mbaruan formalitetet e përkatshme u shpu në trikëmbëshen, hipi vetë mbi sënduq dhe me atë guximin e tmerësmë, që e karakterizoj gjer në fund, futi vetë kryen n`allkër. Dhe si ju shigurua mirë në qafë litari u hoq sënduqi dhe pa nxjerë aspak nonjë zë në një minutë e sipër mbaroj!
Pasi vërtetoj doktori vdekjen prokurori i mvari kufomës shkurtim-vendimin dhe u nënshkrua akti i ekzekutimit. Kufoma do të mbetet e mvarur sot tërë ditën, m`ora 5 pas m.d. do të zbritet nga trikëmbëshja dhe do t`i dorëzohet familjes – e cila lajmërohet sot – që ta varosë sipas dëshirës së tij në Maliq.
Mas`e keqe por e domsdoshme
Me ekzekutimin e sotme bëhen tri mvarje gjer më sot në qytetin tonë. Ndonëse masa e dënimit me vdekje është e keqe por në cfar raste quhet e domosdoshme; tjatër dënim m`i lehtë s`pronohet. Vetëm kështu ju pritet sidokudo hovi njerëzve të liq për krime. Dhe për këtë arësye shteti ynë ka pranuar – si disa të tjerë – litar për gjakësorë të mëdhenj. Për s`afërmi pritet të ekzekutohet dhe vendimi me vdekje i Jahja Qerimit, vrasësit të tregëtarit Josif Xhera, dhe e cila vrasje bëri përshtypje të madhe n`opinionin publik.
Marrë nga: ‘Udhërrëfyes i Reportazhit Shqiptar, 1912-2011’
/tesheshi.com/
