Kriza e refugjatëve në Europë që kapi titujt e parë të shtypit pak kohë më parë, ndezi edhe një debat tjetër që u ushqye nga përplasja mes liderëve të BE-së për mënyrën e menaxhimit të fluksit. Kryeministri hungarez, Viktor Orban tha se pjesa dërrmues e personave që mbërritën në Europë nuk ishin refugjatë, por thjesht njerëz që kërkonin një jetë më të mirë, duke u larguar nga vendi i tyre. Ndërsa homologu i tij sllovak, Robert Fico thotë se 95 për qind e tyre janë emigrantë ekonomikë.
Dallimi ka shumë vlerë, shpjegon “The Economist”, pasi sipas Konventës për refugjatët të viit 1951 dhe një sërë ligjesh të BE-së, vendet europiane duhet të oforjnë strehë dhe ndihma të tjera për mbrojtjen e azil-kërkuese që mund të provojnë se i largohen luftës apo persekutimit. Por, nuk ka detyrime të tilla ndaj atyre që kërkojnë të përmirësojnë perspektivën e jetës, edhe nëse kanë lënë pas kushte të vërteta mjerimi. Kështu që nëse Orban dhe Fico kishin të drejtë, kriza e refugjatëve në Europë ishte më tepër krizë e menaxhimit të kufijve dhe riatdhesimit sesa ka pasur të bëjë me strehimin, integrimin dhe kështu me radhë.
Si qëndron e vërteta?
Së pari, duhen parë numrat. Sipas BE-së, në çerekun e parë të vitit 2015, ishin shtatë vende shtetasit e të cilave përfitonin një lloj statusi, një formë mbrojtjeje nga vendet e BE-së. Po sa njerëz mbërritën nga këto vende. UNHCR thotë se Siria, Afganistani dhe Iraku llogariten si vendet, shtetasit e të cilit përbëjnë nëntë të dhjetat e shifrës së përgjithshme të çerek milioni njerëzish që mbërritën në Greqi atë vit.
Qytetarët nga Eritrea, Somalia dhe Sudani përbënin 41 për qind të mbërritjeve të reja në Itali dhe 6 për qind vinin nga Siria.
Me fjalë të tjera, qytetarët nga vendet që zakonisht marrin mbrojtje në BE përbënin plot 75 për qind të mbërritjeve të paligjshme me anë të detit. Nëse shkohet më tej me shifrat, duket se 81 për qind e atyre emigrantëve që hynë në Greqi, mund të pritet të marrin statusin e refugjatit apo ndonjë formë tjetër mbrojtjeje në BE. Shifra për ata që hynë nga Italia është më e ndryshme, vetëm 46 për qind. Shumë shtetas të Nigerisë, Bangladeshit dhe Gambias mes të tjerësh nuk arritën të marrin mbrojtje pasi kaluan Mesdheun.
Një tjetër mënyrë për të konsideruar këto të dhëna është e mëposhtmja: sipas propozimit të ri të Komisionit Europian për të risistemuar 160 mijë azil-kërkues nga Italia, Greqia dhe Hungaria drejt pjesës më të madhe të BE-së, vetëm shtetasit me nivel pranueshmërie të kushteve mbi 75 për qind do të merren në konsideratë.
Orban, reagimet famëkeqe të të cilit në atë kohë nxitën një mëri publike, pati “fatin e keq” që vendi i tij të ishte rrugë tranzit e njerëzve nga Greqia drejt Gjermanisë.
Platforma e BE-së synon që sistemimi të ndodhë përgjatë dy vjetëve. Madje, edhe nëse zbatohet maksimalisht, plani do të mbulojë më pak se gjysmën e numrit të përgjithshëm të shtetasve që plotësojnë kushtet e që mbërritën në Europë gjatë krizës.
Këto numra kapin vetëm ata që hyjnë dhe që diktohen duke hyrë nga deti – ndërsa disa vende europiane kishin probleme, sidomos Gjermania, me azil-kërkuesit që vinin nga disa vende të Ballkanit, Kosova, Serbia dhe Shqipëria, pjesës më të madhe të të cilëve iu është mohuar azili.
Megjithatë, numrat e mëdhenj sugjerojnë se pjesa dërrmuese e emigrantëve të paligjshëm që arrijnë në Europë, duhet të marrin mbrojtje
Por, për hir të së vërtetës, në mbrojtje të Orban është fakti që dallimi ligjor midis refugjatëve dhe emigrantëve ekonomikë, shpesh nuk arrin të kapër përzjerjen e motiveve që i largojnë njerëzit nga vendet e tyre duke kryer rrugëtimin epik në det e në tokë.
Lufta mund të jetë një katalizator për rrugëtimin nga i cili refugjatët më pas kërkojnë ta kthejnë me përfitime ekonomike sa të munden. Por, në përballjen me numra të mëdhenj të emigrantëve që sipas të dhënave, janë larguar nga vendet për shkak të luftës apo diktaturave, politikanët europianë duhet të kishin pasur një qasje më bujare.
Përgatiti: Juli Prifti – /tesheshi.com/
