Komisioni i Venecias ka sjellë draftin final të rekomandimeve të Reformës në Drejtësi, duke propozuar një formulë marrëveshjeje mes mazhorancës dhe opozitës për zgjedhjen e krerëve të drejtësisë, si anëtarët e Këshillit të Lartë të Gjyqësorit ashtu edhe krerët e Gjykatave por edhe të Kryeprokurorit të Përgjithshëm.
Në dokumentin që ka mbërritur dje në Tiranë, bëhet e qartë se variant i propozuar nga komisioni i ekspertëve që Kryeprokurori, krerët e gjykatave dhe anëtarët e Këshillit të Gjyqësorit për t’i votuar me 3/5-at e deputetëve është i ligjshëm, por meqë kjo shumicë e ka këtë numër votash, atëherë mund të përcaktohet në ligj një variant që vendos se vetëm në këtë legjislaturë krerët të zgjidhen me 3/5-at.
Në fakt këtë variant, Komisioni i Këshillit të Europës “Demokracia Nëpërmjet Ligjit” e jep vetëm për Kryeprokurorin e Përgjithshëm, ndërsa për anëtarët e Këshillit të Lartë të Gjyqësorit që zgjidhen nga Parlamenti, Venecia propozon që të zgjidhen me kuota si nga mazhoranca dhe opozita. Në draft theksohet se 3 anëtarë mund t’i ketë shumica dhe 2 opozita.
Drafti Venecias për Këshillin e Lartë Gjyqësor
“Dëshira e opozitës për një shumicë me 2/3-tat është e kuptueshme, pasi kështu ata mund ta detyrojnë shumicën në pushtet që të gjejë kompromise. Megjithatë, Komisioni i Venecias thekson se paragrafi 55 i Opinionit Paraprak nuk ka rekomanduar një shumicë me 2/3-tat. Të dyja shumicat cilësuese janë të ligjshme, dhe metoda e tanishme e zgjedhjeve që ka propozuar. Drafti i Rishikuar i Ndryshimeve (me 3/5-tat e votave) është një zgjidhje e pranueshme nga ana parimore. Në fakt, edhe kërkesa për të pasur një shumicë me 2/3-tat e votave, për të cilën këmbëngul opozita, mund të mos mjaftojë për ta arritur këtë qëllim. Kjo shihet në shembullin e Hungarisë, të dhënë në paragrafin 55. Për më tepër, kërkesa për 2/3-tat, pa pasur një mekanizëm kundër ngërçeve të mundshme, mund të sjellë bllokimin e të gjithë reformës. Komisioni i Venecias thekson se nuk ka për detyrë të propozojë një rregull specifik kushtetues për zgjedhjen e anëtarëve nga Parlamenti në Këshillin e Lartë të Drejtësisë. Në Opinionin Paraprak, Komisioni vetëm thekson nevojën për të garantuar një përbërje pluraliste të KLSH, edhe nëpërmjet zbatimit të legjislacionit, në mënyrë që KLSH të përfaqësojë një hapësirë të gjerë mendimesh dhe prirjesh të shoqërisë. Komisioni i Venecias rithekson se anëtarët e KLSH që zgjidhen nga Parlamenti nuk duhet të zgjidhen vetëm nga shumica parlamentare, ndaj një shumicë e cilësuar mund të jetë zgjidhje e mundshme që do të sjellë kandidatë me mbështetje nga të gjitha palët”.
Drafti Venecias për Kryeprokurorin
“Drafti i rishikuar i Ndryshimeve përfshin edhe pozitat e Inspektorit të Lartë të Drejtësisë dhe të Prokurorit të Përgjithshëm. Këta zyrtarë të lartë nuk mund të zgjidhen nëpërmjet një sistemi proporcional. Nuk ka asnjë model për zgjedhjen e tyre; por në të njëjtën kohë, duket se dëshira është që këto emërime të rëndësishme të kenë një nivel të lartë konsensusi, dhe (nëse është e arritshme) pa prekur cilësitë e kandidatit që zgjidhet me sukses. Megjithatë, është e vështirë të gjesh argumente parimorë për të kërkuar 2/3-tat dhe jo 3/5-tat. Edhe një herë, ky debat është më shumë politik se sa ligjor.
Komisioni i Venecias ka rekomanduar më parë se “duhen marrë mendime nga komuniteti i juristëve (përfshi prokurorët) dhe nga shoqëria civile në lidhje me kualifikimin personal të kandidatëve. Sipas Draftit të rishikuar të Ndryshimeve, Prokurori i Përgjithshëm zgjidhet nga një listë kandidatësh që hartohet nga Këshilli i Lartë i Prokurorëve. Po ashtu, Inspektori i Lartë i Drejtësisë (ILD) zgjidhet nga një listë e përgatitur nga Këshilli i Emërimeve Gjyqësore (KEGJ).
Përfshirja e ILD dhe KEGJ në procesin e emërimit, është si masë për të shmangur emërime politike të Prokurorit dhe të Inspektorit të Lartë të Drejtësisë, edhe në situata kur shumica kontrollon 3/5-tat e votave në Parlament. Modeli i propozuar nga drafti është i pranueshëm.
Drafti i rishikuar i Ndryshimeve gjithashtu sjell një mekanizëm për të shmangur ngërçet, i cili supozohet ta nxitë parlamentin të arrijë një marrëveshje, siç është zgjidhur ndryshe tjetërkund.
Në këtë situatë politike, mund të mendohet për një rregull të përkohshëm (ose një marrëveshje të përkohshme kushtetuese) që këta dy zyrtarë të zgjidhen me shumicë votash më të madhe se 3/5 (ky rregull do të vlente vetëm për zgjedhjen e parë të legjislaturës në fuqi, kur shumica ka 3/5-tat e votave.
Neni 149 paragrafi 3 ka një listë shumë të saktë me kërkesa personale për kandidatët që do garojnë për postin e Prokurorit të Përgjithshëm. Megjithatë, nuk thuhet gjë për zbatimin e parimit të transparencës, dhe për një thirrje të mundshme të hapur për kandidatë në procedure e zgjedhjes së Prokurorit të përgjithshëm. Kjo duhet të shtohet”.
/tesheshi.com/
