Shkenca është një çështje ndërkombëtare. Kërkuesit nga vende të ndryshme shpesh bashkëpunojnë me njëri-tjetrin, një proces që bëhet gjithnjë e më i lehtë nga zhvillimi i komunikimit elektronik. Ndonjëherë për të bashkëpunuar, atyre iu duhet të ndryshojnë vendin ku jetojnë. Mari Kyri, lëvizi nga Polonia në Francë. Guglielmo Marconi u zhvendos nga Italia në Britani. Nikola Tesla lëvizi nga Austro-Hungaria në Amerikë.
Këta janë shembuj të famshëm historikë, por këto kohë emigracioni i kësaj natyre është i zakonshëm. Supozohet se e gjithë kjo lëvizje e madhe sjell kërkime më cilësore. Por, shkencëtarët nuk pranojnë të punojnë mbi bazën e hamendjeve, kështu që dy studime të botuara në revistën “Nature” këtë javë e kanë testuar këtë ide. Të dyja studimet dalin në përfundimin që po, lëvizja sjell punë më cilësore.
Dy studiues nga universiteti Indiana vëzhguan artikujt e listuar në faqen shkencore “Web os Science”, një bazë të dhënash që gjurmon sesa shpesh artikujt citohen mes kolegësh. Ata e kufizuan analizën e tyre në studimet e publikuara midis viteve 2008 dhe 2015. Kjo e ngushtoi fushën e studimit në rreth 14 milionë artikuj, për të cilët ishin listuar si autorë të një ose më shumë dokumenteve, 16 milionë kërkues. Dr. Sugimoto dhe ekipi i saj klasifikuan kërkuesit që nuk e kishin ndryshuar vendndodhjen gjatë periudhës së studimit. Kjo ishte e vërtetë për 96 për qind të tyre. Pjesa tjetër prej 4 për qind që e kishin ndryshuar vendin e qëndrimit të paktën një herë, u klasifikuan si “të lëvizshëm”.
Më pas, studiuesit kqyrën numrin e citimeve që kishte marrë secili artikull akademik i botuar prej tyre. Puna me më shumë ndikim pritet që të marrë më shumë referime. Ndaj edhe kërkuesit regjistruan citimet që shpesh konsiderohen si njësi matjeje për cilësinë e shkencës që prodhohet. Ekipi gjeti se, pavarësisht vendit të origjinës, kërkuesit e lëvizshëm prodhonin punime shumë më të cituara sesa ata që publikonin kolegët e tyre që nuk e kishin ndryshuar vendin ku jetonin. Diferenca në citime listohej nga 10.8 për qind ndër akademikët në Amerikën e Veriut deri në 172.8 për qind për shkencëtarët nga lindja e Europës.
Analiza e Dr. Sugimoto nuk tregon pa dyshim nëse rritja e citimeve është rezultat i lëvizjes nga njëri vend, apo thjesht është një pasojë, pasi më të shkëlqyerit dhe më të mirët, lëvizin. Por, sipas një studimi të dytë në revistë, sugjerohet se këta individë që lëvizin për punë shkencore u sjellin përfitime të sigurta vendeve që i mikpresin.
Studuesit në rastin e dytë përdorën një teknikë analitike për të parë korrelacionin midis shpenzimeve të një vendi për kërkime dhe zhvillim, fluksit të shkencëtarëve që hynin dhe dilnin, si dhe cilësisë së shkencës së prodhuar prej tyre, matur me numrin e citimeve nga kolegët. Ata zbuluan se vendet me numrin më të lartë të shkencëtarëve që lëviznin brenda dhe jashtë tyre, prodhonin vërtet artikuj që citoheshin më shumë. Ata nuk gjetën një lidhje të tillë midis shpenzimeve të vendit për kërkime shkencore dhe ndikimit shkencor. Vendet me shpenzime më të mëdha prodhonin më shumë artikuj, por në mënyrë proporcionale jo më shumë artikuj që citoheshin në botën shkencore krahasimisht me vendet që shpenzonin më pak.
Një vend që dilte nga listimi, Shtetet e Bashkuara renditen në majë për ndikimin shkencor në analizë, edhe pse kanë rezultate të dobëta sa i takon hapjes së vendit për lëvizjen e shkencëtarëve. Por, ky përjashtim justifikohet me faktin se krahasuar me të tjerët, SHBA janë një vend gjigand dhe që kanë një forcë pune shkencore që lëviz pa probleme midis shteteve të ndryshme brenda territorit.
Analogjia më e mirë ndaj SHBA-ve ishte Bashkimi Europian. Ai ka më shumë shtetas sesa Shtetet e Bashkuara (510 milionë krahasuar me 320 milionë), po ashtu lejon udhëtime të pakushtëzuara midis shteteve anëtare të bllokut dhe ashtu si qeveria amerikane, ka programe kërkimore që mundësojnë fonde për shkencëtarët nga institucione të ndryshme që bashkëpunojnë. Sipas studiuesve, shkencëtarët e BE-së publikuan rreth 40 për qind të një të dhjetës së listës kryesuese të artikujve më të cituar në vitin 2014, ndërsa Amerika prodhoi rreth 35 për qind. Për frymë, kjo është fitore për jenkit. Por, pjesa e BE në këta artikuj më të cituar është rritur që prej vitit 2000, ndërsa pjesa amerikane është në rënie.
Shumë politikanë kanë vrarë mendjen sesi të marrin përfitimet më të mëdha nga shkenca për elektoratin e tyre. Edhe pse mund të jetë një mesazh jo edhe aq i mirëpritur në disa vende, këto dy studime sugjerojnë se dera e hapur vjen në ndihmë.
Përgatiti: Juli Prifti – /tesheshi.com/
