Një ditë më parë, institucionet europiane kremtuan 74-vjetorin e fundit të luftës, që njëherësh është dhe ngjizja e BE-së së sotme, ndaj dhe quhet ndryshe dhe si Dita e Europës.
E themeluar si një pakt ekonomik mbi qymymrin dhe çelikun, Europa do ecte drejt një bashkimi politik, për t’i ofruar botës në pak dekada një model bashkëekzistence mes vendesh në luftë me njëra-tjetrë, të cilat kishin prodhuar dy sosh, të quajtura ndryshe dhe si “Botërore”, që ishin dhe dy kasaphana njerëzore me miliona viktima. Askush nuk e imagjinonte se vende në armiqësi të thellë si Franca e Gjermania do mund të pajtoheshin e frymëzonin paqen.
Por kjo Europë e sotme, e cila ndryshe ngjan dhe me një perandori të kohëve moderne, përkon me një kumt kur’anor, ku Zoti vendos standartin e bashkëjetesës në paqe mes njerëzve me prejardhje të ndryshme, si për t’i vënë fre dhe nacionalizmit shkatërrues, një prej shkaqeve bazë të dy luftrave botërore, por dhe të tjerave, ndër shekuj e deri më sot.
“O njerëz! Në të vërtetë, Ne ju krijuam ju prej një mashkulli dhe një femre dhe ju bëmë popuj e fise, për ta njohur njëri-tjetrin. Më i nderuari prej jush tek Allahu është më i përkushtuari.” (Sure Huxhurat, ajeti 13)
Pra, në fillim bëhet me dije diversiteti mes njerëzish, e më pas vjen ftesa për harmoni përmes njohjes dhe afrimit.
Studiuesi Justinian Topulli, njëherësh kreu i Lidhjes së Hoxhallarëve të Shqipërisë, e argumenton më detajisht kështu këtë verset kur’anor:“Ky ajet vjen pas disa ajeteve ku kërkohet pajtimi mes besimtarëve, mos paragjykimi dhe mos përgojimi i njeri-tjetrit. Pra ky ajet na bën të ditur se mes njerëzve nuk ka asnjë superioritet racor, sepse të gjithë vijnë nga një njeri i vetëm, për këtë edhe ata nuk duhet ta përçmojnë njeri-tjetrin. I vetmi dallim mes njerëzve nuk është as raca as statusi social as pasuria, por vetëm devocioni individual ndaj Zotit, ndaj urdhëresave të Tij dhe përkushtimi ndaj të mirës, janë kriteret e vetme që duhet të dallojnë njerëzit. Kështu që ajeti është shumë më i gjerë dhe përfshin të gjithë bashkësinë njerëzore dhe diversitetin racor, social natyrisht dhe e kulturor dhe e sheh si pjesë të natyrshme të bashkësisë njerëzore dhe si vlerë apo pasuri që njerëzit duhet ta njohin, sepse e gjithë kjo larmi vjen në fund të fundit nga pasardhësit e një njeriu të vetëm, kështu që njohja e njeri-tjetrit, për të cilin flet ajeti është në fakt njohje e dimensioneve të vetvetes dhe reflektimeve të saj të larmishme në hapësirën e mundësive njerëzore. E gjitha kjo sepse larmia më shumë se homogjeniteti pasqyron madhështinë e Zotit dhe urtësinë e Tij. Kështu që në këtë aspekt, për mundësinë që Evropa e Bashkuar synon t’u afrojë qytetarëve të saj për të njohur dhe respektuar njeri-tjetrin, jo mbi bazën racore, përkon edhe me një nga kuptimet e këtij ajeti”, shprehet studiuesi Topulli.
Sigurisht, BE-ja ka të tjera referenca, edhe pse kulturalisht është kapur pas një trashëgimie të krishterë. Por fakti se nga pikëpamja racore dhe ajo e gjuhëve, popujt e saj janë të ndryshëm, ajo e gjen veten deri diku te direktiva qiellore e ardhur përmes Kur’anit, edhe pse e pavetëdijshme për këtë.
Madje në këtë pikëpamje, BE-ja e sotme ngjan më së shumti me ish-Perandorinë Osmane, ndër të shumta që ka kaluar bota, e pikërisht nga fakti i një diversiteti racor e gjuhësor. E pos këtyre përfshihet dhe ai fetar. Si nën Perandorinë Osmane dje e si nën BE sot, gjenden popuj me besime të ndryshme.
Të njëjtin mendim ndaj dhe studiuesi Topulli, kur thotë:
“Për aq sa e njoh historinë e shtetit osman, mund të them se po. Për vetë faktin se nisur pikërisht nga parimi islam i njohjes së diversitetit dhe pranimi i këtij realiteti njerëzor, shteti osman ndërtoi një bashkësi politike, multisociale, kulturore dhe fetare madje, ku bashkëjetonin në paqe të gjitha këto dallime njerëzore. Nëse vlera më e lartë e tyre nuk do të kishte qenë besimi islam që ata kishin, si kupolë mbi gjithë hapësirën racore, sociale, fetare dhe kulturore që ata sunduan ndoshta nuk do ta kishin arritur atë tolerancë për të cilën ata njihen në histori dhe pranohet nga historianët objektivë”.
E gjitha kjo, është dhe afirmim i faktit se historia njerëzore edhe dhe si enët komunikuese, ku kohërat, qytetërimet e popujt, kulturat e idetë, kanë marrë e dhënë me njëra-tjetrën. /tesheshi.com/
