Udhëheqësi rus Vladimir Putin është “i burgosur” në një botë të mbyllur që ai e krijoi vetë, besojnë spiunët perëndimorë dhe kjo është shqetësuese.
Për vite me radhë, ata janë përpjekur të kuptojnë gjendjen shpirtërore të Putinit për të kuptuar më mirë qëllimet e tij. Dhe ndërsa trupat ruse duket se kanë ngecur në Ukrainë, është bërë e nevojshme të kuptohet Putini për të ditur se si do të reagojë nën presion, shkruan BBC.
Ky informacion do të jetë vendimtar nëse do të shmanget përshkallëzimi i krizës në një nivel edhe më të rrezikshëm.
Ka pasur spekulime se lideri rus është i sëmurë, por shumë analistë besojnë se ai në fakt është bërë i izoluar dhe i mbyllur për çdo alternativë.
Izolimi i tij mund të lexohet nga fotografitë e takimeve, si ajo me presidentin francez Emmanuel Macron, kur dy presidentët u ulën përballë njëri-tjetrit në një tryezë të madhe. Një shembull i ngjashëm është takimi i Putinit me ekipin e tij të sigurisë kombëtare, pak para fillimit të luftës.
Plani fillestar ushtarak i Putinit dukej si diçka tipike e krijuar nga një oficer i KGB-së, shpjegon një zyrtar i shërbimit sekret perëndimor. Është projektuar, thonë ata, nga një “grup konspirativ” sekret i lidhur ngushtë. Por rezultati ishte kaos. Komandantët ushtarakë rusë nuk ishin gati dhe disa ushtarë kaluan kufirin duke mos ditur se çfarë po bënin.
Spiunët perëndimorë, përmes burimeve për të cilat nuk duan të flasin, dinin më shumë për këto plane sesa shumë në qeverinë ruse. Por tani ata përballen me një sfidë të re – të kuptojnë se çfarë do të bëjë lideri rus më pas. Dhe nuk është e lehtë.
“Sfida në përpjekjen për të kuptuar lëvizjet e Kremlinit është se Putini është i vetmi që merr vendime në Moskë”, shpjegon John Sipher, i cili ishte drejtuesi i operacioneve të CIA-s në Rusi. E megjithëse qëndrimet e tij shpeshherë janë të qarta nga daljet e tij publike, të dish se si do të reagojë është shumë e vështirë.
“Është tepër e komplikuar në një sistem po aq të mbrojtur sa ai rus, të marrësh informacione të nevojshme për atë që po ndodh në kokën e liderit, veçanërisht sepse shumë nga njerëzit e tij nuk e dinë atë,” tha Sir John Sawers, ish-drejtor i Shërbimit Sekret britanik-MI6.
Zyrtarët e shërbimit sekret thonë se Putini është i izoluar në një botë që ai ka krijuar, në të cilën shumë pak informacione të jashtme depërtojnë, veçanërisht ato që mund të provokojnë opinionin e tij.
“Ai është viktimë e propagandës së tij në kuptimin që dëgjon vetëm një numër të vogël njerëzish dhe injoron gjithçka tjetër. Kjo i jep atij një pamje shumë të çuditshme të botës,” thotë Adrian Furnham, një profesor psikologjie dhe bashkautor i “Psikologjia e spiunazhit dhe spiunëve”. Rreziku është në atë që quhet “opinion në grup”, ku kushdo me të cilin flet konfirmon qëndrimet e tij.
“Nëse Putin është viktimë e opinionit të grupit, ne duhet të dimë se kush është në atë grup,” thotë Furnham.
Rrethi afër Putinit nuk ka qenë kurrë i madh, por kur erdhi puna për marrjen e vendimeve për pushtimin e Ukrainës, ai u reduktua në vetëm një grusht njerëzish, besojnë zyrtarët e shërbimit sekret perëndimor. Ai grusht përbëhet nga “besimtarë ortodoksë” që ndajnë mentalitetin dhe obsesionet e Putinit.
Përshtypja se sa i vogël ishte rrethi i tij i ngushtë mund të shihej kur ai ofendoi publikisht kreun e shërbimit të tij të inteligjencës së jashtme në një takim pak para fillimit të pushtimit – tregoi se sa i poshtëruar ishte zyrtari. Fjalimi i Putinit disa orë më vonë portretizoi një burrë të tërbuar të fiksuar pas Ukrainës dhe Perëndimit.
Ata që e kanë parë për një kohë të gjatë thonë se lideri rus është i fiksuar pas hakmarrjes për atë që ai interpreton si poshtërim të Rusisë në vitet 1990, si dhe besimin e tij se Perëndimi është i vendosur të poshtërojë Rusinë dhe ta largojë atë nga drejtimi i botës. Një person që takoi Putinin kujton shikimin e tij obsesiv të një videoje të vrasjes së liderit libian Gaddafi pasi ai u përmbys në vitin 2011.
I pyetur për të vlerësuar gjendjen mendore të Vladimir Putinit, drejtori i CIA-s, William Burns tha se Putini ishte “i mbytur në një kombinim të ndezshëm ambicieje dhe zemërimi për shumë vite” dhe e përshkroi pozicionin e tij si “të ngurtësuar”, duke shtuar se Putini ishte “shumë më i izoluar sesa ” nga këndvështrime të tjera.
A është i çmendur presidenti rus? Kjo pyetje është bërë nga shumë në Perëndim. Por ekspertët nuk mendojnë se një mendim i tillë është konstruktiv. Një psikolog me përvojë në këtë fushë thotë se është e gabuar, vetëm sepse ne nuk e kuptojmë motivimin e dikujt për një vendim të tillë si një sulm ndaj Ukrainës, për ta shpallur atë person “të çmendur”.
CIA ka një ekip që analizon udhëheqjen e liderëve të huaj, një traditë që lindi në një kohë kur bota po përpiqej të kuptonte Hitlerin. Ata përdorin informacione sekrete për të studiuar sfondin, marrëdhëniet dhe shëndetin e individëve.
Një burim tjetër janë transkriptet e atyre që folën drejtpërdrejt me Putinin, si liderë të tjerë botërorë. Në vitin 2014, Angela Merkel dyshohet se i tha ish-presidentit Obama se Putin “po jetonte në një botë tjetër”. Pas një takimi të fundit me Putinin, Presidenti Macron tha se ai vuri re se sa më “i ngurtë dhe i izoluar” është bërë Putin në krahasim me bisedimet e tyre të mëparshme.
A ka ndryshuar gjë? Disa spekulojnë, pa shumë prova, për mundësinë e problemeve shëndetësore ose efekteve anësore të marrjes së ilaçeve. Të tjerë tërheqin vëmendjen ndaj faktorëve psikologjikë, si ndjenja se atij po i mbaron koha për të arritur atë që ai e sheh si fatin e tij – mbrojtjen e Rusisë dhe rikthimin e forcës së saj. Udhëheqësi rus u izolua dukshëm nga të gjithë gjatë pandemisë Covid, e cila gjithashtu mund të kishte një ndikim në psikikën e tij.
“Putini ndoshta nuk është i sëmurë mendor, as nuk ka ndryshuar, megjithëse është më i nxituar dhe më i izoluar se sa ka qenë vitet e fundit,” tha Ken Dekleva, një ish-mjek dhe diplomat i qeverisë amerikane dhe aktualisht një anëtar i lartë në Fondacioni Xhorxh HW Bush për Marrëdhëniet mes SHBA-së dhe Kinës.
Problemi tani është se informacioni i besueshëm nuk arrin në rrethin vicioz rreth Putinit. Shërbimet e tij sekrete para pushtimit ndoshta hezitonin t’i tregonin ndonjë gjë që ai nuk donte të dëgjonte, kështu që ata ofruan vlerësime optimiste se si do të shkonte lufta dhe si do të priten trupat ruse në Ukrainë. Këtë javë, një zyrtar perëndimor tha se Putini mund të mos ketë ende një pasqyrë të vërtetë se sa keq po shkojnë gjërat për trupat e tij. Kjo ngre frikën se si do të reagojë kur të bëhet i vetëdijshëm për përkeqësimin e situatës në Rusi.
Vetë Putin shpesh tregon historinë se si, kur ishte djalë, gjuante minjtë. Kur u fut në qoshe, një mi e sulmoi, duke e detyruar Vladimirin e ri të ikte. Pyetja që ata i bëjnë vetes në Perëndim është, çka nëse Putini tani ndihet sikur është futur në qoshe?
“Pyetja është në fakt nëse ai do të bëhet edhe më brutal dhe do të fillojë të përdorë armët që ka në dispozicion”, thotë një zyrtar perëndimor. Ka shqetësime se ai mund të përdorë armë bërthamore kimike apo edhe taktike.
“Frika është se ai do të bëjë diçka tepër të pamatur, duke shtypur me egërsi një buton”, thotë Adrian Furnham.
Vetë Putini mund të ekzagjerojë përshtypjen se ai është i rrezikshëm apo edhe irracional – një taktikë e njohur (e ashtuquajtura “teori e çmendur”) që dikush me akses në armët bërthamore po përpiqet të detyrojë kundërshtarin e tij të tërhiqet duke e siguruar atë se do të jetë i çmendur. mjaftueshëm për ta përdorur pa marrë parasysh se mund të shkatërrohen të gjitha.
Për spiunët dhe zyrtarët perëndimorë sot, nuk ka asgjë më të rëndësishme sesa të kuptojnë qëllimet dhe gjendjen shpirtërore të Putinit. Aftësia për të parashikuar reagimet e tij është thelbësore në mënyrë që ne të mund të dimë se sa mund të jetë nën presion pa shkaktuar një reagim të rrezikshëm.
“Koncepti i Putinit për veten e tij nuk lejon asnjë dobësi apo gabim. Ai i përbuz gjëra të tilla”, thotë Ken Dekleva. “Një Putin i dobësuar, i futur në qoshe, është një Putin edhe më i rrezikshëm. Ndonjëherë është më mirë të lini një ari të shpëtojë nga një kafaz dhe të humbasë në pyll.” /tesheshi.com/
