Brenda “Fshatit të Krishtlindjeve”, nuk ka dëborë apo elfë, vetëm 600 fabrika që prodhojnë 60 për qind të dekorimeve në botë.
E kuqja e tavanit përzihet me të kuqen e dyshemesë, ndërsa ngjyra e kuqe rrjedh nga kanatet e dritareve duke u përplasur mureve. Duket sikur artisti Anish Kapoor ka marrë gjithë lirinë për të manipuluar topin e tij të dyllit. Por, kjo në fakt, është panorama e përgatitjeve për Krishtlindje: zemra e vërtetë e punishtes reale të Babagjyshit – me mijëra milje larg nga Poli i Veriut, në qytetin kinez Yiwu.
Njerëzve që u pëlqen të reklamojnë e të krijojnë mite në qytete, për të krijuar atë atmosferën që u pëlqen shumëve, mund të imagjinojnë që Krishtlindjet përgatiten nga elfët me faqen rozë, që me çekanët e tyre krijojnë lodrat e zbukurimet në ndonjë fabrikë druri diku në rrethin Arktik. Por, nuk është kështu. Gjasat janë që pjesa më e madhe e atyre goglave, topave dhe dritave vezullueze që zbukurojnë pa fund shtëpitë të vijnë nga Yiwu, 300 kilometra në jug të Shangait – ku nuk ka asnjë pemë të vërtetë pishe apo flokë natyral dëbore.
Etiketuar si “Fshati i Krishtlindjeve në Kinë”, Yiwu mban rreth 600 fabrika që së bashku prodhojnë mbi 60 për qind të të gjitha dekorimeve dhe aksesorëve të botës për Krishtlindje, që nga pemët ndriçuese me fibra optike e deri tek kapelet prej lëkure të Babagjyshit. “Elfët” që përbëjnë stafin e këtyre fabrikave janë kryesisht emigrantë, që punojnë 12 orë në ditë për një pagesë 200 deri në 300 euro në muaj – dhe madje, ata as nuk e kanë ndonjë ide të qartë se çfarë janë Krishtlindjet.
“Ndoshta është si Viti i Ri kinez për të huajt”, thotë 19-vjeçari Wei, punëtor që vjen në Yiwu nga province rurale Guizhou. Së bashku me të atin, ai kalon ditë të gjata pune në një dhomë të zhytur në ngjyrë të kuqe, duke marrë flokët e dëborës prej plastike e duke i lyer me ngjitës e më pas i vendosin në një makineri që i pjek derisa marrin ngjyrë të kuqe –dhe çdo ditë ata duhet të bëjnë 5 mijë të tilla.
Në këtë proces, të dy ata përfundojnë të mbuluar nga pluhuri i kuq nga koka tek këmbët. Ndërsa babai i tij mban një kapele babagjyshi, (jo për shkak të shpirtit të festave, por që të mos i bëhen flokët e kuq), ata ndërrojnë të dy rreth 10 maska fytyre në mënyrë që të mund të marrin frymë mes pluhurit të kuq. Është një punë e lodhshme dhe ata me gjasa nuk kanë për ta bërë edhe vitin e ardhshëm; planifikojnë të kthehen në shtëpi me shpresën të mos shohin më kurrë pluhur të kuq.
Paketuar në qese plastike, flokët e tyre shkëlqyes të dëborës, që rrezëllijnë nga e kuqja si dhe zbukurime të tjera do të varen në tregun ndërkombëtar të Yiwu, në një sipërfaqe prej katër kilometrash katrorë plastikë. Duket si një dyqan parajse, një shfaqje tregtare të çdo gjëje në botë për të cilën nuk ke nevojë, por që në moment irracionale, ndjen nevojën ta blesh. Ka rrugë të tëra në një kompleks labirinthesh që janë të mbushura me lule artificiale dhe lodra që nuk digjen, më pas çadra dhe kova plastike apo orë po plastike. Një monument shumëkatësh për konsumerizmin global: duket sikur të gjitha vendgrumbullimet e mbeturinave në botë janë rigrupuar, ndryshuar dhe kataloguar me kujdes në 62 mijë stenda shitjeje.
Kompleksi është shpallur nga OKB si “tregu i shitjeve me shumicë më i madhi në botë” dhe shkalla e operacioneve tregtare kërkon madje, një plan urban. Festivali i tregtisë organizohet në pesë lagje të ndryshme. Në lagjen dy gjendet ai për Krishtlindje.
Ka korridore të pafund me rreshtime xhinglash, rrugë të mbushura përplot me drita LED, çorape të çdo madhësie, pemë plastike nga bluja deri tek e verdha, e madje edhe rozë inkadeshente, boçe pishe plastike ngjyrë ari dhe argjendi. Disa objekteve duket se nuk mund t’u gjesh ndonjë emër: ka dele me kapele Babagjyshi dhe drerë slite të qëndisur me kadife, dhe sigurisht shumë prej atyre klisheve kineze: Babagjyshi i Krishtlindjeve që luan në saksofon.
Duket si një bollëk çudibërës, por ditët e lavdishme të tregut duket se kanë kaluar: tregu po e humbet interesin për shkak të gjigandëve të tillë të internetit si “Alibaba” apo “Made In China”. Vetëm në “Ali Baba” mund të porositësh deri në 1.4 milionë dekorime Krishtlindjesh që të vijnë në derë me klikimin e një butoni. Tregu Yiwu, sa për krahasim, magazinon “vetëm” 400,000 produkte.
Duke synuar shtresat më të ulëta të tregut, shitjet e Yiwu lulëzojnë gjatë periudhave të recesionit, por shitjet ndërkombëtare janë shumë të ulëta këtë vit. Megjithatë, sipas drejtuesve të shoqatës së prodhimeve të Krishtlindjeve, oreksi brenda Kinës është në rritje, pasi Kina po përqafon festivalin e përvitshëm të Mammon. Santa Klausi, sipas “the Economist”, tani është shumë më tepër i njohur për kinezët sesa Jezusi.
Vetë shitësit e xhinglave ndjehen mirë nga ngjyrat e vezullimet e zbukurimeve, sikur jetojnë në një tokë mrekullish dimërore.
Por, kjo nuk ka gjasa të ndodhë në cepin tjetër të zinxhirit të prodhimit, me ata që janë të ngarkuar me ngjyrosjen e flokëve të dëborës në fabrika të zhytura në pluhur të kuq ku nuk merr dot frymë.
Përgatiti: Juli Prifti – /tesheshi.com/
