Format e punës së detyruar rezistojnë ende në të gjithë botën, sidomos në sektorin e shërbimit në shtëpi, bujqësi e miniera.
Në vitin 1981, Mauritania u bë vendi i fundit në botë që nxorri jashtë ligjit skllavërinë. Megjithatë, edhe pse puna e detyruar është tashmë e ndaluar kudo, një raport i ri i Organizatës Ndërkombëtare të Punës, Organizatës për Emigracionin dhe fondacionit “Lëviz i Lirë”, tregon se praktikat e saj mbeten mjaft të përhapura. Vitin e kaluar, 25 milionë njerëz në të gjithë botën u përfshinë në ndonjë lloj shërbimi të detyruar, midis viteve 2012 dhe 2016, 83 milionë njerëz u bënë subjekte të punës së detyruar të paktën gjatë një periudhe të shkurtër. Një çerek i këtyre rasteve të shfrytëzimit ndodhën jashtë vendit të origjinës së viktimave të punës së detyruar.
Përcaktimi i punës së detyruar u parashtrua në një konventë të ILO-s, organizatës ndërkombëtare të Punës në vitin 1930: puna apo shërbimi i marrë nga njerëzit kundër vullnetit të tyre dhe ‘nën kërcënimin e ndëshkimit’. Rreth një e gjashta e njerëzve që përjetojnë një keqtrajtim të tillë sot detyrohen nga shteti, së pari në burgje ose në ushtri (ka raportime që ushtarëve u kërkohet të bëjnë detyra jo-ushtarake). 4.8 milionë njerëz të tjerë apo një e pesta në total, janë viktima të shfrytëzimit seksual.
Madje, edhe nëse përjashtohet prostitucioni, pothuajse tre të pestat në punë të detyruar në ndërmarrjet private janë gra, kryesisht për shkak se shërbimet shtëpiake përbëjnë pjesën më të madhe të shfrytëzimit për punë të detyruar. Në ndërtim, industrinë përpunuese dhe bujqësi, tre sektorët e tjerë më shfrytëzues, pjesa më e madhe e të prekurve janë burra.
Raporti sjell raste të tmerrshme të njerëzve të detyruar të punojnë, përfshirë 600 burra të shpëtuar nga anijet e huaja të peshkimit në ujërat indoneziane. Disa prej tyre nuk kishin shkelur në tokë prej vitesh, ndërsa një burrë ishte ndarë nga familja e tij prej 22 vjetësh.
Përdorimi i forcës për punë të detyruar mund të marrë forma nga më të ndryshmet, që nga dhuna seksuale deri tek kërcënimet për anëtarë të familjes, izolim apo sekuestrim të pasaportave.
Metoda më e zakonshme është ajo e mbajtjes së rrogës së punonjësit për të paguar një ndihmë të mëparshme. Një nga autorët e studimit thotë se ndjehet i tronditur nga sasia e borxhit të punonjësve, që doli në pah gjatë shqyrtimit të rasteve. Më shumë se gjysma e përgjigjeve të të anketuarve që ishin subjekte të punës së detyruar, duhej të vazhdonin të punonin për të paguar borxhin me interesa ndëshkuese. Në bujqësi, shërbim në shtëpi dhe industrinë përpunuese, borxhet shkonin deri në 70 për qind.
Qeveritë janë duke nisur përforcimin e përpjekjeve të tyre kundër këtyre praktikave të punës së detyruar që vazhdojnë të bëjnë rezistencë. Brazili, për shembull, ka rritur numrin e inspektorëve që kontrollojnë në ferma dhe fabrika për t’u siguruar se punonjësit nuk janë detyruar të punojnë aty. Në vitin 2014, Britania caktoi një komisioner të pavarur kundër skllavërisë për të hetuar rastet e punës së detyruar.
Vetëm në një muaj, nëntë persona këtë vit janë burgosur me akuzën sipas Aktit kundër Skllavërisë moderne, miratuar në vitin 2015. Ky ligj u kërkon kompanive me të ardhura jo më pak se 50 milionë dollarë të sigurohen se nuk shfrytëzojnë punëtorët dhe se zinxhirët e tyre të furnizimit me lëndë të parë përputhen me ligjet britanike. Mbi 80 mijë organizata janë nënshkruar në regjistrimin e hapur të të dhënave duke treguar se ata dhe furnizuesit e tyre nuk përdorin punë të detyruar. Mbi 200 vjet më parë, Britania drejtoi kauzën për ndalimin e skllavërisë. Sot, vendi po merr sërish rol drejtues kundër manifestimeve moderne të saj.
Përgatiti: Juli Prifti – /tesheshi.com/
