Nga Dr. Fejsal el-Kasim
Pak ditë pas fillimit të “Pranverës Arabe”, para më shumë se shtatë vite më parë, kam shkruar një artikull në të cilin kam paralajmëruar për një përsëritje të gabimeve në Afganistani dhe Somali, gabimet në të cilat rrëshqitën afganët dhe somalezët gjatë revoltës kundër qeverive tiranike në vendet e tyre respektive.
Në vijim po publikoj këtë artikull fjalë për fjalë, jo sepse prita rezultate të tilla të revolucionit siç kemi në shumë vende arabe, por që ta shtrojmë pyetjen:
Pse arabët nuk mësojnë nga historia?
Pse po i përsërisin të njëjtat gabime që janë ende në kujtesë të gjallë?
Më poshtë është teksti i këtij artikulli:
“Për t’u liruar nga tiranët arabë dhe regjimet e tyre të kalbura dhe të përbuzura, padyshim është një qëllim i mrekullueshëm. Por është edhe një qëllim që nuk është më pak i rëndësishëm dhe më sfiduese se sa i pari, e që ka të bëjë me çështjen e udhëheqjes në fazën tjetër pas rënies së tiranit.
Historia na ka dhënë shembuj të frikshëm, ku të gjithë revolucionarët arabë duhet të mësojnë se si të shmangur që në fillim gabimet, duke përdorur të gjitha mundësitë e tyre dhe potencialin intelektual, që fitorja kundër tiranëve të mos kthehet në një fatkeqësi dhe mallkim për njerëzit.
Muxhahedinët afganë arritën që të eliminojnë mercenarët e Naxhibullahut, i cili ishte vetëm një kukull në duart sovjetike. Jo vetëm që muxhahidët ishin në gjendje që të ndalojnë pushtimin brutal sovjetik, mirëpo edhe ta dërgojnë atë në ferr.
Megjithatë, fitorja e afganëve kundër sovjetikëve dhe përkrahësit e tyre nuk i solli prosperitet Afganistanit, e as çlirimin e vërtetë. Sapo muxhahidinët afganë përfunduar operacionet e “spastrimit” të vendit nga pushtimi brendshëm dhe i jashtëm, filluan të luftojnë mes vete për pre.
Nuk ka dyshim se shumë prej nesh kujtojmë se çfarë ndodhi në Afganistan, pas fitores së muxhahidinëve kundër pushtuesve. Vendi u kthye në një fushëbetejë dhe luftë në mes tyre; vendi u shkatërrua, destabilizimi dhe varfëria u përhapën, dhe populli afgan u kthyer në refugjat dhe i uritur.
Në vend që të bashkoheshin për të shëruar plagët e thella të Afganistanit dhe për të bashkuar radhët, muxhahidët vranë dhe masakruan njëri-tjetrin për të marrë në duart e tyre pushtetin, pasi ata nuk luftuan për të liruar vendin nga pushtuesit dhe mbështetësit e tyre, por për t’i zëvendësuar ato duke marrë pushtetin mbi vendin dhe popullin e tyre nën rregulla tiranike.
Për shkak se të gjithë afganët kishin vuajtur si rezultat i grindjeve të brendshme të muxhahidëve, nuk kishin asnjë alternativë tjetër, pas vuajtjeve të gjata, përveç për të pranuar një diktaturë të re që ishte edhe më e keqe dhe më e rënde se sa diktatura e komunistëve; ishte diktatura e talebanëve të cilët ishin në gjendje për të mposhtur muxhahidët dhe të fituar pushtetin në Afganistan.
Disa mund të kundërshtojnë dhe të thonë se talebanët në atë kohë ishin zgjidhja më e mirë për një vend të shkatërruar nga një luftë civile. Ndoshta ata kanë të drejtë.
Por populli afgan nuk i humbi gjithë ato jetë njerëzore që të kalonin nga krahët e diktaturës komuniste në krahët e diktaturës fetare.
Sikur muxhahedinët të mos bënin luftë të ndërsjelltë, talebanët nuk do të kishin ardhur në pushtet dhe Afganistani nuk do të bëhej tokë pjellore për ndërmjetës të ndryshëm, që të ndërhynin në punët e brendshme të vendit, duke shfrytëzuar vuajtjet e popullit afgan.
Nuk ka dyshim se shumë prej nesh na kujtohet se si Afganistani më vonë u bë një arenë për agjencitë rajonale dhe ndërkombëtare të inteligjencës dhe forcat që luftuan për këtë pjesë shumë vitale të botës.
Natyrisht, nuk e harruam as mësimin e pakëndshëm dhe të hidhur të Somalisë. Është e vërtetë se populli somalez arriti të çlirohet nga një tiran famëkeq si Mohammed Siad Barre, por dështoi për shkak të konfliktit të brendshëm të përgjakshëm, për të krijuar një qeveri që do të ndërtonte një vend më të mirë se ai që ishte nën tiraninë e Siad Barre.
Dhe në qoftë e krahasojmë me situatën në Somali në kohën e tiranisë të vjetër me situatën pas saj, atëherë do të shohim se shkalla e shkatërrimit dhe rënies së vendit është edhe më e lartë se sa në kohën e tiranit Siad Barre. Somalia është bërë një shembull i copëzimit, dështimit dhe prishjes.
Në vend që të ndërtonin një shtet modern të drejtë pas heqjes së tiranëve, ata krijuan një shtet, karakteristika kryesore e të cilit ishte dështimi.
Vendi është bërë një terren pjellor, jo vetëm për bandat lokale që çuan në luftë, por edhe për piratë që luajtën me sigurinë dhe stabilitetin e vendit përtej kufijve.
Nuk duhet të harrojmë se një vakum politik gjithnjë inkurajon faktorët e jashtëm që të ndërhyjnë dhe të bashkëveprojnë në punët e brendshme të vendit, veçanërisht sepse vetë natyra nuk lejon një vakum.
Natyrisht, duke mos e harruar rivalitetet izraelite, amerikane, iraniane dhe turke në rajon.
Historia na ka mësuar se tiranët munden për një kohë të ndërtojnë vende me hekur dhe zjarr, por pasi ata bien, vendi ndahet dhekthehet në njësinë e saj bazë.
Ne kemi parë se si Bashkimi Sovjetik u shpërbë, duke mos harruar pushtetin e madh që kishte, sikurse edhe Jugosllavia, që u nda në entitete rivale dhe shtete.
Ne gjithashtu pamë se si ishte e mundur të shpërbëhej Iraku pas largimit të diktatorit.
Kjo është arsyeja pse revolucionarët arabë duhet të punojnë për të ngjeshur radhët pas rënies së tiranëve, për të ruajtur unitetin kombëtar dhe për të mbrojtur interesat shtetërore.
Me fjalë të tjera, ata duhet të mësojnë mësimet afgane, somaleze, jugosllave, sovjetike dhe irakiane që të mos bien në të njëjtën gropë/gabim.
Revolucionarët arabë gjithashtu nuk duhet të harrojmë se ka shumë fuqi rajonale që aspirojnë të kapin pozicione strategjike të vendeve të rebeluara, dhe janë të gatshëm të vijnë në një kohë rekord për të ndihmuar një grup musliman kundër tjetrit, në një fushëbetejë ku populli do ishte humbës.
Prandaj, parandalimi i rivaliteteve për të parandaluar një luftë për pushtet pas vdekjes së regjimit ekzistues, është një nga gjërat më të rëndësishme që ne mos themi: “e zëvendësuam një tirani më një tjetër”. /tesheshi.com/
