Me njohjen e autoqefalisë së Kishës Ortodokse Maqedonase të Kryepeshkopatës së Ohrit, “një mosmarrëveshjeje që ka zgjatur më shumë se pesë dekada po i vjen fundi”, shkruan gazeta zvicerane Neue Zucher Zeitung (NZZ).
Gazeta rikujton se Kisha Ortodokse Serbe nuk e njeh kishën maqedonase të “shkëputur” që nga viti 1967 dhe se kjo ka ndryshuar këtë të martë, shkruan Deutsche Welle.
Sipas gazetës, në vitet 1960, autoritetet socialiste mbështetën pavarësinë e Kishës Maqedonase “për të forcuar identitetin maqedonas në klimën e diskutueshme historikisht”, por patriarku serb dhe kisha serbe nuk e njohën këtë.
“Skizmi nuk pati vetëm pasoja kishtare dhe juridike”, shkruan Neue Zircher Zeitung.
“Peshkopi Jovan Vraniškovski, i vetmi peshkop në territorin e Maqedonisë së Veriut të sotme që i qëndroi besnik patriarkut në Beograd, u dënua me disa burgime me arsyetime të paqarta. Organizata për të drejtat e njeriut Amnesty International madje u deklarua në atë rast”.
Teksti përshkruan se sa e rëndësishme ishte lëvizja e Patriarkut Ekumenik Bartolomeu për të njohur Kishën e Ukrainës në vitin 2019, dhe se që atëherë kanë vazhduar përpjekjet e intensifikuara të Kishës Maqedonase për t’u bërë më në fund e pavarur.
Sipas ekspertit për kishat lindore, Stefan Kube, krijimi i një kishe të veçantë në Maqedoni është në traditën e kishave të tjera ortodokse në Ballkan. Por: “Mund të spekulojmë vetëm se çfarë e shtyu Kishën Serbe të dorëzohej?”.
Kisha Ortodokse Serbe mund të ketë nxjerrë mësime nga përçarja midis kishave ruse dhe ukrainase, thotë Anargiros Anapliotis, një asistent profesor i ligjit të kishës ortodokse në Mynih.
“Ndoshta Beogradi ka kuptuar se ndarja me mirëbesim është më e mirë se një ndarje përfundimtare me debat,” thotë ai. Ai shton se Kisha Ortodokse Serbe në Maqedoninë e Veriut ka prona dhe interesa të tjera.
Teologu nga Berna, Stefanos Atanasija, është i mendimit se për lëvizjen e kishës janë informuar autoritetet serbe. Konkretisht, në kohën kur Serbia dhe presidenti i saj Aleksandar Vuçiç janë në shënjestër të kritikave për shkak të qëndrimit të tyre ndaj Rusisë, kjo ishte një mundësi që Beogradi të paraqitet në një dritë konstruktive.
Ekspertët e intervistuar nga NZZ janë dakord se autoqefalia e KOM-it është një fitore e Patriarkut Bartolomeu në garën kundër Patriarkanës së Moskës.
Por, siç thotë Anargiros Anapliotis, ky nuk ka gjasa të jetë një precedent që mund të përdoret diku tjetër në Ballkan.
“Edhe në Mal të Zi, një kishë kombëtare është ndarë nga Patriarkana Serbe”, shkruan NZZ, “Megjithatë, ajo ka qenë gjithmonë një projekt politik i presidentit malazez Milo Gjukanoviç”.
“Ndryshe nga Maqedonia e Veriut, shumica dërrmuese e popullsisë ortodokse në Mal të Zi i përmbahet Patriarkanës së Beogradit. Në të ardhmen e parashikueshme nuk mund të pritet asnjë ndryshim në mbështetjen e kishës malazeze – as në vetë vendin, as në ortodoksinë botërore”, përfundon gazeta zvicerane. /tesheshi.com/
