Jon Henley dhe Philip Oltermann
Ishte pothuajse sikur pandemia të mos kishte ndodhur kurrë. Në Këln, mijëra argëtuese me fustane elegante tundëshin krah për krah në një turmë të mbushur fort teksa numëronin mbrapsht për fillimin e sezonit vjetor të karnavaleve në orën 11 të mëngjesit të 11 nëntorit.
Në Paris, baret dhe klubet ishin të hapura deri vonë,ndërkohë që u mbushën plot të mërkurën, në Ditën e festës kombëtare të Armëpushimit. Në Amsterdam, ishte punë si zakonisht nëpër kafene, ndërsa dhe baret ishin të tejmbushura përreth Leidsepleinit.
Por në vend që të paralajmërojnë fillimin e një sezoni festimesh që kulmojnë me Krishtlindjet dhe Vitin e Ri, ato netë mund të kenë qenë akti i fundit, ndërsa vala e katërt e koronavirusit përfshin Evropën. Gjysmë duzinë qytetesh holandeze kanë anuluar tashmë paradat popullore që, për gëzimin e fëmijëve të vendit, shënojnë ardhjen vjetore të Sinterklaas këtë fundjavë dhe tregjet e e Krishtlindjeve në Gjermani akoma mund të anulohen.
“Ju nuk mund të mendoni të qëndroni në treg duke pirë verë të zier ndërsa spitalet janë plot duke luftuar për burimet e fundit,” tha kryeministri shtetëror i Saksonisë, Michael Kretschmer, javën e kaluar, duke i kërkuar qeverisë federale të marrë vendimin e vështirë.
Ndërsa Holanda të shtunën u bë vendi i parë i Evropës Perëndimore që nga vera që vendosi një bllokim të pjesshëm, në Berlini të pavaksinuarit e kanë të ndaluar të hyjnë në restorante. Ndërkohë, Franca garon për të përmirësuar fushatën e saj të vaksinave përforcuese, Evropa është përsëri qendra e pandemisë.
Sipas Organizatës Botërore të Shëndetësisë , infeksionet me koronavirus në të gjithë kontinentin u rritën me 7% ndërsa vdekjet me 10% gjatë javës së kaluar, duke e bërë atë rajonin e vetëm në shkallë globale ku rastet dhe vdekjet janë në rritje të vazhdueshme.
Gati dy të tretat e infeksioneve të reja – rreth 1.9 milionë – ishin në Evropë, tha OBSH, duke shënuar javën e gjashtë radhazi ku përhapja e virusit vazhdon të rritet në të gjithë kontinentin, ku disa vende po përjetojnë valën e katërt ose të pestë. Me përjashtim të Evropës Qendrore dhe Lindore, ku mbulimi me vaksinave është dukshëm më i ulët, pranimet në spital dhe vdekjet në përgjithësi mbeten shumë më të ulëta se një vit më parë, ndërsa dallimet kombëtare në masat parandaluese e bëjnë të vështirë nxjerrjen e përfundimeve të përgjithshme.
Por ekspertët pajtohen se një kombinimi i marrjes së ulët të vaksinave, imuniteti i zvogëluar midis njerëzve të inokuluar herët dhe vetëkënaqësia në rritje për maskat dhe distancimi pasi qeveritë relaksuan kufizimet gjatë verës është shkaku më i mundshëm.
“Mesazhi gjithmonë ka qenë: bëji të gjitha”, tha javën e kaluar Hans Kluge, drejtori rajonal i OBSH-së për Evropën. “Vaksinat po bëjnë atë që u premtua: parandalimin e formave të rënda të sëmundjes dhe veçanërisht vdekshmërisë. Por ato janë pasuria jonë më e fuqishme vetëm nëse përdoren së bashku me masat parandaluese.”
Marrja e vaksinave në kontinent është më e larta në Evropën Jugore, ku Portugalia, Malta dhe Spanja kanë vaksinuar me dy doza më shumë se 80% të popullsisë së tyre, ndërsa Italia qëdron jo shumë prapa me 73%, sipas shifrave nga OurWorldInData .
Mesatarja e përhershme shtatëditore e infeksioneve të reja ditore është më e ulëta në bllok në ato vende, me rreth 100 për milion njerëz – por ato janë duke u rritur dhe në xhepat ku marrja e vaksinave është e ulët janë rritur.
Trieste, e cila muajin e kaluar pa protesta të mëdha kundër lejes së gjelbër në Itali – më e ashpra në Evropë e cila kërkon që punëtorët të tregojnë prova të vaksinimit, imunitetit ose një test të fundit negativ për të hyrë në vendin e tyre të punës – ka parë një dyfishim të raste ditore. “Ne jemi kthyer në ditët e errëta të pandemisë,” tha kreu i një prej njësive të kujdesit intensiv të qytetit javën e kaluar pas një bumi në pranimet në spitale, 90% e të cilëve ishin të pavaksinuar dhe të lidhur më drejtpërdrejt me protestat.
Por Holanda , Franca dhe Gjermania, ku mbulimi i vaksinave është vetëm disa pikë përqindje më i ulët, kanë filluar gjithashtu të përjetojnë një rritje të infeksioneve, duke treguar sfidën edhe për qeveritë me norma pranimi relativisht të larta.
Holanda, e cila ka vaksinuar plotësisht 73% të popullsisë së saj, hyri në një bllokim të pjesshëm tre-javor të shtunën, duke mbyllur baret, restorantet dhe dyqanet thelbësore nga ora 20:00 dhe shërbimet jo thelbësore nga ora 18:00 dhe duke kufizuar tubimet në shtëpi për katër të ftuar pasi numrat e rasteve shënuan rekorde të reja.
Vendi, i cili zbuti shumicën e kufizimeve gjatë verës, regjistroi një mesatare shtatëditore të infeksioneve të reja prej 609 për milion këtë javë, duke e bërë qeverinë të tërhiqet nga premtimet e saj për të hequr të gjitha kufizimet deri në fund të vitit.
Pothuajse 69% e popullsisë është gjithashtu plotësisht e vaksinuar në Francë, sipas OurWorldInData (shifra e qeverisë, e cila përfshin ata që kanë bërë vetëm një goditje nëse kanë pasur më parë Covid, është pak më e lartë).
Një leje shëndetësore që tregon dëshmi vaksinimi, rikuperimi ose një test negativ është e nevojshme për të hyrë në dyqane, bare dhe restorante, për të hipur në avion ose për të marrë një tren në distanca të gjata që nga vera, dhe maskat mbeten të detyrueshme në hapësirat e brendshme publike – por raste të reja janë rritur në përqindje dyshifrore çdo javë që prej një muaji.
“Ajo që po përjetojmë në Francë duket qartë si fillimi i një valë të pestë,” tha ministri i shëndetësisë, Olivier Véran, javën e kaluar, pasi mesatarja shtatëditore e rasteve të reja, megjithëse mbetet ende relativisht e ulët, u rrit në mënyrë konstante në 134 për milion.
Emmanuel Macron tha se nga 1 dhjetori, personat mbi 65 vjeç dhe personat në grupet e rrezikuara që nuk kishin bërë një vaksinë të tretë nuk do të kenë më të drejtë për një leje shëndetësore dhe në të njëjtën kohë programi përforcues do të zgjerohet në moshën mbi 50 vjeç. .
Gjermania, ku 66.5% e popullsisë është plotësisht e vaksinuar, është në prag të një vale të katërt që mund të jetë më e rënda deri tani, duke regjistruar shkallët më të larta ditore të infeksionit të dy viteve të fundit gjatë pesë ditëve të fundit, me 48,640 raste të reja të premten duke e çuar mesataren shtatëditore në më shumë se 381 për milion.
Kreu i agjencisë gjermane të kontrollit të sëmundjeve paralajmëroi se repartet e kujdesit intensiv po përballen me një shtrëngim të paparë, duke thënë se vendi ishte në “afër pikës kulminante”, ndërsa shtetet më të goditura po mendojnë për bllokime.
Nga e hëna, në Berlin, vetëm personat që janë vaksinuar ose janë shëruar së fundmi do të lejohen të shkojnë në restorante, kinema dhe parukeri. Ministri federal i shëndetësisë, Jens Spahn, të premten propozoi rregulla të ngjashme për hyrjen në ngjarje publike.
Christoph Spinner, një infektiolog në spitalin universitar të Mynihut Rechts der Isar, vuri në dyshim nëse edhe nëse këto masa do të ishin të mjaftueshme,”ajo që na duhet tani është një veprim i bashkërenduar dhe i rreptë nga qeveria federale, dhe nuk jam i sigurt se aktualisht e kemi”.
Në vetë spitalin e Spinner, tha ai, rreth tre të katërtat e atyre që po trajtoheshin për Covid të rëndë ishin të pavaksinuar. Përafërsisht gjysma kishte kushte para-ekzistuese. “Ata që thonë se kjo tani është thjesht një pandemi e të pavaksinuarve, e kanë gabim,” tha ai.
Me shkallën më të ulët të vaksinimit (62.8%) dhe shkallën më të lartë të infeksionit (më shumë se 1000 raste ditore për milion) nga pothuajse të gjitha vendet e Evropës Perëndimore, Austria do të vendosë një bllokim për njerëzit e pavaksinuar në dy rajonet e saj më të goditura këtë javë dhe mund të ecim përpara me masa të ngjashme në mbarë vendin. Kancelari Alexander Schallenberg tha të premten se njerëzit e pavaksinuar në rajonet e Austrisë së Epërme dhe Salzburgut do të lejohen të largohen nga shtëpia vetëm për arsye specifike të nevojshme, si blerja e sendeve ushqimore ose shkuarja te mjeku.
Austria, Zvicra dhe Gjermania gjermanisht-folëse kanë përqindjet më të larta të njerëzve të pavaksinuar në Evropën Perëndimore, megjithëse arsyet specifike prapa hezitimit të njerëzve për t’u inokuluar mund të jenë të vështira për t’u përcaktuar. Krahasuar me shtetet e Evropës Jugore si Italia apo Spanja, të treja kanë përjetuar valë relativisht të buta deri më tani, ndoshta duke bërë që shumë të nënvlerësojnë se sa vdekjeprurës mund të jetë virusi.
Ata gjithashtu pranojnë relativisht, madje mbështesin “mjekësinë alternative”: në Gjermani, për shembull, mjetet juridike homeopatike mund të blihen në farmaci dhe mbulohen nga shumë fonde të sigurimit shëndetësor.
Në ish-Republikën Demokratike Gjermane socialiste, marrja e vaksinave kundër fruthit dhe gripit ka qenë tradicionalisht e lartë – por Saksonia, Turingia, Brandenburgu dhe Saksonia-Anhalt aktualisht janë në fund të tabelës kombëtare të vaksinimit kundër Covid.
Komisioneri special i qeverisë për Gjermaninë Lindore, Marco Wanderwitz, ka sugjeruar se rezistenca ndaj vaksinave mund të ketë një dimension politik në rajonin e tij të lindjes në Saksoni, një bastion i Alternativës së ekstremit të djathtë për Gjermaninë.
“Ekziston një lidhje e qartë midis mbështetjes për AfD dhe refuzimit të vaksinave,” tha Wanderwitz. Në Austri, Partia e Lirisë së ekstremit të djathtë (FPÖ) ka mbështetur gjithashtu me më shumë entuziazëm pikëpamjet anti-vaksere.
Ndërkohë, në Evropën qendrore dhe lindore, pjesa më e madhe e së cilës doli nga sundimi komunist rreth 30 vjet më parë, varfëria, edukimi i dobët shëndetësor dhe dezinformimi janë kombinuar me një mosbesim të rrënjosur në qeveri dhe institucionet shtetërore për të prodhuar nivelet më të ulëta në Evropë të marrjes së vaksinave.
Si rezultat, nëntë vende të Evropës Qendrore dhe Lindore aktualisht janë në 10 normat më të larta të vdekjeve nga koronavirusi në BE. Rumania dhe Bullgaria kanë normat më të larta ditore të vdekshmërisë në bllok me rreth 22 për milion – më shumë se 30 herë më shumë se normat në Francë, Spanjë dhe Portugali.
Pavarësisht furnizimeve të bollshme me vaksina, të dy vendet kanë vaksinuar komplet përqindjen më të ulët të popullsisë së tyre nga të gjitha vendet e BE-së: vetëm 34.5% e banorëve të Rumanisë kanë marrë dy vaksina dhe 23.04% e Bullgarisë. Të dyja kanë vendosur kohët e fundit kufizime më të ashpra, ndërsa Letonia, një vend tjetër me vaksinim të ulët, vendosi një bllokim katër-javor që nga mesi i tetorit . Republika Çeke, Sllovakia dhe Rusia gjithashtu kanë shtrënguar masat.
Në Evropën Perëndimore, pyetja tani është nëse vendet mund ta frenojnë këtë valë të fundit pa pasur nevojë të përdorin bllokime në shkallë të plotë. Ekspertët thonë se përgjigjja është ndoshta po – masa të tilla si distancimi, maskat dhe mandatet e vaksinave për ambientet e brendshme do të jenë jetike.
“Nëse mungon një nga këto gjëra, ne do të shohim situata të tilla që po shohim tani në shumë vende evropiane,” tha Antonella Viola, profesore e imunologjisë në Universitetin italian të Padovës.
Hans Kluge tha javën e kaluar se autoritetet duhet të përshpejtojnë përhapjen e vaksinave, duke përfshirë vaksinat përforcuese për grupet në rrezik dhe dozat për adoleshentët. “Shumica e njerëzve të shtruar në spital dhe që vdesin nga Covid-19 sot nuk janë të vaksinuar plotësisht,” tha ai.
Por masat e shëndetit publik dhe ato sociale ishin po aq jetike, tha ai, duke shtuar se OBSH vlerësoi se 95% përdorimi i maskave universale në Evropë mund të shpëtonte pothuajse 200,000 jetë.
Të zbatuara “në mënyrë korrekte dhe të vazhdueshme”, masat parandaluese “na lejojnë të vazhdojmë jetën tonë, jo e kundërta”, tha Kluge. “Masat parandaluese nuk i privojnë njerëzit nga liria, ato e sigurojnë atë.”
The Guardian – /Tesheshi.com/
