Në kohën kur Turqia po luan rolin e ndërmjetësit ndërmjet Uashingtonit dhe Moskës në konfliktin në Ukrainë, veçanërisht kur bëhet fjalë për kontaktet politike dhe çështjen e eksportit të drithit, vendet evropiane janë të shqetësuara nga një rol i tillë i Turqisë.
Këtë shqetësim e ka shprehur edhe Përfaqësuesi i Lartë për Politikë të Jashtme dhe Siguri të Bashkimit Evropian, Josep Borrell.
Cilat janë arsyet për një ankth dhe frikë të tillë?
Presidenti turk Rexhep Tajip Erdogan ka intensifikuar kontaktet telefonike me palët ndërluftuese në luftën e Rusisë kundër Ukrainës, ose për të siguruar një marrëveshje për kalimin e grurit ukrainas, ose për të lehtësuar krizën energjetike, ose për të bërë thirrje për t’i dhënë fund luftës midis Moskës dhe Kiev.
Sipas deklaratës së presidencës turke, Erdogan ka zhvilluar një bisedë telefonike me homologun e tij rus Vladimir Putin, gjatë së cilës ka shprehur shpresën se lufta do të përfundojë sa më shpejt.
Erdogan po luan në fronte të ndryshme
Në një deklaratë të Departamentit të Komunikimit të Presidencës turke, shkruhet se gjatë bisedimeve të fundit mes Erdoganit dhe Putinit është diskutuar sërish për çështjen e energjisë, por edhe për çështjet rajonale, përfshirë korridorin e grurit dhe luftën kundër terrorizmit.
Duket se ky veprim i Turqisë shkakton zemërimin e europianëve, pasi këtë qëndrim Borrell e ka shprehur në një letër drejtuar Parlamentit Europian.
“Thellimi i marrëdhënieve ekonomike midis Turqisë dhe Rusisë është një burim shqetësimi i madh”, thuhet në letër, siç raportohet nga grupi gjerman Funk Media Group.
I ftuar në programin “Ma weraa al khabar” të Al Jazeera-s, Emmanuel Dupuy, kreu i Institutit për Parashikim dhe Siguri në Evropë, mbrojti qëndrimin evropian për rolin e Turqisë dhe e vlerësoi atë si të justifikuar.
Ai shprehu besimin se Erdogan po luan në fronte të ndryshme dhe se nuk e mbështet komunitetin ndërkombëtar në lidhje me sanksionet perëndimore të vendosura ndaj Rusisë.
Ai tha se Ankaraja po i anashkalon ato sanksione dhe përfitime nga tubacionet e gazit që kalojnë nëpër Detin e Zi, edhe pse është anëtare e Organizatës së Traktatit të Atlantikut të Veriut dhe aspiron të anëtarësohet në BE.
Ankaraja mbështet vetëm sanksionet e OKB-së
Dupuy nuk e njeh rolin e Turqisë në marrëveshjen e eksportit të grurit të Ukrainës, duke argumentuar se Ankaraja po mbron zbatimin e marrëveshjes, sepse ajo kontrollon ngushticat e Bosforit dhe Hormuzit, nëpër të cilat kalojnë anijet e grurit, dhe se ajo, domethënë Ankaraja, ka ofruar shërbimet për të ndërmjetësuar ndërmjet palës ruse dhe ukrainase.
Ai ndërmjetësim nuk dha rezultat sepse gjërat nuk janë të qarta dhe atmosfera nuk është gati për negociata mes dy palëve.
Bilgehan Ozturk, një analist politik në Qendrën Kërkimore SETA, hodhi poshtë pikëpamjet e kreut të Institutit për Parashikimin dhe Sigurinë në Evropë, duke theksuar se evropianët po vuajnë nga kriza energjetike, ndryshe nga Turqia, dhe ata u përpoqën të ndërmjetësojnë mes Moskës dhe Kievi edhe para luftës, por që nuk ia dolën.
Edhe për çështjen e sanksioneve ndaj Rusisë, Franca dhe Gjermania kundërshtuan qëndrimin e Shteteve të Bashkuara të Amerikës, por në fund u dorëzuan.
Përveç kësaj, qëndrimi parimor i Turqisë, vazhdon Ozturk, është se ajo refuzon sanksionet e njëanshme të vendosura ndaj Moskës dhe i përmbahet vetëm sanksioneve të vendosura nga Këshilli i Sigurimit i Kombeve të Bashkuara.
“E shpëtuam botën nga kriza e ushqimit”
Nëse ajo do të kishte ndjekur rrugën e evropianëve dhe amerikanëve, ajo tani nuk do të kishte mundësinë të fliste me palën ukrainase dhe ruse për shkëmbimin e të burgosurve dhe marrëveshjen e grurit.
Ai thekson se Turqia është vendi që shpëtoi botën nga kriza ushqimore.
Është e rëndësishme të theksohet se dokumenti iniciativ për dërgimin e sigurt të drithit dhe ushqimit nga portet ukrainase u nënshkrua në Stamboll më 22 korrik midis Turqisë, Rusisë, Ukrainës dhe OKB-së.
Marrëveshja përfshinte sigurimin e eksportit të drithit të ngecur në portet e Ukrainës në Detin e Zi në botë, me qëllim zgjidhjen e krizës globale të mungesës së ushqimit, e cila kërcënon një katastrofë humanitare. /tesheshi.com/
