Negociatorët nga më shumë se 100 vende kanë përfunduar hartimin e një traktati të OKB-së për mbrojtjen e deteve të hapura, një hap i shumëpritur që grupet mjedisore thonë se do të ndihmojë në rivendosjen e biodiversitetit detar dhe sigurimin e zhvillimit të qëndrueshëm.
Një marrëveshje detyruese për të mbrojtur dhe siguruar përdorimin e qëndrueshëm të biodiversitetit detar, e cila ka qenë në diskutim për 15 vjet, u arrit përfundimisht pas pesë raundeve të negociatave të stërzgjatura të udhëhequra nga OKB-ja që përfunduan të shtunën në New York, një ditë pas afatit.
Marrëveshja e fundit ndërkombëtare për mbrojtjen e oqeanit u nënshkrua 40 vjet më parë. Konventa e vitit 1982 mbi të drejtën e detit vendosi konceptin e detit të hapur, ujërave ndërkombëtare në të cilat të gjitha vendet kanë të drejtë të peshkojnë, lundrojnë dhe eksplorojnë, por vetëm 1.2 për qind e këtyre ujërave deri më tani janë mbrojtur.
Llojet e kafshëve dhe bimëve jashtë këtyre zonave të mbrojtura janë kërcënuar prej vitesh për shkak të ndryshimeve klimatike, trafikut detar dhe peshkimit. Në vlerësimin e fundit nga Bashkimi Ndërkombëtar për Ruajtjen e Natyrës, pothuajse 10 për qind e specieve ishin në rrezik të zhdukjes.
“Anija ka mbërritur në breg,” tha presidentja e konferencës së OKB-së Rena Lee pas bisedimeve përfundimtare maratonë që zgjatën pesë ditë.
Marrëveshja konsiderohet një komponent kyç në përpjekjen për të pasur 30 për qind të tokës dhe deteve në botë të mbrojtura deri në fund të dekadës, e njohur si “30 për 30”, e cila u ra dakord në dhjetor në Montreal.
Interesat ekonomike ishin pengesa më e madhe në raundin e fundit të negociatave që filloi më 20 shkurt. Vendet në zhvillim kërkuan një pjesë më të madhe të fitimeve nga “ekonomia blu” duke përfshirë transferimin e teknologjisë.
Deri në fund, objekt diskutimi ishte marrëveshja për shkëmbimin e përfitimeve nga “burimet gjenetike detare” që përdoren, për shembull, në bioteknologji.
Greenpeace pretendon se 11 milionë kilometra katrorë oqean duhet të mbrohen çdo vit për të arritur objektivin e vitit 2030.
Shumë pak nga deti i hapur është nën asnjë mbrojtje, dhe ndotja, acidifikimi dhe peshkimi i tepërt janë kërcënime në rritje.
“Vendet duhet ta pranojnë zyrtarisht marrëveshjen dhe ta ratifikojnë sa më shpejt që të jetë e mundur në mënyrë që ajo të zbatohet”, tha Laura Meller nga Greenpeace, e cila mori pjesë në bisedime. /tesheshi.com/
