Si çdo popull i përvuajtur që ka prirjen të prodhojnë iluzione mbi të ardhmen, edhe kavajasit e ’90-ës duhet ta kenë përjetuar këtë, në çastin kur u rebeluan ndaj sistemit e menduan se nën demokraci ditë më të bardha do ketë për ta.
Por vit pas viti ky mit ëndërrimtar që e vendoste Kavajën në zemër të një Shqipërie të mbrothët ekonomikisht ra, për t’ia lënë vendin një dëshpërimi social, tretur në limonti tipike provinciale.
Por gjërat kanë gjasë të ndryshojnë këtej e tutje nga një “bingo” e madhe me emrin Karpen.
Një projekt i sjellë papritur nga qeveria e Edi Ramës në Parlament parashikon që brenda pesë vitesh, pranë Kavajës, në Karpen do të ndërtohet porti më gjigand në zonën e Ballkanit, me anijet super të mëdha, të ashtuquajturat “kargo”, të cilat mbajnë sasira të mëdha malli dhe duan thellësi për t’u ankoruar.
Flitet për 5 miliardë dollarë investim dhe brenda 5 vitesh parashikohet të hapen 70 mijë vende punë në zonën e Kavajës.
Duket se ky është një projekt që gjendet në kokën Ramës prej vitesh, ndoshta pa u bërë kryeministër, ndaj dhe e ka marrë në patronazh Kavajën dhe është përpjekur fort që ta fitojë administrimin e këtij qyteti partia e tij.
Sidomos pas 2013-ës, kur nisi të merret edhe personalisht me projektin e Kavajës dhe Elvis Rroshin, Rama shkonte në këtë qytet më shumë se dy herë në javë.
Madje edhe kur kthehej nga Vlora ku është deputet, ai zgjidhte të hante në lokalet e Kavajës.
Siç bëhet e ditur në relacionin e projektligjit që është dërguar nga qeveria në Kuvend, projekti i portit të Karpenit do të merret përsipër nga një grup kompanish të mëdha botërore, të cilat kanë formuar një shoqëri që merret me ndërtimin e porteve.
Si gjithmonë, kur është fjala për projekte investuese kaq gjigande, ka dhe shumë mister brenda. Kavajasve, të papunëve të shumtë të zonës, nuk u duhen misteret por të ardhurat.
Pjesë nga drafti
Projekti “Morgan”, parashikon ndërtimin e një porti me thellësi të madhe në zonën e Karpen, Kavajë, të ambienteve mbështetëse të portit, të shoqëruar me një zonë të lirë tregtare, si dhe ndërtimin e një terminali rigazifikimi të gazit natyror të lëngshëm (LNG) dhe një centrali për prodhim energjie, përkatësisht:
- Projekti “Deep ëater Port” – Porti detar me thellësi të madhe;
- Projekti “Port Centric Logistics and Enterprise Zone” – Zona ekonomike.
3 Ky projekt përfaqëson një investim në total prej 5 miliardë USD-sh për një periudhë 5-10 vjet. Porti propozohet të ndërtohet në zonën e Karpenit, për të lejuar hyrjen e anijeve të mëdha tregtare, që kanë nevojë për thellësi prej 20m. Për realizimin e qëllimit të këtij porti, është e domosdoshme të ndërtohen edhe zona ekonomike, e cila në përfundim të projektit është parashikuar të këtë një shtrirje prej1700 ha-sh.
Zona e portit parashikohet të përbëhet nga ambientet mbështetëse të portit (magazina, terminale, qendër logjistike), nga një zonë e re banimi pranë kompleksit, një serë me teknologji te lartë dhe akademi sporti.
Gjithashtu, parashikohet ndërtimi edhe i një terminali rigazifikimi LNG dhe një centrali për prodhim energjie (central energjie me gaz ose biomase).
Asnjë port në detin Mesdhe nuk i ka mundësitë për të pritur në mol anijet e gjeneratës së fundit post-Panamax, të cilat janë anijet kargo që përdoren sot nga industria moderne e transportit detar. Disa porte i presin këto anije në ankorazhe me bova larg dokut, por kjo gjë krijon problematika logjistike dhe operacionale që rezultojnë në inefiçenca gjatë proceseve të ngarkimit dhe shkarkimit.
Karpeni është zgjedhur pasi Porti i Durrësit nuk i ka kapacitetet dhe nuk ka mundësi zgjerimi për kargo. Zhvillimi i një porti të ri pranë Durrësit preferohet pasi shumica e investimeve të huaja ndodhen afër zones Tiranë/Durrës dhe një port ekzistues në Durrës nevojitet për elementet mbështetëse që ai ofron, si krahu i punës, shoqëritë e transportit, agjentët e anijeve etj., të cilët janë tashmë të atashuar në atë zonë. Për më tepër, Karpeni është i lidhur me rrugët kryesore (SH4) – që i shërben Durrësit, por edhe Fierit, ku ndodhet dhe stacioni terminal i TAP-it. Rafineria e naftës në Ballsh dhe burime të tjera të gazit që ndodhen aty pranë, janë një tjetër avantazh i kësaj zone. Ky projektpropozim është në përputhje edhe me kontrata të tjera koncesionare që ka lidhur qeveria shqiptare, pasi Karpeni shtrihet në një zonë jashtë gjirit të Durrësit.
Projekti synon që duke ndërtuar një port të ri, modern, të thellë, të shoqëruar me një park ekonomik, do të bëhet i domosdoshëm për shumë nga vendet evropiane të Mesdheut dhe për zhvillimin e ardhshëm të shumë vendeve të Ballkanit dhe të Evropës Qendrore dhe Lindore pa dalje në det, duke arritur kështu edhe një transit më ekonomik të mallrave.
Projektligji shoqërohet me një plan të zhvillimit të projektit, i cili propozohet të ndërtohet sipas fazave të mëposhtme:
Ndërtimi do të fillojë ndërmjet muajit të 12-16. Faza e ndërtimit do të marrë 5-6 vjet, por porti do të bëhet operacional brenda kësaj periudhe.
Projektligji ka të parashikuar edhe ndërtimin e një zone ekonomike. Kjo zonë do të përmbajë ambiente mbështetëse të portit (magazina, terminal etj.), si dhe një zonë industriale, tregtare dhe një zonë rezidenciale pranë kompleksit.
Për vijueshmërinë e operacioneve tregtare dhe industriale projekti parashikon edhe ndërtimin e një centrali të ri për prodhimin e energjisë në Karpen, së bashku me zhvillimin e një zinxhiri furnizimi me energji të shumëllojshme, të tillë si një terminal rigazifikimi me gaz natyror të lëngshëm, për t’i shërbyer nevojave më të gjera të vendit dhe rajonit të Ballkanit.
Portit dhe zonës ekonomike që do të ndërtohet u nevojiten afërsisht 120-130 MVV. Sipas parashikimeve të projektpropozimit, sasia e prodhuar e energjisë që tejkalon nevojat e zonës së portit, do të tregtohet brenda vendit ose do të eksportohet në vendet e rajonit, sipas kontratave bilaterale që investitori mund të nënshkruajë me palët e interesuara. Nëse këto kontrata lidhen, prodhimi nga ky central do të rritet afërsisht në 1200 MVV, çka do të sjellë kërkesën e një terminali rigazifikimi LNG. /tesheshi.com/
