Çmimi Nobel për Letërsinë nuk ka qenë një suprizë dhe pse shqiptarët prisnin me shpresë që këtë vit të shpërblehej Ismail Kadare. Akademia suedeze vendosi t’ia japë nobelin e 2017-ës një novelisti mjaft të njohur e të dashur në botë,shkrimtarit japonezo-britanik Kazuo Ishiguro. Vetëm një libër i tij është botuar në shqip, “Mos më ler të shkoj” , botuar nga Pegi, me përkthim të Rudi Erebarës.
Nga emri kuptohet direkt se nobelisti i fundit është japonez. Në fakt ai e ka lënë Japoninë vetëm 5 vjeç, viti 1959, për tu vendosur në Britaninë e Madhe, që u bë atdheu i tij i dytë dhe gjuha në të cilën shkruan.
Ja si e kujton ai fëmijërinë dhe udhëtimin për jetën e re në Angli:
“Nëna ime ishte në Nagasaki kur u hodh bomba atomike. Ajo ishte në adoleshencën e saj të vonë. Shtëpia e saj u shtrembërua, dhe vetëm kur binte shi e kuptonin shkallën e dëmit, sikur ta kishte goditur një uragan. Nëna ime ishte e vetmja në familjen e saj, katër vëllezër e motra dhe dy prindërit, e cila pësoi një dëmtim nga bomba. Një pjesë fluturuese e mbeturinave e goditi atë. Por ajo thotë se kur mendon për luftën, bombë atomike nuk ishte ajo që e frikësonte më së shumti. Ajo kujton se ishte në një strehimore nëntokësore në fabrikën ku punonte. Ata u futën të gjithë në errësirë dhe bomba ra drejt mbi kokat e tyre. Ata mendonin se do të vdisnin. Babai im nuk ishte tipikisht japonez, sepse ai u rrit në Shangai. Ai kishte një karakteristikë kineze, e cila ishte se kur ndodhte diçka e keqe, ai buzëqeshte. Rruga për në Angli fillimisht ishte vetëm një udhëtim i shkurtër. Babai im ishte një oqeanograf dhe drejtori i Institutit Kombëtar të Oqeanografisë Britanike e ftoi atë për të ndjekur një shpikje. Babai im shkoi në këtë vend në mes të pyllit. Unë shkova ta vizitoj vetëm një herë.Nuk e kam kuptuar mirë se çfarë ndodhi kur u shpërngulëm. Mbaj mend vetëm se isha me gjyshin në një dyqan në Nagasaki për të blerë një lodër të madhe dhe nuk më lejohej të merrja me vete lodrën. Unë nuk mbaj mend të kem qenë i palumtur në Angli. Po të kisha qenë më i madh mendoj se do të ishte shumë më e vështirë”.
Kazuo Ishiguro u rrit në Guildford, por e kujton të gjallë fëmijërinë e tij të hershme në Nagasaki. Ai shkroi këngë dhe u bë punonjës social përpara se të studionte “shkrim krijues”.
Në vitin 1982 fitoi çmimin Winifred Holtby. Në vitin 1983, ai u përfshi në listën e shkrimtarëve më të mirë të rinj britanikë, së bashku me Martin Amis, Ian McEëan, Salman Rushdie, Julian Barnes, Graham Swift, Rose Tremain dhe Pat Barker. Tre vjet më vonë, romani i tij i dytë, “An Artist of the Floating World” mori çmimin “Whitbread” dhe në vitin 1989 romani “The Remains of the Day” fitoi Booker.
Ja si e përshkruan ai momentin kur u bë anëtari më i ri i akademisë së shkrimtarëve britanike ndërkohë që ishte vlerësuar me çmimet: “Shikova një enciklopedi të letërsisë dhe pashë se si shkrimtarët më të njohur ishin njerëz të moshuar kur shkruanin veprat e tyre të famshme”.
Në një profil në vitin 2005 gazeta prestigjoze britanike “The Guardian” e përshkruar kështu nobelistin e 2017-ës.
“Fjala kyçe e natyrës së Kazuo është paqeruajtësi. Kazuo Ishiguro ka shpirtin e një artisti. Ai është jashtëzakonisht i ndjeshëm dhe pak i turpshëm. Këto cilësi janë edhe pikat e forta, dhe dobësitë e tij, përderisa Ishiguro posedon ndjeshmëri të madhe ndaj ndjenjave të tij dhe të tjerëve, kjo ndjeshmëri mund ta bëjë të qëndrojë pas dhe t’i shtypë talentin e tij të konsiderueshëm. Ndjeshmëria dhe perceptimi janë ndër cilësitë e tij shumë të bukura.
Sepse Kazuo Ishiguro e di në mënyrë intuitive se çfarë duan apo ndjejnë njerëzit, ai mund të jetë jashtëzakonisht diplomatik dhe taktik. Ai është gjithashtu i durueshëm dhe bashkëpunues. Kazuo punon mirë me grupet dhe gjen një mënyrë për të krijuar harmoni midis opinioneve të ndryshme.
Ishiguro i gëzohet muzikës dhe poezisë dhe kërkon një mjedis harmonik. Ai ka sy për bukurinë dhe një ndjenjë të mirë të bilancit dhe ritmit. Kazuo gjithashtu ka aftësi shëruese, veçanërisht në fusha të tilla si masazhi, akupunktura, terapia fizike dhe këshillimi.
Megjithatë, ndjeshmëria e Ishiguro-s mund të jetë edhe rënia e tij. Sepse Kazuo Ishiguro mund të lëndohet lehtë, ai mund të priret t’i mbajë mendimet e tij kundrejt kritikave apo kundërshtarëve. Kjo mund të shkaktojë pakënaqësi dhe zemërim të konsiderueshëm tek Kazuo, por shumë shpesh ai i largohet konfrontimit dhe preferon ta shmangë një betejë.
Kazuo Ishiguro ka nevojë për siguri dhe rehati, qetësi dhe shoqërinë e njerëzve të dashur. Ai është një perfeksionist kur është fjala për mjedisin e tij të shtëpisë dhe të punës. Ai ka shije të shkëlqyeshme që është e dukshme në mjedisin e tij privat. Kazuo është një shok i shkëlqyeshëm dhe posedon një ndjenjë të mirë humori. Miqtë e kërkojnë Ishiguron për shoqërinë e tij qetësuese dhe paqësore. Kazuo është një strehë e sigurt për njerëz të tjerë të ndjeshëm, të cilët e njohin dhembshurinë dhe mirëkuptimin e tij. Kur Kazuo Ishiguro ka gjetur ngrohtësinë e tij në jetë, ai ka të gjitha talentet dhe inteligjencën për sukses të madh”.
Edhe pse ka qenë vetëm 5 vjeç kur la vendlindjen ai thotë se mund të shkruajë vetëm kur imagjinata e tij shkon në fëmijërinë e jetuar në Japoni. /tesheshi.com/
