Një takim i mbajtur të martën midis Mbretit Abdullah II të Jordanisë dhe Presidentit të SHBA Donald Trump përfundoi në pritje të tensionuar të asaj që do të ndodhë më pas për Rripin e Gazës.
Çështja është propozimi i Trump që Shtetet e Bashkuara të “marrin përsipër” enklavën dhe të dëbojnë palestinezët në Egjipt dhe Jordani.
Mbreti Abdullah përmendi gjatë një konference shtypi të improvizuar se një plan alternativ për rindërtimin e Gazës pa spastrim etnik do të hartohej nga shtetet arabe, përfshirë Egjiptin, i cili tashmë po planifikon një samit urgjent arab për Gazën më 27 shkurt.
Disa orë më vonë, Egjipti lëshoi një deklaratë duke konfirmuar se do të paraqiste “një vizion gjithëpërfshirës për rindërtimin e Gazës duke siguruar që palestinezët të mbeten në tokën e tyre” dhe përsëriti angazhimin e tij për të punuar me SHBA-në për të arritur “një zgjidhje të drejtë të çështjes palestineze”.
Çfarë është në rrezik për Egjiptin?
“Është e vështirë të dihet se sa seriozisht të merret propozimi i Trump-it për të marrë kontrollin e Gazës”, tha për Al Jazeera-s Jacob Eriksson, një pedagog në studimet e rimëkëmbjes pas luftës në Universitetin e York-ut.
“Megjithatë, nëse Trump i qëndron idesë së tij, kjo mund ta vendos Egjiptin në një pozitë të vështirë”, shtoi ai, duke iu referuar kërcënimeve të Trump-it për të ngrirë fondet e ndihmës për Egjiptin nëse nuk bashkëpunon.
“Në një kohë kur Egjipti vazhdon të përballet me sfida ekonomike në rritje lidhur me borxhin dhe inflacionin, kjo mund të ketë një ndikim të rëndësishëm.”
Shtetet e Bashkuara i kanë dhënë Egjiptit më shumë se 85 miliardë dollarë ndihmë të huaj dypalëshe, duke përfshirë ndihmën ushtarake dhe ekonomike, që nga viti 1946, sipas Dhomës Amerikane të Tregtisë në Egjipt.
Egjipti ishte marrësi i pestë më i madh i ndihmës së huaj amerikane në vitin 2023, duke marrë 1.45 miliardë dollarë, 85 për qind e të cilave ishte për sektorin ushtarak.
Gazetari egjiptian Hossam El-Hamalawy tha se ndihma që po merr Kajro është “konfirmim se Egjipti është një aleat dhe partner i ngushtë i Uashingtonit” dhe nënkupton mbështetje të fortë politike nga Uashingtoni.
Por kjo nuk ka të bëjë vetëm me paratë.
Ndërsa mbështetja e huaj është thelbësore për mbijetesën e administratës aktuale egjiptiane, paqja e brendshme politike është gjithashtu vendimtare, e cila mund të destabilizohet nëse lejohet dëbimi i palestinezëve.
“Brez pas brezi të rinjsh egjiptianë e kanë pasur Palestinën si një biletë hyrjeje në politikë,” tha El-Hamalavy.
“Përveç kësaj… [Presidenti egjiptian Abdel Fattah el-Sisi] është shumë i shqetësuar që skenari i Bejrutit mund të përsëritet, ku operacionet e rezistencës palestineze në një mënyrë ose në një tjetër i dhanë Izraelit justifikimin për të hyrë në Liban dhe për të pushtuar pjesë të tij për një periudhë të gjatë,” shtoi El-Hamalavy, duke iu referuar kohëve të ndryshme të Libanit.
Kundërofertues
Për momentin, derisa Trump të ndalojë së foluri për zhvendosjen me forcë të palestinezëve, El-Sisi thuhet se tha se nuk do të marrë pjesë në asnjë bisedë në Shtëpinë e Bardhë.
Egjipti nuk ka zgjidhje tjetër veçse të bashkëpunojë me shtetet e tjera arabe për një kundërpropozim që ata mund ta mbrojnë së bashku.
“Çdo veprim drastik mund të rrezikojë marrëveshje të rëndësishme,” tha për Al Jazeera-n analisti politik Abdallah Nasef, i cili beson se Kajros do t’i duhet të bëjë disa lëshime të vogla në propozim.
“Egjipti, ngjashëm me Jordaninë, mund të ofrojë të pranojë të plagosurit dhe familjet e tyre, edhe pse në numër më të madh se sa ka propozuar Jordania,” beson Nassef.
Mbreti Abdullah tha të martën se Jordania mund të pranojë 2,000 fëmijë të sëmurë “menjëherë”.
Egjipti ka trajtuar palestinezët e plagosur në spitalet e tij që nga fillimi i luftës dhe ka të ngjarë të vazhdojë ta bëjë këtë në numër më të madh pasi të hapet vendkalimi.
“Ndërsa çdo kontribut i rëndësishëm ekonomik në rindërtimin e Gazës ka të ngjarë të jetë i vështirë duke pasur parasysh sfidat e sipërpërmendura ekonomike, zyrtarët egjiptianë … pa dyshim do të vazhdojnë të ofrojnë shërbimet e tyre si ndërmjetës dhe partner politik,” tha studiuesi Jacob Eriksson, duke hedhur dyshime se sa Egjipti mund të kontribuojë financiarisht.
Rindërtimi
Izraeli ka deklaruar se nuk do të paguajë dëmshpërblim për palestinezët apo të ndihmojë në riparimin e dëmeve që i ka shkaktuar Gazës. Në vend të kësaj, shtetet rajonale dhe komuniteti ndërkombëtar do të duhet të zbatojnë çfarëdo plani që propozojnë Egjipti dhe Jordania.
“Mund të spekulohet se, definitivisht, [ky plan] do të përfshijë mbledhjen e sasive të mëdha të parave dhe burimeve financiare nga Gjiri… për të përshpejtuar procesin e rindërtimit për palestinezët pa i zhvendosur ata”, tha El-Hamalawy.
Kompanitë egjiptiane të ndërtimit duken të gatshme për të bashkëpunuar me përpjekjet ndërkombëtare për rindërtimin e Gazës. Për shembull, investitori i pasurive të paluajtshme dhe ndërtimi Hisham Talaat Moustafa tha në një intervistë televizive më 9 shkurt se ai ishte duke punuar në një plan rindërtimi që do të kërkonte pjesëmarrjen e 40 deri në 50 përqind të kompanive të ndërtimit nga Egjipti dhe vende të tjera.
“Egjipti mund të kontribuojë në përpjekjet e rindërtimit duke garantuar që gazanët nuk duhet të dëbohen,” tha Nassef, duke shtuar se “ata nuk do të duhet nëse karvanët dhe tendat lejohen të hyjnë në Rrip”, të cilin Izraeli vazhdon ta bllokojë. Ai u pajtua me El-Hamalawy kur bëhet fjalë për financimin, ku shtetet e Gjirit do të duhet të ndërhyjnë, për shkak të problemeve ekonomike të Egjiptit.
Vendet e Gjirit kanë luajtur një rol të rëndësishëm në financimin e ndihmës që ka hyrë në Rripin e Gazës në muajt e fundit dhe Këshilli i Bashkëpunimit të Gjirit njoftoi në dhjetor se shtetet e tij anëtare (Bahraini, Kuvajti, Omani, Katari, Arabia Saudite dhe Emiratet e Bashkuara Arabe) kanë ofruar kolektivisht 650 milionë dollarë ndihmë humanitare për Gazën dhe Bregun Perëndimor, duke filluar nga tetori 2023.
Rindërtimi i Gazës, ku shumica e ndërtesave dhe infrastrukturës u shkatërruan nga Izraeli, do të kushtojë dukshëm më shumë.
Megjithatë, me planin e Trump-it dhe marrëveshjen e armëpushimit të Gazës që kërcënon të shembet javën e kaluar, shtetet arabe janë nën presion për t’u përgjigjur. /tesheshi.com/
