Nga Blerim Kore
Tashmë Kalaja e Gjirokastrës është kthyer në një simbol të qytetit të gurtë. Kjo vepër e arrirë e arkitekturës, përbën një prej ndërtimeve më të veçanta të këtij lloji, jo vetëm në vendin tonë por edhe më gjerë. Gjatë shekujve, kështjella e gurtë është lidhur pazgjidhshmërisht me jetën e vet qytetit duke u shkrirë dhe bërë njësh me historinë e Gjirokastrës. Aktualisht, me dhjetra njerëz dhe personazhe në qytet vazhdojnë që jetën e tyre ta shohin të lidhur në mënyrë të pandashme me kalanë e gurtë. Artistë, poetë, artizanë, restauratorë, këngëtarë popullore të festivaleve foklorike kombëtare, etj e ndjejnë kështjellën e gurtë si pjesë të veçantë dhe të pandashme të jetës së tyre.
Vladimiri, kujdestari
Tashmë jeta e tij është lidhur pandashmërisht me kështjellën e gurtë. Prej gati 25 vitesh, 51 vjeçari Vladimir Llaziku vazhdon të largojë nga muret e gurta të kështjellës së Gjirokastrës bimësinë parazitare, e cila rrezikon dëmtimin e tyre. Për Ladin megjithëse puna është disi e lodhshme, sërish ajo i jep kënaqësinë e përkujdesjes për këto vlera historike dhe arkitektonike.
“Të largosh bimësinë parazitare nga muret e kështjellës do të thotë që të ndihmosh mbijetesën në kohë të këtyre vlerave, sepse rrënjët e bimësisë pasi depërtojnë në mure, mund të shkaktojnë edhe çarjen tyre”, thotë Ladi. Këtë gjë e ai e bën plot pasion dhe dëshirë prej vitit 1983 kur në prag të edicionit të rradhës së Festivalit Foklorik Kombëtar, do t`i duhej të kacavirej mureve dhe kullave të gurta të kështjellës për të larguar bimësinë parazitare. “Më kujtohet që herën e parë kisha pakëz ndrojtje për të kryer këtë gjë”, thotë ai.
Megjithëse prej vitesh kishte ushtruar dhe sportin e alpinizmit. sërish pastrimin e mureve të kalasë nga bimësia kacavjerrëse nuk e kishte kryer askush. “Më kujtohet që në ato vite shkurret kishin mbuluar gjithandej muret dhe bedenat e gurta, duke rrezikuar seriozisht dëmtimin, madje edhe shëmbjen e fragmenteve të tëra të mureve të gurta të kështjellës”, vazhdon bisedën Ladi, ndërsa qëndron mbi njërën prej kullave të gurta. Zbritjen e parë në muret e gurta në ato ditë shtatori të 1983 ai vazhdon ta kujtojë ende me emocionn.
“Në fëmijërinë time dhe kur ushtroja sportin e alpinizmit, unë isha ngjitur dhe zbritur me dhjetra herë në muret e kalasë, vijon bisedën Ladi, por kësaj rradhe kishte diçka të veçantë pasi zbrisja për të mbrojtur muret e gurta nga dëmtimi duke bërë që ato t`i rezistonin sa më shumë kohës si një dëshmi e vlerave historike dhe arkitektonike për brezat e ardhshëm”.
Brenda një kohe mjaft të shkurtër ai arriti të pastronte dhe largonte bimësinë nga një sipërfaqe e madhe e mureve të gurta të kështjellës duke bërë që krahas mbrojtjes kullat, bedenat dhe harqet e gurta të kishin një pamje të veçantë.
Ndërkohë me kalimin e viteve vazhdoi të kacavirej mureve të gurta të kështjellës për ti pastruar ato nga shkurret dhe bimësia parzitare. Sërish në Festivallin Folklorik Kombëtar të vitit 1988, falë punës së Ladit muret e gurta të kështjellës do të kishin një pamje të veçantë duke lënë mbresa të pashlyeshme tek mysafirët që kishin mbritur në Gjirokastër. Puna e Ladit për mbajtjen pastër dhe mbrojtjen e mureve të gurta do të vijonte edhe në prag të festivaleve folklorike të viteve 2000 dhe 2004.
Gjithmonë gjatë punës sime, thotë Ladi, unë kam marrë përgëzimet e njerëzve të cilët pas largimit të bimësisë kanë më shumë mbresa nga një vizitë në kalanë e Gjirokastrës. Sërish në prag të Festfolkut 2009 ai do të ngjitej sërish në muret e gurta të kështjellës për të larguar prej tyre bimësinë parazitare. Kësaj here puna ime ishte më e lehtë, thotë ai ndërsa tregon djalin e vet i cili ka filluar ta ndihmojë Ladin në mbrojtjen e mureve të kështjellës. Ndërkohë të dy, baba e djalë, të familjes Llaziku vazhdojnë të kujdesen me dëshirë dhe pasion për muret e gurta të kështjellës. /tesheshi.com/
