Polonia humbi një të pestën e popullsisë së saj në Luftën e Dytë Botërore. Territore të gjera në Varshavë u rrafshuan ne nivelin e tokës dhe qyteti ende mban shenjat e tyre. Dëmet vetëm në kryeqytet llogariten deri në 45 miliardë dollarë, sipas një vlerësimi të vitit 2004 nga ana e bashkisë së Varshavës. Megjithatë Polonia nuk mori asgjë si kompensim.
Në vitin 1953, nën presionin e Bashkimit Sovjetik, qeveria komuniste e Polonisë hoqi dorë nga të gjitha pretendimet kundrejt asaj që në atë kohë njihej si Gjermania Lindore, drejtuar nga një regjim miqësor po komunist. (Gjermania Perëndimore bëri pagesa dëmshpërblimesh ndaj Greqisë, Izraelit dhe Jugosllavisë).
Tani, partia qeverisëse e krahut të djathtë Ligj dhe Drejtësi, ka rivendosur reparacionet e luftës sërish në axhendë, pas një përpjekjeje të pasuksesshme nga ana e deputetëve në vitin 2004 për ta ngritur këtë çështje.
Kjo përpjekje u bënte jehonë apeleve nga ana e qeverisë greke dy vjet më herët. Polonia tashmë është mbërthyer në konflikt me Komisionin Europian në lidhje me atë që Brukseli e sheh si minim të sundimit të ligjit, e më së fundmi bëhet fjalë për përpjekje për të vendosur nën kontroll gjyqësorin. Kështu, që dikush mund të mendojë se Polonia ka nevojë për miq në Europë. Në vend të kësaj, në fakt, partia në pushtet e këtij vendi po “kafshon” Berlinin.
Çështja e reparacioneve u rigjallërua muajin që kaloi nga lideri i “Ligj dhe Drejtësi”, Jaroslaw Kaczynski, i cili është i njohur për retorikën anti-gjermane. Në kongresin e partisë së tij, ai e lidhi të drejtën e Polonisë mbi fondet e zhvillimit të BE-së, me mungesën e kompensimeve të kohës së luftës nga ana e Gjermanisë. Duke folur në radion konservatore, “Maryja”, ai njoftoi se qeveria polake është “e përgatitur për një kundër-ofensivë historike”, që përfshin “shuma të mëdha”.
Ndërkohë në parlament po punohet për një analizë të plotë nëse Polonia mund të pretendojë ligjërisht reparacione pas vendimit të vitit 1953. “Ne nuk mund të ndëtojmë një marrëdhënie të mirë me Gjermaninë derisa çështja të sistemohet përfundimisht”, thotë Arkadiusz Mularczyk, deputet i partisë në pushtet i cili parashtroi kërkesën.
Nacionalistët po zjejnë. Gjermania i detyrohet Polonisë 6 triliardë dollarë, pretendonte një titull kryesor në të përjavshmen pro-qeveritare “Sieci Prawdy”, edhe pse baza racionale për këtë shumë astronomike është e paqëndrueshme. Një kanal televiziv ultra i djathtë, “Telewizja Republika” është vendosur nën kritika të rrepta pasi përdori një fotografi me fjalët “Reparationen machen frei” (“Reparacionet do ju çlirojnë”), të printuara në mënyrë të tilla që të kujtojnë fjalët në hyrje të ish-kampit nazist të përqëndrimit në Aushvic.
Në Berlin, lëvizjet e Ligj dhe Drejtësi kanë ngjallur habi: reparacionet për Poloninë “ishin zgjidhur përfundimisht në të shkuarën”, tha një zëdhënës i kancelares Angela Merkel. Edhe në Varshavë, opozita centriste ka hedhur poshtë fjalët e partisë në pushtet për reparacione si politikë të padobishme.
Rreth dy të tretat e polakëve mbështesin reparacionet, sipas një sondazhi të fundit. Analiza parlamentare ka hasur në vonesa, me gjasa për shkak të kompleksitetit të çështjes. Tensionet brenda partisë Ligj dhe Drejtësi po rriten pasi presidenti Andrzej Duda, ish-anëtar i kësaj partie, muajin e kaluar bllokoi një ligj që shkarkonte gjykatësit e Gjykatës së Lartë. Megjithatë, Ligj dhe Drejtësi po shtyhet përpara. Një ofensivë e re kundër mjeteve private të medias pritet të ndodhë këtë vjeshtë. Botuesit gjermanë, që zotërojnë me dhjetëra gazeta rajonale në Poloni mund të preken në mënyrë të veçantë. “Polonia ka nevojë të rifitojë dinjitetin e saj”, u tha Kaczynski mbështetësve të tij në një tubim në Varshavë, një javë më parë. Por gjatë rrugës në përpjekje për të restauruar dinjitetin, Ligj dhe Drejtësi po bën shumë armiq.
Përgatiti: Juli Prifti – /tesheshi.com/
