OSBE-ja pritet të nisë javën e ardhshme një diskutim me mazhorancën dhe opozitën mbi pjesën më delikate të reformës zgjedhore që është përfshirja e emigrantëve në zgjedhje.
Opozita nuk e refuzon që diaspora të bëhet pjesë e procesit, por kërkon që mënyra e votimit të përcaktohet qartë dhe ku të mos ketë akses vetëm qeveria.
Ndërkaq, një plan paraprak i përgatitur nga Stefan Çipa që kur ishte zv.ministër i brendshëm dhe tashmë ndodhet në duart e ministrit të Diasporës, Pandeli Majko flet për një stad edhe më të lartë.
Ky plan është një model i ngjashëm me Izraelin apo Kroacinë ku diaspora jo vetëm ka peshë në zhvillimet politike në vend por është kontribuesja kryesore në politikë dhe administratë.
Një dosje shumë e plotë për këtë çështje është hartuar dhe po diskutohet nga Pandeli Majko me grupe të caktuara të diasporës në SHBA, Britaninë e Madhe, vendet e BE-së dhe Turqi, në mënyrë që të nxitet një zhvendosje jo vetëm e kontributeve por edhe të kapitaleve në Shqipëri.
Plani parashikon që të gjithë emigrantët e ikur pas vitit 1990 nga Shqipëria të përfshihen automatikisht në listat e votimit, siç realisht kanë ekzistuar gjithë këto vite.
Ndërkohë do të bëhet regjistrimi i të gjithë diasporës që ka ikur më herët dhe dëshiron të jetë pjesë e zhvillimeve politike, duke ndjekur natyrisht kërkesat kushtetuese, që të bëjnë regjistrimin përkatës.
Një pjesë e madhe e diasporës shqiptare të ikur gjatë komunizmit nuk kanë bërë ç’regjistrimin e shtetësisë shqiptare, kështu që është më e lehtë regjistrimi i trashëgimtarëve të tyre në listat e zgjedhësve.
Pritet në në fund të këtij viti të paraqitet një draft mbi censusin e kryer në diasporë, i cili do të shkojë pranë Komisionit të Reformës Zgjedhore si draft i gatshëm për t’u marrë e mirëqenë.
Dy modelet e marra parasysh nga hartuesit e këtij projekti janë ai kroat dhe ai i Izraelit.
Ky i fundit është një shtet i krijuar totalisht nga diaspora jashtë vendit dhe kjo ka ndodhur jo vetëm në vitin 1947 por gjatë gjithë ekzistencës së shtetit.
Qytetarë izraelitë që jetojnë në SHBA, Europë, por edhe pjesë të tjera të botës, janë pjesë e procesit politik, duke u integruar në Parlament, qeveri, por edhe në administratën e vendit.
Ndërsa në Kroaci, vitin 1992 presidenti Franjo Tugjman soli në drejtim të vendit pjesë të diasporës kroate në Australi, SHBA, Kanada dhe Gjermani.
Madje shefi i parë i ushtrisë kroate ishte një oficer prfesionist i shkolluar në Australi, që më pas u kthye në model të integrimit të diasporës.
Edhe në Mal të Zi, diaspora rezultoi deçizive në referendumin për pavarësinë e vendit në vitin 2006.
Ky projekt eë mësohet se ka edhe përkrahjen e ndërkombëtarëve, po synon një rinovim total të elitës së vendit si në drejtësi por edhe në politikë.
Mësohet se edhe në institucionet e reja të drejtësisë siç janë Byroja Kombëtare e Hetimit por edhe Prokuroria Speciale, kanë nisur të aplikojnë dhe trajnohen mjaft të rinj të shkolluar dhe që jetojnë në perëndim, kryesisht në SHBA.
Pikërisht këto dy institucione pritet të jenë edhe “projekti pilot” i një modeli që do të shikohet nëse mund të implementohet apo jo.
Megjithatë deri tani ka mjaft rezistencë. Një pjesë e madhe e klasës politike në të gjitha partitë po i bën rezistencë projektit, duke nxjerrë pengesat infrastrukturore të mënyrës së votimit dhe numërimit të votave.
Por ekziston edhe një mundësi që SHBA dhe BE të marrin përsipër organizimin, mbështetjen dhe monitorimin e procesit të votimit dhe monitorimit të votave të emigrantëve shqiptarë që jetojnë jashtë vendit.
Problemi kryesor është vota e tyre në zgjedhjet vendore, pasi nuk mund të delegohet, por ka gjasa që vota e emigrantëve të bëhet e efekshme në zgjedhjet parlamentare, duke i lënë diasporës vende në parlament, sipas modelit kroat, por edhe atij italian. /tesheshi.com/
