Kanë kaluar 18 vjet nga vrasja e kryeministrit serb Zoran Gjingjiç. Gjingjiç ishte kryeministri i parë i Serbisë që nga rënia e regjimit të Sllobodan Millosheviçit në 2000.
Në deklaratën e parë pas vrasjes, qeveria serbe identifikoi kriminelët nga i ashtuquajturi klani Zemun si organizatorë dhe autorë të atentatit dhe identifikoi ish-komandantin e njësisë së shpërndarë të operacioneve speciale (JSO) Milorad Ulemek Legija, si dhe udhëheqësit e klani kriminal i Zemunit, Dushan Spasojeviç dhe Mile Lukoviç Kuma.
Qeveria serbe tha gjithashtu se një urdhër arresti duhej të ishte nënshkruar atë ditë për anëtarët e “grupit më të madh të organizuar në ish-Jugosllavi”, siç u përshkrua klani Zemun.
Në një nga intervistat e fundit para vrasjes dhe pas atentatit të dështuar në 24 shkurt 2003 në autostradën përpara Arena të Beogradit, Gjingjiç mohoi pretendimet se ishte arritur një marrëveshje me të ashtuquajturit “beretat e kuqe”, anëtarë të JSO, më 5 tetor 2000, që të ndihmojë në rrëzimin e Sllobodan Millosheviçit në këmbim të “ca të drejtave mbi ligjin”.
Disa orë pas vrasjes së Gjingjiç, në Serbi u shpall një gjendje e jashtëzakonshme, e cila zgjati deri më 22 prill, kur u hoq me sugjerimin e qeverisë serbe.
Gjingjiç u varros në 15 mars në Rrugicën e Qytetarëve Meritorë në Varrezat e Reja në Beograd, në prani të më shumë se 70 delegacioneve të huaja shtetërore. Qindra mijëra qytetarë ishin në kortezhin e varrimit në rrugët e Beogradit.
Në operacionin policor “Sabre”, vrasësi i kryeministrit, ish-ndihmës komandanti i JSO Zvezdan Jovanoviç, ndihmësit e tij dhe disa anëtarë të tjerë të asaj njësie, si dhe shumica e anëtarëve të klanit Zemun dhe grupeve të tjera kriminale në vend, u arrestuan dhe u zbardhën disa vrasje të pazbardhura nga vitet e mëparshme.
Në gusht 2003, 44 persona u paditën për përfshirje në vrasjen e kryeministrit Gjingjiç dhe i pari në listën e të paditurve, Milorad Ulemek Legija, u dorëzua tek autoritetet serbe në 2 maj 2004.
Gjyqi i të akuzuarve për vrasjen e kryeministrit Gjingjiç filloi në 22 dhjetor 2003, në Gjykatën e Qarkut të Beogradit, në Departamentin për Luftën kundër Krimit të Organizuar. Ata u shpallën fajtorë në 23 maj 2007 dhe u dënuan me një total prej 378 vjet burg me një vendim të shkallës së parë.
Ish-komandanti i “beretave të kuqe”, Milorad Ulemek, u dënua me 40 vjet burg për organizimin e vrasjes së kryeministrit. Me të njëjtin dënim u dënua edhe Zvezdan Jovanoviç, autori i drejtpërdrejtë i vrasjes dhe ish-zëvendësi i Ulemek. Ato verdikte u konfirmuan nga Gjykata Supreme e Serbisë më 29 dhjetor 2008.
Gjatë vitit 2000, Gjingjiç ishte strategu dhe organizatori kryesor i fushatës opozitare, e cila përfundoi në 5 tetor me largimin e Millosheviçit nga pushteti.
Në janar 2001, ai u bë kryeministri i parë serb pa asnjë të kaluar komuniste.
Në ekspozenë që ai u paraqiti deputetëve të Asamblesë Kombëtare të Serbisë, ai deklaroi se në dhjetë vitet e mëparshme, Serbia ishte lënë “në mëshirën e grupeve brutale të interesit brenda vendit dhe interesave ndërkombëtare jashtë vendit, por ajo kohë kaloi në 5 tetor”.
Gjatë mandatit të tij, filloi procesi i demokratizimit të shoqërisë dhe reformave radikale ekonomike dhe sociale në Serbi. /tesheshi.com/
