Polakja Irene Sendler konsiderohet si një nga gratë më domethënëse të kohës së saj për aktivitetin tepër fisnik.
Thuhet se është “nëna e mbi 2.500 fëmijëve hebrenj”.
Përkatësisht, si një punonjëse sociale, ajo arriti të kontrabandojë mijëra fëmijë hebrenj jashtë Getos të Varshavës gjatë Luftës së Dytë Botërore, t’u sigurojë atyre një identitet të rremë, të gjejë strehim në manastiret katolike dhe familjet polake, duke shpëtuar kështu jetën e tyre.
Në kohën e okupimit gjerman të Polonisë, ajo ishte një punëtore sociale dhe në të njëjtën kohë një nga aktivistët kryesorë të një organizate polake hebraike të ndihmave të quajtura Zhegota. Qëllimi i saj ishte të shpëtonte sa më shumë fëmijë që të jetonin në kushte të rënda në Geton e Varshavës.
Ajo ishte në gjendje të merrte lejen për të hyrë në Geto herë pas here (arriti të marrë një lejekalim nga Departamenti i Kontrollit të Sëmundjeve Infektive) për të parë nëse kishte ndonjë indikacion për tifo apo ndonjë sëmundje tjetër që mund të shkaktojë epideminë. Në këtë mënyrë, ajo do të trafikonte bebe dhe fëmijë hebrenj, duke i futur në pako, valixhe, çanta mjetesh, ose çfarëdo që mund të ideonte.
“A mund të na garantoni që fëmija do të mbijetojë?”, e pyesnin prindërit e tyre. Ajo u përgjigjej: “unë mund t’ju garantoj vetëm se ata do të vdesin nëse mbeten në geto”.
Ajo arrinte të gënjente nazistët për fëmijë që kishin vdekur nga tifoja, e madje trajnonte qenin që nëse ndonjë prej fëmijëve fillonte të qante ai do të lehte. Kur arrinte më në fund që të nxirrte fëmijët jashtë, do të kërkonte familje polake ose jetimore katolike që t’i marrin të vegjlit nën përkujdesje dhe të mbanin shënime të hollësishme për të gjithë. Edhe ajo mbajti shënime për secilit prej 2.500 hebrenjve të vegjël, duke i fshehur emrat e tyre të vërtetë dhe emrat e rremë në kavanoza.
“Çdo fëmijë i shpëtuar me ndihmën time, është një arsye se pse jeton dhe nuk është një titull lavdie!”, thoshte Sendler.
Sidoqoftë, Gestapo kuptoi se çfarë po ndodhte dhe kështu në 1943 arrestoi “nënën e fëmijëve në Geton e Varshavës”. Ajo u rrah brutalisht dhe u dënua me vdekje. Sidoqoftë, bashkëpunëtorët e saj nga Zhegota arritën të paguanin rojet dhe e tërhoqën nga burgu pak para ekzekutimit. Ajo e kaloi pjesën tjetër të luftës duke u fshehur nga nazistët.
Edhe pas luftës, kjo heroinë vazhdoi të ndihmojë. Si punonjëse sociale, ajo mori pjesë në themelimin e jetimoreve të shumta. Vdiq në 12 maj 2008 në moshën 98 vjeç.
Ajo u nderua si Qytetare Nderi e Izraelit dhe zyrtarisht u shpall heroina kombëtare e Polonisë. Disa shkolla në Poloni u emëruan sipas saj.
Irena lindi në 1910 si Irena Krzyżanowska në Otëock, një qytet rreth 20 kilometra larg Varshavës. Kur ishte vetëm 7 vjeç, ajo humbi babanë e saj. Babai i saj, Stanisłaë Krzyżanowski, ishte një mjek me profesion dhe i dashur, sepse ishte gjithmonë i gatshëm për të ndihmuar ata që kishin më shumë nevojë për ndihmë, të cilët ishin hebrenj të varfër në atë kohë.
Gjatë një epidemie tifoze në 1917, babai i Irenës vdiq. Komuniteti hebre vendosi të ndihmonte të venë e tij në mirënjohje dhe të edukonte fëmijën e tyre të vetëm, Irene. Ndaj dhe ajo u bë aq e afërt me hebrenjtë.
Bazuar në historinë e jetës së Irenës, Ana Mjeskovska shkroi një libër të quajtur “Nëna e fëmijëve të Holokaustit”, dhe në vitin 2009 filmi “Zemra e guximshme e Irene Sendler” u realizua si kujtesë për jetën e saj heroike. /tesheshi.com/
