Qeveria amerikane thuhet se ka ofruar lirimin e tregtarit rus të armëve Viktor Bout në këmbim të lirimit të yllit të basketbollit Brittney Griner dhe ish-marinistit amerikan Paul Whelan, të cilët janë mbajtur nga autoritetet ruse.
Ja çfarë duhet të dini për Bout, i cili është quajtur “tregtari i vdekjes” dhe aktualisht po vuan dënimin me 25 vite burg.
Kush është Victor Bout?
Bout besohet se ka lindur në vitin 1967 në Dushanbe, Taxhikistani i atëhershëm i sunduar nga sovjetikët. Ai është një ish-përkthyes ushtarak sovjetik, i cili e filloi karrierën e tij në aviacion në fillim të viteve ‘90-të, pas rënies së Bashkimit Sovjetik.
Sipas raportimeve, babai i tij ishte automekanik, nëna e tij ishte kontabiliste dhe ai kishte gjithashtu një vëlla.
“Ai kishte një shpirt aventuresk…duke dubluar këngë të ndaluara pop për të fituar para shtesë dhe për të mësuar esperanto duke besuar se do t’i ndihmonte më vonë në jetë,” raportoi e përjavshmja gjermane Der Spiegel në 2010.
Ai u bashkua me Lidhjen Rinore Komuniste dhe gjithashtu ndoqi Institutin Ushtarak të Gjuhëve të Huaja në Moskë.
Gjatë shërbimit ushtarak, ai u dërgua në Mozambik dhe Angola për të punuar si përkthyes.
Pas rënies së Bashkimit Sovjetik, Bout bleu një flotë avionësh të vjetër të ngarkesave ushtarake, sipas një raporti të Time, dhe filloi një biznes ngarkesash ajrore.
Libri “Merchant of Death”, i shkruar nga gazetarët investigativë Douglas Farah dhe Stephen Braun, flet për të. Besohet se ai ishte frymëzimi për personazhin e luajtur nga Nicolas Cage në filmin e vitit 2005 “Lord of War”.
Nga Afrika përmes Afganistanit në Irak
Sipas raporteve, Bout herë pas here ka ofruar shërbime ligjore për qeverinë franceze, Kombet e Bashkuara dhe SHBA-në.
Megjithatë, sipas Amnesty International, ai gjithashtu ka qenë i përfshirë ose ka kontribuar në shkeljet e embargove të armëve të OKB-së në Angola, Sierra Leone, Liberi dhe Republikën Demokratike të Kongos.
Bout gjithashtu pranoi se ishte në Afganistan në vitet 1990, por hodhi poshtë akuzat se ai furnizonte talebanët.
Dokumentet tregojnë se kompania e tij ishte një nga ato të punësuara nga qeveria amerikane për të ofruar furnizime në Irak pas pushtimit të vitit 2003.
“Bout është një tregtar kryesor i vdekjes, i cili ka qenë kanali kryesor për avionët dhe rrugët e furnizimit të përdorura për transportin e armëve … nga Evropa Lindore, kryesisht Bullgaria, Moldavia dhe Ukraina në Liberi dhe Angola,” tha Peter Hain, një ish-ministër britanik në vitin 2003..
Çfarë çoi në arrestimin e tij?
Autoritetet amerikane janë përpjekur të ndjekin penalisht Bout që nga fillimi i viteve 2000, edhe pse ata kontraktuan kompaninë e tij për të ofruar mbështetje logjistike për pushtimin e Irakut.
Megjithatë, autoritetet amerikane ishin të rezervuara për shkak të mungesës së një ligji sipas të cilit ata mund ta akuzonin atë.
Në vitin 2008, agjentët e Agjencisë Amerikane të Zbulimit të Drogës, duke u paraqitur si blerës për rebelët kolumbianë të FARC, mundën të takonin Bout.
Menjëherë pasi foli me të për dërgesat e mundshme të armëve, ai u arrestua nga autoritetet tajlandeze përpara se të ekstradohej në SHBA.
Ai është akuzuar vetëm në lidhje me tregtinë e dyshuar të armëve, por autoritetet amerikane thonë se ai ka qenë i përfshirë në tregtinë e armëve që nga vitet 1990.
Ai u dënua në vitin 2012 me 25 vjet burg për mbështetje të terrorizmit.
Ai gjithmonë ka thënë se biznesin e ka bërë në përputhje me ligjin dhe se ka ofruar shërbime logjistike.
Në dënimin, gjyqtarja e qarkut Shira Scheindlin tha se dënimi minimal ishte i përshtatshëm sepse nuk kishte prova që Bout do të kishte kryer krimet për të cilat ishte dënuar, por për operacionin e fshehtë.
Në një intervistë për CNN të vitit 2002, ai tha: “Nuk kam frikë. Nuk kam asgjë në jetën time për t’u frikësuar. Dhe e gjithë kjo histori më duket si një gjueti shtrigash.”
Ministria e Jashtme ruse hodhi poshtë vendimin kundër Bout, duke thënë se ishte një “urdhër politik”. Kremlini prej vitesh kërkon lirimin e tij.
Çfarë dimë për shkëmbimin e të burgosurve?
Marrëveshja e mundshme e shkëmbimit të të burgosurve është e fundit në një seri përpjekjesh të SHBA-së për të siguruar lirimin e Griner dhe Whelan, të cilët sipas Uashingtonit u burgosën gabimisht nga Rusia.
Medalistja e artë olimpike Griner u arrestua me akuzën e posedimit të vajit të kanabisit, ndërsa ish-Marine Whelan u burgos për akuzat e spiunazhit.
“Disa javë më parë, ne vendosëm një propozim të rëndësishëm në tryezë për të lehtësuar lirimin e tyre,” tha të mërkurën Sekretari i Shtetit i SHBA Antony Blinken. /tesheshi.com/
