Nga Gjon Neçaj
Në rrënojat e kishës së vjetër të Shën Gjonit në Dushaj të Tropojës, në breg të liqenit të Fierzës, aty ku bashkohen Drini me Valbonën, ngrihet tashmë ndërtesa e bukur e kishës së Shën Gjonit, rrethuar me lisat karakteristikë, ndërtuar dhe restauruar në vitin 2004.
Thuhet se kisha e vjetër datonte që nga koha e perandorisë romake. Përballë saj, në fshatin Degë, ka qenë kryeqendra e Pjetër Spanit. Rrënojat e kishës së vjetër kanë ekzistuar deri para fillimit të punimeve në hidrocentralin e Fierzës, thotë studiuesi vendas, Gjon Markokaj.
Por e veçanta e kësaj kishe janë lisat e gjatë të saj që lartohen rreth mureve, me gjethe në formën e vidhit, e që janë të një lloji të veçantë prej të gjitha llojeve të tjera të drurëve që rriten në veri.
Madje, sipas specialistëve të pyjeve dhe të fakultetit të inxhinierisë pyjore, këta drurë të rrallë janë të vetmit të llojit të tyre në Shqipëri.
Sipas studiuesit të zonës, Gjon Markokajt, këta drurë të veçantë e karakteristikë, gjethnjaja e të cilëve lulëzon herët dhe ka një erë të këndshme e shumë të veçantë, mendohet se janë sjellë nga romakët kur është ndërtuar kisha dhe janë mbjellë për zbukurim. E veçanta tjetër e tyre është se ata shtohen nepërmjet çeljes së filizave të tyre.
Por, në bjeshkët e Tropojës, në Shtegun e Dhënve, rritet një lule endemike shqiptare, e vetmja në botë për nga lloji e emërtuar “Vulfenia Baldac”. Në vitin 1897, botanisti me famë botërore Baldac, zbuloi këtë specie, çka tregon lidhjet që ka pasur në të kaluarën e largët flora e jonë me atë të Azisë. /tesheshi.com/
