Nga Bashkim Kastrati
A ka filluar diaspora të “lodhet” duke dërguar para në Kosovë, apo edhe ata po përballen me krizën financiare e cila la shenja në disa vende të zhvilluara? Mërgimtarët e Kosovës në vitet e fundit kanë dërguar më pak para në Kosovë krahasuar me vitet paraprake.
Në gjashtë-mujorin i parë i vitit 2016 është shënuar rënie të remitancave. Sipas të dhënave të fundit të Bankës Qendrore të Kosovës, në gjashtë muajt e parë të këtij viti, remitancat e pranuara në Kosovë kanë shënuar rënie krahasuar me periudhën e njëjtë të vitit të kaluar.
Në periudhën e njëjtë të vitit të kaluar, remitancat e pranuara në Kosovë, ishin 338.9 milionë euro.
Vlera e parave të dërguara nga qytetarët e Kosovës të cilët jetojnë dhe punojnë në vende të ndryshme të botës, sipas këtyre të dhënave ishte 329.6 milionë euro, që paraqet një rënie vjetore prej 2.7 për qind.
Duke marrë parasysh që paratë e dërguara nga diaspora kanë një rëndësi të madhe në ekonominë e Kosovës, ky trend i rënies së dërgesave është një tregues i keq për Kosovën.
Ndërkaq, në analizat e kohëpaskohshme ku përfshihen edhe trendët e remitancave që bën Banka Qendrore e Kosovës, ishte thënë se në një periudhë afatmesme apo afatgjatë, mund të pritet që dërgesat e emigrantëve edhe mund të fillojnë të bien gradualisht për shkak të krijimit të gjeneratave të reja në diasporë dhe dobësimit të lidhjes ndërmjet diasporës dhe Kosovës.
Çdo vit, qindra milionë euro kanë ardhur nga diaspora e Kosovës, por këto para në të shumtën e rasteve përdorën për konsum dhe mbulimin e nevojave familjare, pra nuk ka një kanalizim të investimeve dhe nuk ka një motivim për diasporën që të investojnë në Kosovë, pasi që ambienti i përgjithshëm i investimeve të huaja është i papërshtatshëm. Disa nga mërgimtarët që kanë investuar në Kosovë janë deklaruar publikisht se janë përballur me vështirësi nga më të ndryshmet gjatë realizmit të investimit dhe aktivitetit biznesor.
Aktualisht, Ministria e Diasporës është duke përgatitur një ligj, i cili pritet të shkojë në Kuvendin e Kosovës në fund të vitit të ardhshëm. Ky ligj do të përcaktojë edhe kompetencat e Ministrisë dhe politikat zhvillimore që Kosova do t’i ketë karshi diasporës qoftë në aspektin e zhvillimit ekonomik qoftë atë në kthimin e trurit dhe potencialeve tjera që ka diaspora. Gjithashtu në këtë ministri thonë se janë duke përgatitur programe të veçanta për kanalizimin e remitancave në zhvillim ekonomik, kryesisht programe këto të cilat do të koncentrohen në bujqësi dhe teknologji informative.
Ministria e Diasporës që nga viti 2013 ka filluar regjistrimin e diasporës, proces i cili është duke vazhduar ende. Deri më tani janë regjistruar rreth 400 mijë qytetarë të Kosovës që jetojnë në vende të ndryshme të Evropës dhe botës. Në bazë të regjistrimit të deritashëm, vërehet se numri më i madh i qytetarëve të Kosovës jetojnë në shtetin e Gjermanisë, pasuar nga Zvicra dhe Shtetet e Bashkuara të Amerikës.
Sipas të dhënave të Bankës Qendrore të Kosovës, por edhe organizatave tjera ekonomike, Kosova çdo vit pranon nga 600 deri 700 milionë euro nga diaspora. Por sipas ekspertëve të ekonomisë, këto para zakonisht përdorën për shpenzime të zakonshme për një periudhë të caktuar kohore dhe se është e nevojshme që të bëhet kanalizimi i tyre, që ato të kenë një impakt më të madh në ekonominë e Kosovës.
Pa remitanca niveli i varfërisë në vend do të ishte shumë i lartë
Lulzim Beqiri, magjistër i ekonomisë ka thënë për tesheshi.com se shumë familje kosovare varen nga dërgimi i parave nga jashtë, duke financuar për ushqim, veshmbathje, shkollim etj.
“Remitancat janë burim i pa kontestueshëm në zhvillimin ekonomik dhe se remitencat e kanë mbajtur Kosovën duke filluar nga vitet e 80-ta, kur pushtuesi serb, filloi represionin mbi qytetarët e Kosovës. Duke e ditur rëndësinë e remitancave, nëse ka rënie të tyre kjo është një sinjal i keq për ekonominë për përgjithësi”, thotë Beqiri
Ai thotë se rëndësia e remitancave është shumë e madhe në zhvillimin ekonomik të Republikës së Kosovës, pasi që nga viti 2004 deri në 2015 rreth 6.3 miliardë euro janë sjell në Kosovë duke krijuar një mirëqenie më të mirë, sidomos për amvisëri dhe produkte të konsumit.
“Diaspora është fuqia më e madhe ekonomike në Kosovë, dërgesat nga diaspora kanë ruajtur qetësinë sociale në vend, pa remitanca niveli i varfërisë në vend do të ishte shumë i lartë, është pak shqetësuese se 90 për qind e mjeteve shkojnë në konsum, ndërsa vetëm 10 për qind në investime. Duhet të bëhet një strategji për përdorimin e këtyre mjeteve me qëllim që, këto mjete të shërbejnë për rritjen e punësimit në Kosovë”, theksoi Beqiri. /tesheshi.com/
