Nga trazirat në eurozonë tek kriza e refugjatëve e tensionet diplomatike me Rusinë, Angela Merkel ia ka arritur gjatë viteve të fundit të menaxhojë më shumë sesa një stuhi globale. Por ka akoma edhe më shumë, ndërsa këtë javë një paragraf i paqartë në kodin penal gjerman e ka vendosur kancelaren gjermane në një pozicion të vështirë sa disa mendojnë se mund të sjellë edhe rrëzimin e mundshëm të saj.
Merkel është aktualisht nën presion për të dhënë verdiktin e saj nëse prokurori i shtetit të Gjermanisë duhet të nisë procedimin ndaj një moderatori televiziv, Jan Böhmermann, pasi presidenti turk, Recep Tayyip Erdoğan kërkoi që komediani të procedohet për shkak se e përgojoi në një “poemë njollosëse”.
Gjëja më e çuditshme është se presidenti turk ka të drejtën e një kërkese të tillë për shkak të një paragrafi, me numër 103 në kodin penal gjerman, që ka të bëjë me fyerjet ndaj organeve dhe përfaqësuesve të shteteve të huaja – një paragraf i përdorur kaq rrallë sa edhe gjykatësit e sprovuar dhe politikanët nuk kishin dëgjuar ndonjëherë për të përpara kësaj jave.
“Paragrafi 103 ka qenë aty gjithnjë, por rrallë edhe përdorur”, thotë Holger Heinen, një avokat që ka kryer edhe doktoraturën mbi këtë subjekt.
Zbatimi i ligjit kërkon si njoftimin nga pala e ofenduar ashtu edhe autorizimin nga qeveria. Kushti i parë tashmë ekziston për shkak se Erdoğan ka përpiluar personalisht ankesën. Kushti i dytë përbën dilemën e Merkel.
Nëse ajo miraton nisjen e procesit, rrezikon të shihet si kukulla e liderit të fortë të Turqisë dhe një rojtare e dobët e fjalës së lirë. Nëse ndalon procedimin, ajo i jep Turqisë një arsye për të anuluar marrëveshjen e këmbimit të refugjatëve me BE-në, që së fundmi ka lehtësuar presionin politik për krizën e refugjatëve mbi kancelaren gjermane.
Paragrafi 103 daton në ditët kur diplomacia europiane drejtohej ende nga monarkë lehtësisht të ofendueshëm. Në kodin penal të vitit 1871, “lèse-majesté” – fyerja ndaj dinjtetit të sovranit – ishte e dënueshme dhe u shndërrua më pas në një ligj më të gjerë që ndalonte gjithashtu denigrimin e krerëve të huaj të shteteve, edhe jo mbretërorë.
Fyerja ndaj krerëve të shteteve të huaja mbetet një vepër penale jo vetëm në Gjermani, por edhe Itali, Poloni dhe Zvicër. Danimarka, Holanda, Norvegjia dhe Spanja kanë mbetje të ligjeve “lèse-majesté” vetëm për gjakun mbretëror në kodet e tyre penale.
Në pjesën më të madhe të territorit të Mbretërisë së Bashkuar, fyerja u dekriminalizua jo shumë kohë më parë, në vitin 2009. Akti i krimit të tradhëtisë i vitit 1848 – që e bën atë një vepër penale, të dënueshme me burgim të përjetshëm – mbetet teknikisht në fuqi, por nuk është përdorur për procedime që nga viti 1879.
Pezullimi i kodit të vjetër penal në Gjermaninë e pasluftës, midis viteve 1945 dhe 1953, mund të kishte qenë një mundësi për të rimarrë në konsideratë paragrafin “lèse-majesté” – sikur këtë ta kishte nxitur administrate britanike, një autoritetet pushtuese të pasluftës.
Në vitin 1949 e përjavshmja gjermane, “Der Spiegel”, publikuar në zonën e pushtuar britanike, u ndalua për një javë pasi kishte raportuar me “një ton gjerësisht ofendues” mbi kurorëzimin e mbretëreshës holandeze, Juliana. Se çfarë ishte ofenduese për familjen mbretërore holandeze nuk doli ndonjëherë në dritë, edhe pse artikulli i Spiegel kishte një referencë ndaj anëtarësisë së bashkëshortit të Julianës në trupat SS.
Në një rast më të vonshëm, paragrafi 103 u bë i njohur në Gjermani si “paragrafi i Shahut”, pasi lideri Iranian, Mohammed Reza Pahlavi u përpoq të procedonte demostruesit pas një vizite që zhvilloi në vitin 1967. Ministri i brendshëm gjerman, në atë kohë fluturoi në Teheran dhe arriti të bindë Pahlavin për ta lënë këtë çështje.
Rasti i fundit që paragrafi futi në telashe Gjermaninë ishte gjashtë vjet më parë, kur një gjykatës bavarez vendosi në gjykatë se një parrullë që shfaqte papa Benediktin me një kordele të kuqe dhe një prezervativ në gishtin e tij, ishte larguar pa të drejtë nga një paradë me rastin e ditës së Christopher Street në Munih.
Si pasojë e kësaj ngjarjeje me gjykatësin Böhmermann, politikanë të lartë nga socialdemokratët, të gjelbrit dhe “Alternativën për Gjermaninë” bënë fushatë që paragarfi të fshihej nga kodi penal me rastin më të parë.
“Bëhet fjalë për një rregull antik”, thotë Thomas Oppermann, lideri partiak i një fraksioni të SPD-së, anëtares më të vogël të koalicionit qeverisës së kancelares Angela Merkel. “Nuk përshtatet më me kohët moderne”.
Fshirja e ligjit mund të ndodhë tashmë brenda dy javësh – që në fakt, do të jetë shumë vonë për të zgjidhur dilemën e Merkelit. “Kodi penal gjerman mund të ndryshohet shpejt, por jo mjaftueshëm shpejt”, thonë ekspertët.
Avokati Höcker thotë se pret që të nisë gjyqi, por se nuk ka gjasa që komediani të përfundojë në burg. Duke qenë se komediani Böhmermann nuk ka precedentë penalë, ai ka më shumë gjasa të paguajë një gjobë të vogël ose të bëjë një dhurim për organizatat e bamirësisë.
Përgatiti: Juli Prifti – /tesheshi.com/
