Bashkimi Evropian, nëse zgjerimi është me të vërtetë qëllimi i tij, duhet të marrë përgjegjësinë si një përdorues kryesor i “ikjes së trurit” nga Ballkani Perëndimor dhe të ndajë barrën e gjetjes së një zgjidhjeje, sipas një shkrimi të botuar në faqen e internetit të Carnegie Europe.
Anëtarësimi në BE dhe “ikja e trurit” nga Ballkani Perëndimor janë reciprokisht përjashtuese, sipas Allison Carragher, autore e “BE nuk është një ndërmjetës i ndershëm në demografinë e Ballkanit Perëndimor”.
Dhe ndërsa BE varet nga fuqia punëtore që vjen nga Ballkani Perëndimor, rajoni, si Evropa Lindore më parë, është zbrazur nga lufta, programet jashtë shtetit dhe, tani, një “ikje e trurit”, tha ajo.
Banka Botërore vlerëson se 4.4 milion njerëz emigruan nga rajoni midis 1990 dhe 2015, ose gati një e treta e popullsisë së Shqipërisë dhe e Bosnjës.
Gjysma e emigrantëve nga rajoni shkuan në Evropën Perëndimore, sepse fuqitë ekonomike, si Gjermania, po përpiqeshin të kompensonin mungesën e fuqisë punëtore.
Me rreth 1.3 milion vende të lira pune dhe një popullsi në plakje, Gjermania miratoi një ligj në vitin 2020 për të lehtësuar punësimin e emigrantëve të kualifikuar nga jashtë BE-së.
Parakusht është njohja e gjuhës gjermane dhe ekuivalenca e kualifikimeve të favorizuara nga punëtorët nga Ballkani Perëndimor, ekonomitë e të cilave tashmë po përballen me Gjermaninë.
BE ka përfitime të mëdha
Carragher, një lektore e ftuar në Carnegie Europa, ku ajo është e specializuar në angazhimin ekonomik në Ballkanin Perëndimor dhe ish-Jugosllavinë, shkruan se migrimi është rezultat i një faktori “shtytje dhe tërheqje”.
Sidoqoftë, kur bëhet fjalë për Ballkanin Perëndimor, ne po flasim vetëm për faktorët e “shtyrjes”, ata që inkurajojnë migrimin – perspektiva të dobëta ekonomike, korrupsioni, krimi i organizuar.
“Megjithëse këto janë çështje legjitime, kjo perspektivë do të thotë që jo vetëm rajoni duhet ta zgjidhë problemin. Faktorët e tërheqjes janë njohur pak dhe përfitimet e mëdha që BE ka për ‘ikjen e trurit’ nuk pranohen”, arsyeton Carragher.
Lëvizja e krahut të punës do të thotë gjithashtu “para të mëdha”.
Ekonomisti Federico Fubini vlerëson se vendet e Evropës Lindore dhe Ballkanit Perëndimor “injektonjë” më shumë se 200 miliardë euro në ekonominë gjermane përmes arsimimit dhe trajnimit të punëtorëve të rinj që u transferuan në atë vend midis 2009 dhe 2017.
Gjithashtu, punëtorët nga Ballkani Perëndimor zakonisht shkojnë të punojnë në punë nën kualifikimet e tyre që paguhen më shumë jashtë vendit sesa punë më të mira në shtëpi, dhe kjo “humbje” e arsimit dhe aftësive është një humbje.
“Derisa Evropa Perëndimore të njohë rolin e saj si destinacion dhe përfitues i ‘ikjes së trurit’, BE nuk mund të konsiderohet një ndërmjetës i ndershëm në demografinë e Ballkanit Perëndimor,” tha autorja e shkrimit.
Mungesa e punëtorëve të kualifikuar po frenon rritjen ekonomike
Analiza tregon për pasojat ekonomike të një “ikjeje të trurit” – mungesa e punëtorëve të kualifikuar po pengon rritjen dhe dekurajon investimet e huaja.
Kjo është veçanërisht e rëndësishme në epokën e virusit Corona, kur Ballkani Perëndimor ka mungesë të punonjësve shëndetësorë, të cilët tani po shpëtojnë jetë në Evropën Perëndimore.
Gjithashtu, duke pasur parasysh që rajoni ka një normë të ulët lindjesh dhe emigracion të lartë, kostot e pensioneve në rritje përballohen nga gjithnjë e më pak taksapagues, gjë që ose kontribuon në rritjen e deficitit qeveritar ose zvogëlon shpenzimet publike.
“Ikja e trurit” gjithashtu ka pasoja politike.
Emigrantët nga Ballkani Perëndimor janë, mesatarisht, më të rinj dhe më të arsimuar sesa qytetarët e vendeve në të cilat shkojnë dhe, kur ata, si më të motivuarit dhe të kualifikuarit largohen nga vendi, ka më pak që mund të drejtojnë ose të votojnë.
Më tej thuhet se “ikja e trurit” po ngadalëson gjithashtu konvergjencën ekonomike me BE dhe miratimin e kritereve fiskale për anëtarësimin.
Por zgjidhja nuk është ndalimi i emigrimit, megjithëse raporti i think tank-ut të Këshillit Evropian për Punë të Jashtme nga viti 2019 tregoi se shumica e qytetarëve nga disa shtete anëtare të BE-së janë në favor të kësaj.
Një politikë e tillë, thekson analiza, do të minonte një nga katër liritë themelore të BE-së.
Në vend të kësaj, BE duhet të veprojë si një partner i ndershëm dhe të mos bëjë një luftë joefektive kundër “ikjes së trurit” bazuar në gjysmë të vërteta, por të zhvillojë politika që adresojnë si faktorët “tërheqës” ashtu edhe “shtytës”.
“BE, e cili është serioze në lidhje me anëtarësimin (e anëtarëve të rinj të bllokut), duhet të marrë përgjegjësinë si përfituesi kryesor i ‘ikjes së trurit’ nga Ballkani Perëndimor dhe të ndajë barrën e gjetjes së një zgjidhjeje,” konkludon qasja në Carnegie Europe. /tesheshi.com/
