Nga Ermir Hoxha
Ligji mbi “menaxhimin e importuar të mbetjeve”, që në gjuhë populiste përkthehet si “import plehrash”, ka shfaqur dhe njëherë degradimin e debatit publik në Shqipëri, ku ka shumë pak vend për specialistë të mirëfilltë, pasi flamurin e debatit e kanë marrë, në rastin më të mirë politikanë qartësisht të interesave jo-publike, e në rastin më të keq profanë pasionantë e delirantë, si ndoca ambientalistë, që quhen të tillë jo se janë njohës të ambientit, porse thjesht e duan atë.
Në një pozitë të vështirë e ka parë veten këto ditë përballë tyre, ajo që mund të konsiderohet “zonjë e Mjedisit”, Ornela Çuçi, e cila ia ka kushtuar një pjesë të jetës çështjeve të mjedisit dhe posaçërisht mbetjeve, kësaj sfide të madhe edhe globale.
Net më parë, ajo ishte në një panel përballë dy personazheve, me të cilët pati dhe debate, jo se ishin të së njëjtës fushë, porse njëri është i njohur si fotograf, e tjetra ka hyrë në jetën publike e njohur si poete.
Dhe kjo është ajo që më së shumti e mundon këto ditë Ornelën, e cila ka bërë bujë edhe për faktin se duke ardhur nga ajo që mund të quhet “strofulla akademike” e opozitës, UET-i, shkon dhe i del krah ligjit të qeverisë, ndonëse i ka qëndruar dhe i qëndron larg politikës.
“Unë ndihem e zhgënjyer, sidomos sesi trajtohen në këtë vend ekspertët. Madje më ndodhi në Opinion që një ambientalist më pyeti se “pse je këtu si sot?”. Ndërkohë që jam jo vetëm ambientaliste, por kam shtatë vite studime të thelluara mbi mjedisin dhe fiks për mbetjet urbane. Dhe arsyeja pse unë flas është pikërisht sepse unë kam arsimin përkatës, kam njohjet përkatëse, kam studimet përkatëse, pikërisht për të folur mbi këtë çështje. Ndërkohë që në këtë vend del e flet gjithkush në emër të gjithëçkaje dhe asnjëherë nuk dalin të flasin ekspertët. E nga ana tjetër, ti duhet të jesh patjetër me një krah politik se ndryshe nuk bëhet”, thotë ajo për tesheshi.com gjatë një bisede.
Dhe abuzimi sipas saj nis që më termat. “Plehra” e “mbetje” mund t’i marrë politika për përdorimin e saj, por teknikisht ato janë thjesht mbetje, të cilat, si kudo në botë, i nënshtrohen një procesi menaxhues e riciklues.
“Ligji për të cilin ne jemi duke diskutuar, flet vetëm për menaxhimin e integruar të mbetjeve. Pra, ka vetëm fjalën mbetje. Mbetje konsiderohen të gjitha ato materiale të cilat ne nuk kemi mundësi t’i përdorim përsëri. Dhe një përqindje e këtyre mbetjeve vlerësohen se mund të kalojnë në procesin 3R. Procesi 3R, i famshmi, është procesi më ambientalist në botë”, sqaron Çuçi.
Por a po gabon diku qeveria, të paktën sa të ndihet komode në raport me gjykimin politik, prej së cilës ëshët fshikulluar jo pak dhe nga ca media majëmprehtë kundër Ramës?
“Unë nuk jam politikane por eksperte. Ajo që gjykoj unë është se ligji, me kushtet që ka, me të gjitha ndryshimet që i janë bërë, është sot për sot ligji më i rreptë në gjithë rajonin tonë e më gjerë. Gjermania aktualisht ka një ligj jo kaq të rreptë sa tonin. Ata janë të lirë të eksportojnë dhe të importojnë mbetjet. Po le të krahasohemi me Maqedoninë fqinje. Aty ka një ligj shumë më tolerant. Ai lejon që jo vetëm të menaxhohen mbetjet urbane, të riciklohen ato, por i lejon një njeriu të jetë thjesht tregëtar i tyre ashtu dhe importues i tyre. Pra i njeh të gjitha termat. Ndërsa në ligjin tonë duhet medoemos të jesh vetëm riciklues, me impiante që duhet të plotësosh shumë kritere për t’i pasur, mbi të gjitha të çertifikuar nga BE-ja, që të mund të merresh me importimin e mbetjeve. E jo vetëm kaq, por duhet kaluar një procedurë e gjatë burokratike. Pastaj ka dhe një kufizim të madh: fakti që, nga të gjitha pikat doganore ku do kalonin mbetjet e importuara me ligjin e mëparshëm, sot do kalojnë vetëm në tre pika. Ndërkohë, derisa këto tre pika, nga kjo qeveri apo një tjetër që do të vijë, do jenë të pajisura me të gjitha mjetet e nevojshme për kontrollin e tyre, do shfrytëzohet vetëm një, ajo e Durrësit, çka e bën më të lehtë për shoqërinë civile dhe për këto tjetër, të vëzhgojë apo monitorojë nga afër menaxhimin e tyre. Durrësi ja ku është. Ndërkohë, kjo qeveri ka ndërmarrë dhe një tjetër masë e cila ka të bëjë me listën e gjelbër. Qeveria e mëparshme e reduktoi atë në 25 materiale nga 100 që ishte. Ndërsa kjo qeveri e ka reduktuar në 4: dru, alumin, letër, plastikë”, shpjegon specialistja Çuçi.
Ndërkohë, kundërshtuesit e ligjit, politikë e jo të tillë, e konfondojnë këtë proces me plehrat ambienteve publike, si për ta bërë më dramatike situatën. Por a është e drejtë kjo, a kanë lidhje me njëra-tjetrën, apo është thjesht një teatër propagandistik pa asnjë bazë logjike në raport me specifikat e çështjes? Për znj. Çuçi, ligji i ndih kësaj situate, sepse është pikërisht nisja e një procesi, pra për menaxhimin dhe riciklimin e tyre.
“Nëse do vazhdojmë të mendojmë se Shqipëria do pastrohet nga komunalja me fshesë shqope, ne kemi dështuar. Shqipëria nuk pastrohet me fshesë shqope. Shqipëria ka nevojë me patjetër që të fillojë edukimin mjedisor së pari. Shqipëria ka nevojë të fillojë ndarjen në burim të mbetjeve të tyre, ku çdo njëri prej nesh të dijë se ku duhen hedhur mbetjet urbane dhe sipas llojit të ndahen. Pra politikat e shtetit, pra po flas për shtet e jo për qeveri, duhet të synojnë dy gjëra kryesore në këtë proces: menaxhimin nga njëra anë dhe riciklimin nga ana tjetër. Por problemi kryesor nis me edukimin. Dhe do ishte mirë që çdo qeveri të fillonte paralelisht të trija proceset. Por në momentin që e para nuk bëhet, e dyta gjithashtu nuk bëhet, ta lëmë tani dhe këtë të tretën që ka nisur të bëhet që të dështojë?! Kjo është ajo që unë mbroj”.
Ajo nuk i druhet asnjë oponence që mund t’i vijë, ama nga ekspertë. Dhe është e gatshme të ballafaqohet me këdo.
“Nëse ka një ekspert në këtë vend që del e thotë që kjo vajza po ia fut kot, unë jam shumë e gatshme që të dalë e të kërkojë ndjesë publike. Por deri sa asnjë ekspert në këtë vend, nuk del të më hedhë poshtë këtë që unë po them, unë jam shumë ballëhapur me të gjithë”, thotë Ornela duke e pranuar pa frikë sfidën. /tesheshi.com/
