Organizata e OKB-së për Arsim, Shkencë dhe Kulturë (UNESCO) e ka përfshirë artin e intepretimit të operës italiane në listën e trashëgimisë botërore jomateriale.
Opera italiane është më shumë se 400-vjeçare. Është i njohur për shkrirjen e kostumeve, dramës dhe muzikës, e zhvilluar në fund të shekullit të 16-të dhe në fillim të shekullit të 17-të në Firence, në oborrin e familjes Medici.
Pas eksperimenteve të ndryshme me teatrin muzikor në shekullin e 16-të, opera u shfaq rreth vitit 1600 në Firence me themelimin e një akademie që promovoi një kombinim inovativ të tekstit të kënduar dhe muzikës.
Opera italiane zakonisht përfshin komplote të ndërlikuara, peizazhe të përpunuara dhe këngë të shkëlqyera.
“Ky është një konfirmim zyrtar i asaj që ne e dinim tashmë: të kënduarit në opera është përsosmëri botërore,” tha ministri italian i Kulturës Gennaro Sangiuliano.
Ariet italiane
UNESCO e përshkroi operën italiane si “një mënyrë e kontrolluar fiziologjikisht e të kënduarit që pasuron fuqinë e zërit në hapësirat akustike si kishat dhe amfiteatrot”.
Arti i operës promovon gjithashtu “kohezionin kolektiv të kujtesës sociale dhe kulturore” dhe shërben si “mjet i shprehjes së lirë dhe dialogut midis brezave”, shton organizata e OKB-së në shpjegimin e saj.
Disa nga ariet më të mëdha të operës në botë e kanë origjinën nga Italia dhe janë kompozuar nga kompozitorë italianë. Italiani Claudio Monteverdi, i cili jetoi nga 1567 deri në 1643, konsiderohet kompozitori i parë i madh i operës.
Francezi Stephane Lissner, drejtori aktual i Teatro San Carlo në Napoli, i hapur në 1737, kujton se është teatri më i vjetër i operës në botë. Ndërtimi i saj u urdhërua nga mbreti Burbon Charles VII, i cili dëshironte t’i jepte Napolit një teatër madhështor për t’i siguruar qytetit një trashëgimi artistike të lakmueshme. Qyteti jugor italian ishte atëherë kryeqyteti i Mbretërisë së Napolit nën sundimin e Bourbonëve.
Napoli ishte një qendër kulturore
“Nëse studioni historinë e operës në shekullin e 18-të, do të zbuloni se vetëm në Napoli në atë kohë u krijuan 400 kompozime të reja”, tha Lissner.
Për të shfaqja e një opere në italisht ngjall emocionet më të mëdha te operadashësit.
“Pa vënë në plan të dytë kolegët e mi apo kompozitorët francezë dhe gjermanë, mendoj se kënga italiane ka diçka shtesë, që është aftësia për të shprehur emocione siç askush tjetër nuk mundet”, tha Lissner.
Në maj të vitit të kaluar, ministri i atëhershëm i Kulturës, Dario Franceschini, tha se opera është një nga “shprehjet kulturore më autentike dhe origjinale të Italisë” që është përhapur në mbarë botën.
Ai kujtoi skenat prekëse nga qyteti ukrainas i Odessa-s në mars, menjëherë pas pushtimit rus të Ukrainës, kur banorët dolën në rrugë duke kënduar “Va, pensiero“, arija e korit të skllevërve hebrenj nga Nabuço e Verdit.
Italia ka rreth 60 teatro operash
Në atë kohë, ai deklaroi se ishte “një tjetër provë se kënga italiane e operës është një pjesë integrale e trashëgimisë kulturore botërore, e cila jep dritë, forcë dhe bukuri në momentet më të errëta”.
Gazeta italiane La Repubblica tregon se lajmi vjen në prag të përurimit tradicional të sezonit 2023/24 në sallën e operës La Scala të Milanos.
Rreth 60 shtëpi operash janë aktualisht të hapura në të gjithë Italinë, më të shumtat në botë. Këngëtarët e operës, si tenori i shekullit të 20-të, Luciano Pavarotti, nderohen si yje të mëdhenj.
“Italia është ndryshe, teatrot italiane dhe teatrot e operës janë të ndryshme… Nëse hyni në fshatra – nuk janë as qytete – do të gjeni teatro të vegjël atje”, tha Lissner. /tesheshi.com/
