Nga Blerim Kore
Në stinën e verës, turizmi shqiptar i është i lidhur pazgjidhshmërisht me detin; por ka dhe përjashtime, siç është rasti i Gjirokastrës, ku turizmi vlon dhe pa patur det. Dhe kur bëhet fjalë për Gjirokastrën nuk është vetëm qyteti, që i gjithi është një muze me çka brenda, por dhe rrethinat. Pak kilometra lart qytetit të gurtë ndodhet kisha 1500-vjeçare e Labovës, e njohur si Labova e Kryqit.
Ky është një moment i trashëgimisë fetare me përmasa ballkanike që tërheqë gjithnjë e më shumë turistë.
Dhe ja, këto ditë ka një dyndje të jashtëzakonshme, ku të huaj të shumtë, turma-turma shkojnë dhe e vizitojnë këtë monument të rrallë.
Sipas kujdestarit të kishës, Stefan Miha, ka raste kur turistë të huaj të cilët e kanë vizituar një herë Labovën, rrikthehen për ta vizituar sërish atë.
“Duke parë që grupet turistike, kryesisht të huajt që vizitojnë këtë verë kishën kishin nevojë për më shumë informacion vazhdoj t’iu vij në ndihmë atyre për t’iu mësuar diçka më shumë jo vetëm për kishën por edhe për vlerat e zonës së Labovës , thotë Stefani.
“Mund t’iu them, vijon ai, se ata ngelen të mrrekulluar nga vlerat arkitektonike dhe ikonat e kishës së Labovës së Kryqit. Madje ka nga ata që pasi e kanë vizituar një herë kishën janë kthyer sërish pas disa muaj me një grup më të gjerë turistësh. Së fundi unë kam marrë një letër nga disa turistë hollandezë, të cilët kanë vizituar këtë kishë përpara disa javësh. Pasi shprehen të mahnitur nga vlerat e saj, mes të tjerash më premtojnë se vitin e ardhshëm do të kthehen sërish në Labovë me miq të tjerë”.
Krahas kishës 1500-vjeçare, Stefani i orienton turistët edhe gjatë vizitave në monumentet e kulturës së zonës së Labovës. “Në këtë mënyrë unë kontriboj për promovimin e vlerave turistike të zonës së Labovës, të cila po të gjenden mënyrat e duhura mund të ndihmojnë shumë në zhvillimin ekonomik të saj”, thotë ciceroni i kishës së Labovës së Kryqit.
Pak histori
Ndërtimi i saj daton rreth shekullit të V-të e.s. Një dëshmi e paraqitur një shekull më parë nga greko-shqipari, Nikolaos Mystakidis, bën të ditur se kishës së Labovës, perandori Justinian i dhuroi një copë nga druri i kryqit të kryqëzimit të Krishtit – sipas besimit kristian – dhe një dorëshkrim të artë të shën Gjon Gojartit. Dëshmitë historike përmendin faktin se kisha është ndërtuar për nder të Kostandin Labovitit, një shpatar i dalluar dhe një prej njerëzve të besuar të perandorit Justinian. Perandori latin i bëri dhuratë atij këtë kishë, si formë shpërblimi për kontributin e tij në luftëra. Pesë vjet pas ndërtimit, një nga njerëzit e besuar të perandorit Justinian i bëri dhuratë kishës një kryq me peshë 4 kg, që kishe pothuajse 600 gramë ar. Fill pas kësaj, fshati mori edhe emrin Labova e Kryqit. Çdo 8 shtator, në Labovë festohet “Dita e Kryqit”, një festë që mbledh së bashku njerëz nga e gjithë zona.
Profili arkitektonik
Ndërtesa është tipike bizantine me një kupolë të lartë qendrore, me navën dhe aislet e ndërtuara në mënyrë që të krijojnë figurën e kryqit. Hyrja kryesore në kishë është përmes një narteksi të mëvonshëm. Ka të paktën 9 nivele të dallueshme afreskesh të pikturuara në sipërfaqen e mureve të brendshme. Kisha, siç shihet sot, është kryesisht ndërtim i shekullit të 13-të dhe kohës së Despotatit të Epirit, megjithëse një themel fillestar mund të shkojë thellë në kohën e perandorit Justinian në vitet 527-565 e.j.
Në vitin 1967 kur nisi shkatërrimi i objekteve të kultit, kryqi u fsheh nga banorët e fshatit. Ai u rishfaq për herë të fundit në vitin 1968 ndërkohë që vidhet e nuk gjendet më kurrë.
Si shkohet në kishën e Labovës së Kryqit
Në kishën e Labovës së Kryqit shkohet duke ndjekur rrugën që të çon në Libohovë, nisur nga një degëzim drejt lindjes i autostradës në jug të Gjirokastrës. Në kthesën drejt Libohovës merret pak majtas, te rruga e paasfaltuar që shkon në Suhë dhe vazhdohet në këtë rrugë që nuk është e keqe deri në një kthesë djathtas në drejtim të lartësive të kodrave. Rruga ka degëzim përsëri, por të dyja degët të çojnë në majë të një kodre; pak kilometra më tej është Labova e Kryqit, ku arrihet pasi rruga bëhet përsëri e asfaltuar. I gjithë udhëtimi merr rreth 40 minuta. /tesheshi.com/
