Nga Bardha Nergjoni
Pakkush e di se pak kilometra nga Librazhdi, në një pikë strategjike përbri ndodhet një pllajë ku banorët vendosën të ndajnë ujin për vaditje e ta quajnë me emërtimin turk “Taksim”. Pikërisht në të njëjtin vend dikush mbolli një rrap i cili i bën hije vendit ku ndahet ende uji për vaditje. Për shkak të vlerës, ky rrap u shpall monument natyre dhe njihet si rrapi i Taksimit. Historinë e vendit Taksim, rrapit dhe përpjekjet e banorëve që të siguruar ujin për vaditje, e tregon një banor i vjetër që ruan historinë e vendit më të rëndësishëm për këtë zonë.
Lutfi Xhafa, 72 vjeç sjell nga kujtesa e tij dhe rrëfimet e më të vjetërve, historinë e sheshit, të rrapit dhe ujit aq të rëndësishëm për banorët e tri fshatrave të Librazhdit që vazhdojnë ta ruajnë me fanatizëm edhe sot e kësaj dite. Edhe pse sot sërish kanali që sjell ujë për vaditje është lënë në amortizim, sheshi dhe rrapi i Taksimit ku ndahet uji vazhdon të ruajë me fanatizëm historinë dhe nevojën e banorëve të këtyre fshatrave për ujin e vaditjes, për vetorganizim dhe për të qenë bashkë në kuvende e festa.
“Janë dashur shumë vite për të ndërtuar kanalin që sjell ujin në Taksim. Nga matjet që kemi bërë edhe me këmbë por edhe me metra, janë rreth 30 kilometra nga burimi i ujit në përroin e Rrinës e deri në vendin ku u vendos të ndahej uji. Në këtë vend u vendos ndarja me modelin turk në mënyrë të barabartë për tri fshatra. Është punuar për vite me radhë për hapjen e tij dhe ende gjenden gjurmë të qëndrimit të punëtorëve gjatë hapjes së kësaj vije të gjatë uji”.
Lutfiu thotë se kanë kaluar mbi 500 vjet nga ndërtimi i kanalit dhe në atë kohë kanë qenë vetëm tri fshatra me pak familje. Kështu uji ndahej me bazë familjet në nabete apo orë uji.
“Kur ka ardhur uji për herë të parë, nuk erdhi i plotë dhe u vendos që të ndahen në mënyrë të barabartë dhe i vunë emrin Taksim, që do të thotë ndarje e ujit në mënyrë të barabartë. Në këtë vend u vendos edhe një roje që do të ruante respektimin e ndarjes së ujit për çdo familje”.
Babai i tij ka qenë një nga rojet e Taksimit.
“Unë e mbaj mend shumë mirë pasi i sillja bukën babait kur ishte roje në këtë vend. Ai i binte çiftelisë dhe më tregonte histori nga Taksimi. Sipas babait, në fillim nuk ka pasur as kazma e lopata hekuri por prej druri. Për shkak të mungesës së mjeteve, punimet kanë zgjatur me vite dhe uji nuk ka qenë i shumtë por gjithsesi shumë i rëndësishëm për jetën e banorëve të tri fshatrave”.
Aq i rëndësishëm ka qenë Taksimi për banorët, sa në përfundim bënë festë të madhe, si dhe tre kafshë kurban.
“Babai më ka treguar se në përfundim të kanalit dhe ndarjes së ujit, banorët e tri fshatrave bënë një festë të madhe dhe bënë kurban një ka për çdo fshat. Uji nuk ishte i shumtë por gjithsesi ishte arritje e madhe për ta”.
Dhe rrëfimi vazhdon:
“Pikërisht, pas ndërtimit të vijës së ujit i erdhi radha dhe pemës simbol. E provuan banorët të vendosnin shenjë edhe pemë të tjera por ato nuk mbijetuan, dhe në fund ishte mbjellja e një rrapi që u kthye në simbol i vendit që mori një rëndësi të madhe për të gjithë zonën e sipërme të Librazhdit. Për të bërë hije e për të pasur një shenjë, burrat vendosën të mbjellin një pemë në vendin e Taksimit. E provuan me disa lloj pemësh që kishin fryte të ngrënshme por nuk pati sukses. Si vite kur është mbjellë rrapi, nuk mbahet mend por ai që ka mbjellë ka qenë nga Gizaveshi. E kanë quajtur Selim Buzra”.
E ndërsa Rrapi i Taksimit është kthyer në monument natyre dhe vazhdo të shërbejë si pikë çlodhjeje dhe freskie, uji vazhdon të rrjedhë në të njëjtin vend. Kanali është amortizuar, ndarjet po ashtu por banorët presin këtë ujë për bujqësinë e tyre dhe po ashtu presin një investim që uji të jetë më i shumtë dhe prodhimet e tyre më të begata. /tesheshi.com/
