Udhëheqësi i Hayat Tahrir al-Sham (HTS), Abu Mohammed al-Jawlani, shihet gjerësisht si lideri i pritshëm i Sirisë pas sundimit të al-Assad.
Pa përparimin e papritur dhe shkatërrues të grupit të tij në Aleppo dhe më pas në Hama dhe Homs nga baza e tyre e pushtetit në provincën veriperëndimore të Idlibit, nuk ka dyshim se ngjarjet e trazuara të dhjetë ditëve të fundit nuk do të kishin ndodhur. Megjithatë, grupe të tjera rebele u ngritën gjithashtu – dhe ishte ndoshta kjo ndjenjë që e gjithë Siria po ngrihej kundër regjimit që ishte çelësi për rënien e shpejtë të regjimit.
Midis atyre grupeve – disa tani në Damask – janë fraksione rebele që dikur vepronin nën flamurin e Ushtrisë së Lirë Siriane nga qytetet dhe qytezat jugore, të cilat kanë qenë paqësore për vite me radhë, por ku shkëndija e rebelimit nuk është shuar kurrë plotësisht.
Në lindje, forcat kurde përfituan nga kolapsi i ushtrisë siriane për të marrë kontrollin e plotë të kryeqytetit, Deir El-Zour. Në shkretëtirën e madhe siriane, pjesët e mbetura të të ashtuquajturit Shteti Islamik gjithashtu mund të përfitojnë nga kjo situatë. Dhe në veriun e largët, përgjatë kufirit turk, Ushtria Kombëtare Siriane – e mbështetur nga Ankaraja – mund të bëhet gjithashtu një lojtar i rëndësishëm në atë që do të ndodhë më pas.
Al-Jawlani ka shpenzuar vite duke u përpjekur të ndryshojë perceptimin e organizatës së tij nga një perceptim që duhet frikësuar për ekskluzivitetin e saj ideologjik në një që mund të përqafohet nga sirianët si një alternativë pragmatike ndaj regjimit të Assadit.
HTS fillimisht u themelua me një emër tjetër, Jabhat al-Nusra, në vitin 2011 si një degë e drejtpërdrejtë e Al-Kaedës. Në formimin e tij ishte i përfshirë edhe lideri i vetëshpallur i ISIL-it, Abu Bakr al-Baghdadi.
Grupi u konsiderua si një nga më efektivët dhe më vdekjeprurësit kundër regjimit të Assadit. Por ajo është cilësuar një organizatë terroriste nga OKB-ja, SHBA, Turqia dhe vende të tjera – dhe ende është.
Megjithatë, al-Jawlani ndërpreu publikisht lidhjet me al-Kaedën, shpërndau Jabhat al-Nusra dhe themeloi një organizatë të re, e cila, pasi u bashkua me disa grupe të tjera të ngjashme, u quajt Hayat Tahrir al-Sham (HTS).
Kishte pyetje atëherë – dhe disa mbeten ende – nëse HTS i kishte ndërprerë plotësisht të gjitha lidhjet me al-Kaedën. Megjithatë, mesazhi i tij gjatë dhjetë ditëve të fundit ka qenë ai i përfshirjes dhe refuzimit të dhunës dhe hakmarrjes.
Fundi i sundimit të Presidentit Assad nuk e ndryshon aktualisht ndarjen brenda Sirisë, ku grupe të ndryshme mbajnë territore të ndryshme jashtë kontrollit të qeverisë. Përpjekjet e HTS për të arritur legjitimitet janë minuar gjithashtu nga shkeljet e supozuara të të drejtave të njeriut.
Se si do të zhvillohet e ardhmja e afërt politike e Sirisë do të varet jo vetëm nga synimet dhe aftësitë e kësaj organizate, si dhe nga kërkesat dhe presionet konkurruese të grupeve të tjera, por edhe nga roli i luajtur nga fuqitë e jashtme të mëdha që kanë qenë më të përfshira në historinë e fundit e vendit.
Këta janë, para së gjithash, Irani dhe Rusia – që mbështeti Presidentin Assad – dhe Turqia – që mbështeti grupet rebele – si dhe SHBA, e cila ende ruan një prani ushtarake në lindje të vendit, nën kontrollin e kurdëve. /tesheshi.com/
