Një burrë e shënoi industrinë e diskografisë në një masë të tillë, saqë u mbiquajt “Sulltan” për shkak të fuqisë dhe prejardhjes së tij. Fjala është për Ahmet Ertegun, që pati shijen dhe një instinkt perfekt për të gjetur interpretues anonimë dhe të panjohur, që do të bëheshin ikona muzikore të kohës së tyre.
Libri “The Last Sultan” është një lexim biografik që përshkruan jetën e ndoshta figurës më të rëndësishme në industrinë amerikane të diskografisë, personit që themeloi ikonën Atlantic Records dhe ishte prodhuesi i yjeve më të mëdhenj të muzikës të gjysmës së dytë të shekullit të 20-të.
Nëse nuk do të ishte ai, shumë yje të mëdhenj të muzikës ndoshta nuk do të ishin “zbuluar kurrë”.
Historia e Ahmet Ertegun është historia e krijimit të industrisë së muzikës në Shtetet e Bashkuara të Amerikës dhe historia e suksesit të një emigranti; është gjithashtu një histori për pushtimin e zonës së të drejtave të njeriut dhe afirmimin e prirjeve alternative në shoqëri dhe kulturë.
Ahmet Ertegun lindi në një familje të pasur dhe të privilegjuar personalitetesh osmane ku babai i tij ishte ambasador i republikës së re laike turke në Uashington. I rritur për të qenë pjesë e kastës së paprekshme të diplomatëve, Ahmet Ertegun shfrytëzoi sa më shumë atë që i ofroi bota e bollëkut material.
Zbulimi i Amerikës së panjohur
Por në vend që të kënaqej me festat e zakonshme të pasura, Ahmeti, së bashku me vëllain e tij, u nisën në një aventurë për të zbuluar Amerikën e fshehur dhe të panjohur. Gjatë rrugës, ai hasi në një perlë të panjohur: muziken e afrikano-amerikanëve të shtypur dhe të paprivilegjuar, muzikë që kishte melodi të pazakonta, ritme infektive dhe tekste të angazhuara shoqërore. Ajo që Ahmet Ertegun bëri shkëlqyeshëm ishte regjistrimi i asaj muzike në disqe, dhe më pas shpërndarja e tyre në të gjithë Amerikën.
Revolucioni kulturor që ai filloi ishte i pandalshëm, dhe mbrojtësi i tij i parë dhe ndoshta më i rëndësishëm në kuptimin artistik dhe shoqëror ishte këngëtari dhe kompozitori i verbër Ray Charles. Marrëdhënia mes këtyre dy emrave shënoi një epokë të hershme në zhvillimin e industrisë muzikore dhe hapi rrugën për shumë artistë të tjerë me origjinë afrikano-amerikane. Për më tepër, marrëdhënia e tyre ishte prototipike, sepse pronarët e kompanive të tjera të prodhimit i ndërtuan marrëdhëniet e tyre me artistët e tyre sipas modelit të Ahmetit dhe Ray.
Nën drejtimin e një njeriu që dinte të njihte vlerën komerciale të melodive të thjeshta pop, Atlantic Records u rrit në përmasa gjigante dhe vetë Ahmet Ertegun u bë, siç thotë titulli i librit, “Sulltani i diskografisë amerikane”. Suksesi i tij i papritur nuk ishte suksesi i një biznesmeni, sepse Ahmet Ertegun ishte shumë më tepër se kaq që në fillimet e diskografisë së tij – ai ishte një adhurues i muzikës së afrikano-amerikanëve të jugut amerikan, ai ishte një promovues i vërtetë i kulturës së tyre unike.
Në dekadat që erdhën pas fillimeve modeste, Ahmet Ertegun u bë një “yll” producent dhe depërtimi i tij në shpirtin e kulturës popullore amerikane do ta lejojë atë të njohë dhe të dallojë nga turma artistë si Bobby Darin, Sonny dhe Cher, Eric Clapton, Buffalo Springfield, Crosby, Stills, Nash & Young, Led Zeppelin dhe Rolling Stones. Kjo dhuratë do ta bënte atë ndoshta producentin më të fuqishëm të diskografive dhe një nga njerëzit më të pasur në industrinë muzikore amerikane.
Një trajtim publicistik
Natyrisht, historia e Ahmet Ertegun është edhe një histori e anës së shëmtuar të historisë, një histori
neglizhence e qëllimshme dhe me qëllim të keq, poshtërimit dhe vjedhjes së pronës intelektuale, por në të gjitha këto, siç shkruan Robert Greenfield, Ertegun u soll si një zotëri dhe shumë artistë me të cilët ai punoi dhe bashkëpunoi dëshmuan për natyrën e tij bujare dhe ndjeshmërinë që ai ndjente për muzikantët.
“Sulltani i Fundit është një odise e jashtëzakonshme e një njeriu vërtet të jashtëzakonshëm”, botuesi dhe themeluesi legjendar i revistës Rolling Stone, Jann Wenner. /tesheshi.com/
