Nga veriu në jug të Italisë, nga Veneto në Puglia, brigjet janë mbushur me disqe të vogla plastike të zeza.
Misteri u përpoq të zgjidhej nga italiani Enzo Suma, një guidë turistike dhe themelues i muzeut online Archeoplastica (archeoplastica.it), i cili mbledh dhe ekspozon të gjitha mbetjet plastike që has në bregdetin e Brindisit, me disa prej tyre që datojnë që nga vitet 1960.
Sipas tij, disqet e vogla të zeza, që kujtojnë patate të skuqura me onde nga një kompani e njohur, kanë përmbytur zonat bregdetare italiane për muaj të tërë, me mostrat e para që u gjetën janarin e kaluar.
Objektet misterioze u nxorën në sipërfaqe me mijëra përgjatë bregdetit Rosolina Mare në Adriatikun verior dhe gradualisht u përhapën kudo, me disa prej tyre që madje udhëtuan drejt Detit Jon.
Pas hetimit, Suma arriti në përfundimin se këto janë përbërës të përdorur në impiantet e avancuara të trajtimit të ujërave të zeza të quajtura z-mbbr.
Megjithatë, nuk ishte e qartë se nga filluan të lëshoheshin në mjedis dhe nëse lëshimi i tyre në det rezultoi nga një dështim në sistemin e impiantit.
Vlerësimet fillestare janë se disqet u hodhën në lumin Adige, lumi i dytë më i madh i Italisë që buron në Alpe dhe derdhet në Adriatik, dhe prej andej arritën në jug të vendit.
Sipas një postimi nga Suma në faqen e Instagram-it të Archeoplastica, plazhi më i prekur ishte Rosolina Mare, më i afërti me grykëderdhjen e lumit, por që nga janari i kaluar dhe ndërsa fenomeni vazhdoi, disqet kanë arritur në zona të tjera, megjithëse në një masë më të vogël.
Suma kontaktoi kompaninë suedeze që prodhon dhe shpërndan disqet dhe kërkoi midis impianteve italiane që i përdorin ato për ata që ndoshta janë pas misterit.
Ndërkohë, Agjencia Rajonale e Venetos për Parandalimin dhe Mbrojtjen e Mjedisit (ARPAV) po kryen një hetim për të identifikuar fabrikën përgjegjëse për rrjedhjen.
Duke folur për Corriere della Sera, Suma shpjegoi se që nga janari ka marrë raportime të përditshme për praninë e disqeve, duke e përshkruar fenomenin si “të përhapur dhe të vazhdueshëm”.
Themeluesi i Archeoplastica-s pohon se ky nuk është një asgjësim i qëllimshëm i mbeturinave, pasi “të gjitha disqet janë të paprekura, prandaj ato funksionojnë në mënyrë perfekte. Po flasim për material që është blerë dhe përdorur në njësitë e pastrimit. Do të kishte qenë një humbje financiare për kompaninë. Ka më shumë të ngjarë që ata të mos e kenë vënë re dëmin. Megjithatë, do të nevojitet një hetim për të identifikuar njësinë përgjegjëse”.
Sa i përket rrezikut nga ky lloj mbeturine, ai shpjegon se plastika kërkon dekada për t’u dekompozuar, ndërsa mikroplastikat që rezultojnë hyjnë në zinxhirin ushqimor.
“Këto disqe notojnë dhe udhëtojnë lehtësisht, të ndikuara nga erërat. Është një shembull i përsosur se si mbeturinat tona mund të udhëtojnë qindra kilometra”, shton ai.
Ai thekson se problemi i vërtetë është plastika njëpërdorimshe me “materiale të prodhuara për të zgjatur shekuj që përdoren për pak minuta. Situata përgjatë Adriatikut, veçanërisht në dimër, është shqetësuese: lumenjtë transportojnë sasi të mëdha plastike në det dhe Adriatiku, i cili është i vogël, grumbullon mbeturina edhe nga vendet e tjera”.
Prandaj, rekomandon kufizimin e përdorimit të plastikës, por thekson se ndryshimi i vërtetë mund të arrihet vetëm nga institucionet dhe me një plan për eliminimin progresiv të plastikës njëpërdorimshe.
Bregdetet: Pothuajse 900 copë mbeturina për 100 metra
Sipas organizatës më të madhe mjedisore të Italisë, Legambiente, në vitin 2025, 56,168 copë mbeturina u mblodhën dhe u regjistruan në një sipërfaqe bregdetare prej 196,890 metrash katrorë.
Mesatarisht, 892 copë mbeturina u llogaritën për 100 metra, në 63 brigje italiane në 13 rajone.
Plastika nuk mund të mos luante një rol kryesor, duke u renditur e para midis mbeturinave të identifikuara me një shkallë prej 77.9% (43,776 nga një total prej 56,168). Kjo pasohet nga objektet prej qelqi dhe qeramike me 8.3%, letra dhe kartoni me 4.3%, metali me 3.6% dhe druri me 2.4%.
Në detaje, shumica e plastikës ishte njëpërdorimëshe dhe shpesh përfshinte rrjeta dhe objekte të tjera të përdorura në peshkim, ndërsa bishtat e cigareve – gjithashtu plastika – vlerësohen në 7.5% të totalit.
Për më tepër, krahasuar me vitin e kaluar, gjendja e bregdeteve është përkeqësuar këtë vit sipas Indeksit të Bregut të Pastër. Kështu, plazhet “shumë të pastra” kanë rënë nga 42% në 27% dhe plazhet “të pastra” nga 24.2% në 14%.
Sipas Programit të Kombeve të Bashkuara për Mjedisin (UNEP), globalisht, 19-23 milionë ton plastikë ndotin liqenet, lumenjtë dhe detet çdo vit, me vlerësime se kjo do të trefishohet deri në vitin 2040. /tesheshi.com/
