Ethet e Denga-s do të bëhen një kërcënim i madh në Evropën Jugore, Shtetet e Bashkuara jugore dhe pjesë të Afrikës këtë dekadë, pasi temperaturat më të ngrohta krijojnë kushte të favorshme për mushkonjat që bartin sëmundjen, tha kryeshkencëtari i OBSH-së.
Sëmundja ka pllakosur prej kohësh pjesën më të madhe të Azisë dhe Amerikës Latine, duke shkaktuar rreth 20,000 vdekje çdo vit. Shkalla e sëmundjeve tashmë është rritur tetëfish në nivel global që nga viti 2000, e nxitur kryesisht nga ndryshimet klimatike, si dhe nga rritja e lëvizjes njerëzore dhe urbanizimi.
Shumë raste mbeten të pareportuara, por 4.2 milionë raste u raportuan në mbarë botën në vitin 2022 dhe zyrtarët e shëndetit publik kanë paralajmëruar se nivele rekord të transmetimit priten këtë vit. Bangladeshi aktualisht po përjeton shpërthimin e tij më të keq ndonjëherë, me më shumë se 1,000 vdekje.
“Ne duhet të flasim shumë më proaktive për Denga-n,” tha Jeremy Farrar, një specialist i sëmundjeve infektive që iu bashkua Organizatës Botërore të Shkencore (OBSH) në maj të këtij viti. “Ne duhet t’i përgatisim vërtet vendet për mënyrën se si ata do të përballen me presionin shtesë që do të vijë … në të ardhmen në shumë e shumë qytete të mëdha.”
Farrar më parë kaloi 18 vjet duke punuar në Vietnam për sëmundjet tropikale, duke përfshirë ethet e Denga-s. Ai më vonë drejtoi bamirësinë globale të shëndetit Wellcome Trust dhe këshilloi qeverinë e Mbretërisë së Bashkuar për përgjigjen ndaj COVID-19 përpara se të bashkohej me OBSH-në në maj të këtij viti.
Farrar tha se infeksioni ka të ngjarë të “largohet” dhe të bëhet endemik në pjesë të Shteteve të Bashkuara, Evropës dhe Afrikës – rajone ku tashmë kishte transmetim të kufizuar lokal – pasi ngrohja globale i bën zonat e reja mikpritëse për mushkonjat që e përhapin atë. Kjo do të ushtrojë shumë presion mbi sistemet spitalore në shumë vende, paralajmëroi ai.
“Kujdesi klinik është me të vërtetë intensiv, duke kërkuar një raport të lartë infermier-pacient,” tha ai.
“Jam vërtet i shqetësuar kur ky bëhet një problem i madh në Afrikën Sub-Sahariane.
Shumica e njerëzve që preken nga Dengoja nuk kanë simptoma, që do të thotë se normat e rasteve mendohet të jenë shumë më të larta se numrat e raportuar. Simptomat përfshijnë ethe, ngërçe të muskujve dhe dhimbje kyçesh, dhe në më pak se një për qind të rasteve, sëmundja rezulton me vdekje.
Nuk ka asnjë trajtim specifik për Denga-n, megjithëse ekziston një vaksinë e disponueshme. Në fillim të kësaj jave, OBSH rekomandoi vaksinën Qdenga të Takeda Pharmaceuticals për fëmijët e moshës 6 deri në 16 vjeç në zonat ku infeksioni është një problem i rëndësishëm i shëndetit publik.
Qdenga u miratua gjithashtu nga rregullatorët e BE-së, por Takeda tërhoqi aplikimin e saj në Shtetet e Bashkuara në fillim të këtij viti, duke përmendur probleme me mbledhjen e të dhënave. Takeda tha se ishte ende duke negociuar me Administratën Amerikane të Ushqimit dhe Barnave për vaksinën.
Denga përhapet nga mushkonjat e infektuara Aedes aegypti, të cilat sillen ndryshe nga speciet që transmetojnë malarinë. Për shembull, ata kafshojnë njerëzit brenda, dhe gjatë gjithë ditës, jo vetëm gjatë natës. /tesheshi.com/
