Uji që rrah furishëm nga maja e Empire State Building tingëllon si gjëja e filmave distopikë fantastiko-shkencor, por në realitet, nuk është aq e pamundur.
Konkretisht, oqeanet tona tashmë kanë krijuar valë që ishin më të larta se disa nga monumentet më të famshme të botës. Cunami më i madh i regjistruar, i cili goditi Alaskën Juglindore në vitin 1958, ishte aq masiv sa efektet e tij mund të shihen ende nga hapësira, më shumë se gjashtë dekada më vonë.
Vala apokaliptike, e cila arriti deri në 524 metra lartësi, kaloi përmes fjordit të ngushtë të Gjirit Lituya pasi tërmeti me magnitudë 7.8 goditi një kufi tektonik aty pranë të quajtur Fair Weather Fault. Sipas Observatorit të Tokës të NASA-s, tërmeti shkaktoi një rrëshqitje masive dheu me 90 milionë tonë shkëmbinj që rranë në gji.
Dëshmitarët përshkruan se kishin dëgjuar dhe ndjerë një ndikim shpërthyes ndërsa ajsbergu i copëtuar notoi qindra metra në ajër. Pastaj një megatsunami, me copa të mëdha akulli, gjëmonte nëpër gji.
Një peshkatar, i quajtur Howard Swanson, dokumentoi se si varka e tij u ngrit aq lart në majë të një dallge, saqë ai shikoi poshtë një pyll me pemë poshtë tij.
Fatkeqësisht, çifti që po peshkonte kur u përplas muri i ujit nuk ishin aq me fat – varka e tyre u shkatërrua dhe asnjëri prej tyre nuk mbijetoi. Ekspertët besojnë se fenomeni shkatërrues, i cili vrau gjithsej pesë persona, është shkaktuar kryesisht nga rrëzimi i majës së malit.
Ndërsa tërmeti tronditi peizazhin përreth, pjesa – me përmasa rreth 730 metra me 914 metra me 91 metra – çau majën e shkëmbit, duke u zhytur 610 metra në gji.
“Në disa aspekte, kjo krijoi një reagim të ngjashëm me një asteroid që bie në ujë,” shkroi Këshilli i Politikave Sizmike të Shteteve Perëndimore në një përmbledhje të katastrofës.
Duke iu rikthyer imazhit të frymëzuar nga filmat e famshëm të Hollivudit, ai është 82 metra më i lartë se Empire State Building. Tani, 65 vjet pas ngjarjes, plagët janë ende të dukshme. Kur cunami goditi, ai fshiu pothuajse të gjithë mbulesën bimore të Pyllit Lituya, duke shkulur miliona pemë nga brigjet.
Një unazë dëmtimi është ende e dukshme përgjatë bregdetit, ku pyjet e reja kanë filluar të zhvillohen për të zëvendësuar paraardhësit e tyre të humbur.
Prezantimi i veprimit të cunamit
Falë kësaj mbresë në gji, ekspertët arritën në përfundimin se valët e cunamit arritën midis 200 dhe 524 metra lartësi – duke e bërë atë më të madhin e regjistruar ndonjëherë. Dhe ndërsa pasardhësi i saj nuk i është afruar pretendimit të këtij rekord, Lituya Bay është gati për përbindëshat e ardhshëm ujorë.
Sipas NASA-s, shkëmbinjtë e saj të pjerrët, forma e poshtme në formë U dhe pozicioni i saj në një pikë të nxehtë tektonike sugjerojnë se do të presë më shumë megatsunami në të ardhmen. Gjithçka që mund të bëjmë tani është të përpiqemi të mësojmë nga e kaluara dhe të sigurohemi se jemi të pajisur mirë për të përballuar atë që na pret e ardhmja. /tesheshi.com/
