Javët e kaluara, vendet në të gjithë botën kanë vaksinuar mijëra njerëz çdo ditë kundër COVID-19, duke shpresuar që më në fund të frenojnë përhapjen e infeksionit.
Sidoqoftë, ato po përparojnë ngadalë, sepse shumë vaksina jepen në dy doza, ndërkohë kujtojmë se rreth 450 milion njerëz jetojnë vetëm në Bashkimin Evropian.
Prandaj Komisioni Evropian ka propozuar futjen e një regjistri transparent në të cilin prodhuesit do të duhet të deklarojnë sasitë e sakta dhe emrin e vendit jo-BE në të cilin duan të eksportojnë vaksinën.
Agjencia e lajmeve DPA u përpoq t’i përgjigjej pyetjes nëse dhe në çfarë kushtesh BE mund të ndalojë eksportin e vaksinave jashtë këtij tregu.
1. A mundet BE të ndalojë eksportin e vaksinave?
Sipas zyrtarëve evropianë, përpara njoftimit zyrtar të planit – po, nëse zbulon se prodhuesi i detyrohet vaksinave të Unionit në bazë të kontratës që ai nënshkroi.
Megjithëse regjistri i propozuar është teknikisht vetëm një listë e eksporteve të planifikuara, autoritetet kombëtare mund të vendosin që të mos miratojnë certifikatën e eksportit dhe kështu, në fakt, të ndalojnë daljen e vaksinave nga BE, tha një zyrtar evropian të enjten.
Për shembull, nëse një kompani farmaceutike nënshkruan një kontratë duke premtuar të japë 100 milion doza në BE deri në fund të tremujorit të parë, por ofron vetëm gjysmën, ndërsa pjesa tjetër dëshiron të eksportohet në një vend tjetër me të cilin ka nënshkruar një kontratë, një anëtari i BE mund të zgjedhë të mos eksportojë.
Komisioni ka të ngjarë të ketë një mbikëqyrje të procesit, tha zyrtari.
2. Pse KE e propozoi atë tani?
Kompania farmaceutike AstraZeneca njoftoi javën e kaluar se mund të jepte vetëm një pjesë të dozave të premtuara për tre muajt e parë të 2021.
Kompania justifikoi shpërndarjen më të ngadaltë, e cila vlen vetëm për BE dhe jo për MB, për shembull nga vonesat në një fabrikë belge.
Kjo ka zemëruar Unionin, i cili pretendon se AstraZeneca duhet të përdorë impiantet e saj në Mbretërinë e Bashkuar, ku nuk ka ndërprerje pune, për të përmbushur kontratën e saj me Unionin.
Vendimi që eksporti i plotë i vaksinave duhet të miratohet mund të interpretohet si rritje e presionit mbi AstraZeneca-n, por gjithashtu si një shenjë për prodhuesit e tjerë.
3. kur do të vendoset ky mekanizëm?
Regjistri do të vendoset brenda pak ditësh, nëse gjithçka shkon sipas planit.
Sidoqoftë nuk është e sigurt që situata do të përmirësohet menjëherë, pasi AstraZeneca aktualisht është në një vend të ngujuar në një fabrikë në Union.
Komisioni sugjeroi që vaksina të importohej nga Britania e Madhe.
Eshtë gjithashtu e dyshimtë nëse, edhe nëse do të siguroheshin më shumë vaksina, do të shpejtohej vaksinimi në të gjitha vendet, pasi shumë prej tyre kanë probleme logjistike në organizimin e vaksinimeve.
4. Kush do të preket?
Kufizimet e mundshme të eksportit do të godisnin kompanitë e prodhimit nga BE.
Kjo aktualisht vlen për të gjitha vaksinat që janë miratuar në BE.
Përveç AstraZeneca-s, BioNTech-u gjerman prodhon me Pfizer-in në një fabrikë belge.
Amerikania Moderna gjithashtu u bashkua me kompani evropiane për të prodhuar vaksina në Union.
Propozimi i Komisionit gjithashtu mund të zemërojë vendet e tjera në botë që kanë nënshkruar kontrata me këto kompani.
Kritikët paralajmërojnë se mund të jetë një lloj nacionalizmi, të cilin KE e kundërshton.
Eurodeputeti i qendrës së majtë Bernd Lange paralajmëroi të knjten se mund të ketë një efekt domino dhe të rrisë kufizimet e eksportit diku tjetër.
Ai mendon se do të ishte më produktive të përqendroheshim në rritjen e prodhimit. /tesheshi.com/
