Pse të mos i shqyrtojmë përditë faqet e virtytshme online dhe t’i raportojmë ato që përhapin informacione të pabaza? Ky është një shërbim gjithnjë e më i nevojshëm ndaj publikut.
U zbavita shumë me historinë e budallenjve të web-it. Për ata që nuk e kanë parë, është publikuar online, e në disa gazeta, se gjatë një të ashtuquajture “lectiomagistralis” në Torino paskam thënë se web-i është i mbushur me budallenj. Nuk është e vërtetë! Kjo “lectio” kishte lidhje me një temë krejt tjetër, por kjo na tregon se si qarkullojnë dhe deformohen lajmet nga gazetat dhe web-i.
Kjo puna e budallenjve doli përgjatë një konference që u mbajt më pas, gjatë të cilës, duke iu përgjigjur një pafundësie pyetjesh, kisha bërë një konstatim me plot bon sens. Pranova se, mes shtatë miliardë banorëve që mban planeti, ka një numër të madh budallenjsh, shumica e të cilëve dikur ua përcillnin muhabetet pa lidhje miqve të afërt apo atyre te lokali, dhe në këtë mënyrë mendimet e tyre mbeteshin të kufizuara në një rreth të ngushtë. Tani një numër i madh i këtyre personave kanë mundësinë që t’i shprehin opinionet e tyre në rrjetet sociale. Prandaj, këto opinione arrijnë një audiencë tepër të madhe, duke u ballafaquar me shumë mendime të tjera të shprehura nga njerëz të arsyeshëm.
Nuk ka asnjë ngjyrim racist në përkufizimin tim të budallait. Askush nuk është budalla me profesion (me përjashtim të disa rasteve), por një bakall, një kirurg a një nëpunës banke shumë i mirë mund t’ia këpusë kot për çështje për të cilat nuk është kompetent apo për të cilat nuk ka informacion të mjaftueshëm. Kjo ndodh edhe për arsye se reagimet në web bëhen me gjaknxehtësi, pa pasur kohë për reflektim.
Eshtë më se e drejtë që interneti ta lejojë të shprehet edhe atë që flet gjëra pa kuptim; megjithatë, përhapja e budallallëqeve i bën gjërat lëmsh. Tezën time të arsyeshme e vërtetuan disa reagime pa lidhje që vura re në internet. Madje, dikush thoshte se, sipas tij, mendimet e një budallai vlejnë njësoj në internet me ato të dikujt që ka fituar çmimin Nobel. Kjo gjë u përhap me të shpejtë në një bisedë të kotë mbi faktin në e kisha marrë çmimin Nobel apo jo, pa u përpjekur të kontrollojnë në Wikipedia. E tëra kjo sa për të treguar se sa të prirur jemi për të folur në ajër.
Një përdorues normal i internetit do të duhej të ishte në gjendje t’i dallonte idetë pa lidhje nga ato të artikuluara mirë. Por nuk është e thënë të jetë gjithmonë kështu. E këtu dalim te problemi i filtrimit, i cili nuk ka të bëjë vetëm me opinionet e ndryshme të shprehura në gjithfarë blogjesh apo në Twitter, por është diçka jashtëzakonisht urgjente për të gjitha faqet online, ku mund të gjenden gjëra të dobishme e të besueshme të çdo lloji, si edhe mendime e ide të palidhura me njëra-tjetrën e krejt jashtë realitetit, denoncime për komplote imagjinare, racizma, mohime të ngjarjeve të së kaluarës, apo thjesht lajme të pavërteta nga pikëpamja kulturore, të pasakta, ose gjëra dashakeqe.
Si t’i filtrojmë? Secili prej nesh është i aftë ta bëjë këtë kur këqyr faqet që kanë lidhje me tema ku ai është kompetent. Unë, për shembull, do të ndihesha në siklet po të merrja përsipër të thosha nëse një faqe e specializuar mbi teorinë e stingavepo-së m’i thotë gjërat ashtu siç duhet apo jo. As shkolla nuk mund të na edukojë për ta bërë këtë filtrim, sepse edhe mësuesit gjenden në kushtet e mia. Një profesor i gjuhës greke mund ta gjejë veten të pambrojtur përballë një faqeje online që flet mbi teorinë e katastrofave, apo thjesht për luftën e tridhjetë viteve.
Mbetet vetëm një zgjidhje. Gazetat gjenden shpesh të nënshtruara nga interneti, ngaqë ato mbledhin lajme, e ndonjëherë legjenda, duke i dhënë kështu zë konkurrentit të tyre më të madh; duke e bërë këtë, ata janë gjithmonë me vonesë në krahasim me internetin. Në vend të kësaj, do të duhej t’i kushtonin të paktën dy faqe në ditë analizës së faqeve online (si me recensionet e librave), duke i treguar ato që vlejnë, e duke i denoncuar ato që përhapin pasaktësi dhe mashtrime. Do të ishte një shërbim i madh ndaj publikut, e mbase edhe një arsye që shumë lundrues të internetit, të cilët kanë filluar t’i lënë gazetat për snobizëm, të kthehen e t’i shfletojnë përsëri çdo ditë.
Natyrisht, gazeta do të ketë nevojë për një skuadër analistësh për t’i bërë ballë kësaj nisme, shumë prej të cilëve duhen gjendur jashtë redaksisë. Eshtë pa dyshim një ndërmarrje e kushtueshme, por që do të qe shumë me vlerë. Kjo do të shënonte fillimin e një epoke të re të shtypit.
Përktheu: Enes Neza – tesheshi.com
