Ajo çfarë e bën të çuditshme eksperiencën shqiptare të pushimeve është simbioza mes dy të kundërtave, qejfit dhe tragjedisë. Si bashkudhëtare të konsoliduara tashmë tek ne, rritja e kërkesës për qejf rrit në mënyrë progresive edhe ngjarjet tragjike në rrugët tona. Kjo mund të rezultojë si një fakt që konstatohet edhe në vende të tjera, madje edhe në vende të standardizuara, por ajo që e bën tipike simbiozën shqiptare të qejfit dhe tragjedisë është një lloj bindjeje mbi pandashmërinë e njërës prej tjetrës, gati–gati një siguri që nëse njëra ndodh, tjetra është e paevitueshme. Kjo bindje më së shumti mendoj se vjen nga papërgjeshmëria, e cila shtrihet në dy nivele. Së pari, në nivelin institucional, shtetëror, dhe së dyti, në nivelin individual të qytetarit që përfshihet në periudhën e argëtimit veror.
Ministria e Transportit dhe Infrastrukturës, në raportin e Sigurisë Rrugore për vitin 2015, jep disa shifra që thjesht mund të quhen alarmante. Numri i vdekjeve në rrugë, sipas këtij raporti, arrin në 270 persona, numri i të plagosurve rëndë në aksidentet rrugore është në shifrën e 402 personave. Me një koeficient të personave të vrarë për çdo 10.000 mjete që arrin në 5.17, dhe me një koeficient personash të plagosur për çdo 10.000 mjete në 7.7 persona. Nga viktimat e aksidenteve rrugore, 223 janë meshkuj dhe 47 femra, dhe nga të plagosurit, 324 janë meshkuj dhe 78 femra. Kurse më fatlumët, që konsiderohen të plagosurit lehtë, arrijnë në 2020 persona. Ndërsa totali i aksidenteve rrugore vetëm për vitin 2015 është në shifrën 1992.
Statistikat flasin me një gjuhë akuze drejtuar të dy niveleve të sipërpërmendura, atij institucional dhe atij individual. Menaxhimi i flukseve të automjeteve, faktorët rrethues të ambientit në rrugët nacionale, si dhe paketa e masave të sigurisë rrugore, janë drejtimet ku kryesisht institucionet tona, Ministria e Transportit dhe Infrastrukturës, janë përqendruar për ta përballuar situatën. Por problemi nuk qëndron tek iniciativa, sesa tek realizimi i këtyre masave. Në shumë raste vërehet se ndërhyrjet nuk janë të plota, dhe shpesh, për shkak të procedurave korruptive, e ulin efikasitetin e produkteve dhe masave parandaluese në terren. Por më shqetësuese është psikologjia institucionale e papërgjegjshmërisë në lidhje me fatalitetin që e shoqëron marrjen e masave në parandalimin e aksidenteve. Ky fatalitet, i cili, për hir të së vërtetës, haset në të gjithë psikologjinë e shtetbërjes tek ne, në fakt është një soj ekzekutimi paraprak që institucionalisht u bëhet qytetarëve që thjesht duan të kalojnë pushimet në trojet e veta.
Nëse dëgjon raportet e institucioneve drejtpërdrejt përgjegjëse për këtë çështje, me siguri që një libërth me grafiqe dhe statistika pozitive në lidhje me investimet e mundshme në infrastrukturë të tundet para kamerave pa pushim. Është pikërisht kjo që po kritikojmë: të bërit e punëve për hir të të bërit të punëve, dhe jo për hir të zgjidhjes së situatës! Për sa kohë në rrugët tona gëlojnë makinat e shtypura dhe pellgjet e gjakut gjithandej, kjo tregon se situata nuk është drejt zgjidhjes së duhur, dhe ky është rezultati faktik mbi punën dhe përkushtimin e institucioneve përgjegjëse. Jeta e një qytetari të vetëm është përgjegjësi e shtetit si mbrojtës dhe garantues i kësaj të drejte, dhe nëse viktimat qytetare në rrugët tona dergjen në mënyrë të vazhdueshme vit pas viti, është përgjegjësia institucionale ajo që vihet nën akuzë ose për papërgjegjshmëri në marrjen e masave të duhura, ose për paaftësi për marrjen e masave të cilat rezultojnë efikase.
Niveli i dytë i përgjegjësisë së masakrave që ndodhin në rrugët tona është sigurisht ai individual, pra, përgjegjësia personale e qytetarëve drejtues të automjeteve në rrugët e Shqipërisë. Në këtë nivel shohim se ka një shtresëzim problemesh, të cilat fillojnë nga papërgjegjshmëria personale në dhënien kuptim jetës së një qenieje njerëzore dhe shenjtërisë së vet, në abuzimet me pijet alkoolike, dhe deri tek festivalet e vanitetit me gara shpejtësie. Ky cocktail problematik, me shije djegëse, i përgjegjësisë individuale të qytetarit në rrugët tona është akoma më i rëndë se niveli institucional i papërgjegjshmërisë.
Në kërkim të zgjidhjeve, secili prej nesh e ka të vështirë të mendojë se kjo zgjidhje vjen duke e konceptuar këtë situatë të ndarë, dhe jo komplekse. Në këtë kuptim, çdo zgjidhje e këtij problemi, tashmë rutinë tek ne, duhet të vijë nëse konceptohet si formë e bashkërenduar e faktorëve të formimit qytetar, institucional dhe socialo-fetar, të individëve pjesëtarë të kësaj shoqërie. Pra, zgjidhja në këtë rast, ashtu siç edhe rëndom ndodh me problematikat sociale, është ajo që vjen si rrjedhojë e një pune afatgjatë dhe të bashkërenduar, duke mos i shkëputur elementët nga njëri-tjetri, me qëllim rritjen e përgjegjshmërisë sociale dhe njerëzore. Mirëpo, në një shtet ku ky trekëndësh qytetar-institucion-religjion shpesh projektohet në kundështi me vetveten, atëhere ai prodhon konflikt të pashmangshëm në konceptimin e boshtit të shoqërisë, i cili pastaj reflektohet në mijëra problematika, ku ndër të tjera shfaqet edhe ajo e aksidenteve rrugore. /tesheshi.com/
