Vatra familjare, nga streha më e sigurtë dhe më e paqtë, nga vendi i edukimit dhe prehjes individuale, papritmas mund të kthehet në një konak horrori me gra e vajza, fëmijë e pleq, të shtrirë në pellgje gjaku pasi një anëtar i familjes paskësh konstatuar se kësaj radhe e “vërteta” nuk qëndroka nga ana e tij, dhe pastaj i penduar shpejt plotëson foton thriller të familjes duke ia shkrepur edhe vetes. Krimi brenda familjes po i kalon fatkeqësisht caqet e rastësive dhe po kthehet në një traditë, në një “rrugëzgjidhje” zakonore. Ky fenomen është sa i dhimbshëm, po aq edhe i trishtë, sepse kjo e keqe po kthehet në rutinë. Nuk ka më raporte tëhuajsimi mes rrugës dhe gjirit të familjes, veçanërisht kur bëhet fjalë për krimin. Bile shpesh makabriteti i krimit në familje është tipikisht më i shëmtuar se krimi i rrugës, çka do të thotë se intensiteti dhe “pasioni” kriminal që zë vend në raste të tilla i bashkangjitet aktit kriminal ordiner, duke prodhuar kështu tragjedi në zinxhir.
Kur një shoqëri e ka indeksin e krimit brenda familjes në parametra të lartë, atëherë mund të shqetësohemi vërtet, sepse bërthama sociale, që është familja, ka pësuar një rënie të lirë drejt shpërbërjes, dhe në të njëjtën kohë emeton një model të shëmtuar “zgjidhjesh”, që transmetohet nga përcjellësit socialë gati-gati në mënyrë instiktive. Trajtimi i familjes në një formë të çuditshme, ku, për sa u përket detyrimeve familjare, ka abstenime, ndërsa, për sa u përket të drejtave, ekskluziviteti shpesh qëndron vetëm si atribut i burrave patriarkë, të cilët “gjënë e gjallë” brenda familjes e konsiderojnë si pronë private, me të drejta ekskluzive kurbanbërjeje. Këtu, në këto raste, ligji nuk funksionon, instikti mbiinstitucional rrafshon realitetin, dhe uni procedon me plotësimin e urisë së vet të shëmtuar.
Ironia është se duke parë vrasësit apo vrasëset e familjarëve të vet, një kriminel ordiner rruge duket më i “moralshëm”. Përdhunime, linçime, varje, copëtime, groposje; të gjitha format më perverse të krimit duken se janë ekspozuar në një show progresiv në historitë e familjeve shqiptare, duke e pasuruar repertorin kriminologjik. Në këndvështrimin normal të një njeriu normal rezulton i pakuptimtë ushtrimi i akteve të tilla në mes njerëzve të cilët kanë ndarë një votër, që ndajnë ndjenjat me njëri-tjetrin. Transformimi në një armik patologjik i qenieve që kanë qenë pjesë e jotja, dhe për të cilat njeriu bën sakrificat më të mëdha, përbën një proces shumë kompleks psikologjik dhe ndjesor. Në trajtimet e shpeshta mediatike fenomeni është trajtuar thatë, pa analizë, dhe ka patur qëndrim me shprehjen standarde, “për motive të dobëta”, apo “për motive ekonomike”. Por shpeshtësia e ngjarjeve të tilla duhet të ndezë sinjalin e alarmit për administratorët e pushtetit, si dhe për shoqërinë tonë.
Kur fenomene të tilla ndodhin në mënyrë progresive dhe shthurin konstruktin tonë të dobët social, atëherë kthehet në primare nxjerrja e shkaqeve dhe, më pas, rindërtimi apo restaurimi i konceptit të familjes si garanci për stabilitet shoqëror. Ndër shkaqet kryesore të cilat udhëheqin drejt krimit në përgjithësi, dhe, specifikisht, atij të familjes në veçanti, është alkooli. Konsumi i tij deri në formën e një detyrimi zakonor pa masë, në çdo vend dhe për çdo rast, e transformon anëtarin e familjes në një përbindësh të armatosur tashmë me dyshime apo brejtje që ndërgjegjja ia kish furnizuar përditë, i paaftë të japë një gjykim të saktë dhe të mund të frenojë ndjenjat dhe emocionet, duke u kthyer në një makineri krimi jashtë kontrolli.
Shkak tjetër është koncepti i gabuar mbi familjen dhe marrëdhëniet bashkëshortore: trajtimi i bashkëshortësisë si marrëdhënie pronësie dhe mbiinstitucionale, jashtë kohezionit social. Ky trajtim i “plaçkës” shtëpiake, e gatshme për “përpunim” familjar kur të jetë nevoja, ka krijuar një mentalitet të ç’balancuar mbi detyrimet dhe përgjegjësitë bashkëshortore.
Boshllëku besimor, karakteristik për një pjesë të mirë të popullsisë tonë, si produkt postkomunist e postatesit, është një shkak tjetër thelbësor që i paraprin këtij fenomeni. Duke mos u mbrujtur me idealin religjioz, i cili ka karakteristikë të vetën frenimin nga e keqja dhe investimin për nga e mira, që buron në moralin e religjioneve nën postulatin frikë-bindje ndaj Zotit, manifestuar në ndërgjegjet e tyre përmes praktikave, anëtarët e kësaj familjeje, në shterrim të këtij ideali, e kanë tepër të lehtë të prishin thurjen familjare dhe të avancojnë deri në eleminimin pjesor, por edhe tërësor, të saj.
Efekt tjetër negativ i cili e nxit këtë fenomen është edhe shtrirja e madhe e emigracionit në familjet shqiptare, sidomos në ato familje të ndara ku një prej bashkëshortëve ndodhet në emigracion. Kohëzgjatja e madhe e mungesës në bashkëshortësi krijon premisa për çarje të familjes dhe u jep rrugë të pafre jo vetëm thashethemeve, por vërtet edhe tradhtive familjare.
Krimet e shpeshta në familje që kanë tronditur shoqërinë shqiptare duhen marrë në konsideratë si shenja serioze të degradimit social e moral të shoqërisë tonë. Duhet që të dilet jashtë skemave të thata, dhe kjo çështje të mos lihet tashmë vetëm në dorë të OJQ-ve apo të disa publiciteteve mediatike, por duhet futur si program qeveritar, i cili të zbërthehet e detajohet me një rend shumëdimensional. Të përcaktohen masa dhe afate konkrete për të promovuar vlerat në shoqërinë tonë, dhe këto të jenë konsensuale për sa u përket planeve qeverisëse të forcave politike, duke garantuar që shtrirja kohore e tyre të çojë në ndoshta zgjidhjen jo tërësore të problemit, por të paktën në reduktimin e tij deri në raste të shkëputura sociale. /tesheshi.com/
