Në nisjen e Luftës së parë Botërore, Kajzeri Wilhelm II përdori këto rituale formale duke deklaruar: “Me zemër të rënduar, jam i detyruar të mobilizoj ushtrinë time kundër një fqinji në krah të të cilit ka luftuar në shumë beteja. Me keqardhje të sinqertë unë dëshmoj fundin e një miqësie, që gjermanët e nderonin me besnikëri. Ne nxjerrim shpatën me ndërgjegje dhe duar të pastra”.
Por, konfliktet dhe gjuha e propagandës e lidhur pas ritualeve, janë ngjyrosur nga personaliteti i liderëve dhe natyra e regjimeve të tyre. Kjo ka prodhuar atë që Luis Veres, kërkues për gjuhën e Spanjës fashiste, e ka përshkruar me termin që ka mbetur në kujtesë, “arsenalet leksikore” .
Arsenali leksikor i Donald Trump është bërë i lodhshëm gjatë kohës së tij në Shtëpinë e Bardhë. Përcjellë zakonisht përmes Twitter-it, prej kohësh ka marrë imazhin e një narcisti pompoz dhe të painformuar, në dialog jo me Shtetet e Bashkuara apo komunitetin ndërkombëtar, por me televizionin kabllor.
Duke iu përgjigjur një paralajmërimi rus se do të rrëzohej çdo raketë amerikane që qëllohej mbi Sirinë, në përgjigje të sulmit të fundit të dyshuar kimik në Duma, Trump bubulloi: “Rusia zotohet të rrëzojë çdo raketë që qëllohet mbi Siri. Bëhu gati Rusi, për shkak se ato do të vijnë, të këndshme, të reja dhe “të zgjuara”! Nuk duhet të bëhesh partnere me një kafshë që vret me gaz popullin e tij dhe e shijon këtë”.
Rreziku nuk është thjesht në gjuhën prej çunakësh shkolle, por në gjuhën e lerosur dhe mungesën e detajeve. Edhe nëse ai nuk është (të paktën sipas mendjes së tij) duke lëshuar një kërcënim për të shënjestruar forcat ruse drejtpërdrejt, por postimi i tij mund të lexohet në këtë mënyrë me atë mburracakërinë “bëhu gati Rusi”.
Ajo përse e gjitha kjo ka vlerë është se në diplomaci – sidomos në diplomacinë e luftës – gjuha e sjellshme duhet përdorur në mbrojtjen e statusit ligjor të një konflikti të armatosur midis shteteve. Ajo që thuhet dhe si thuhet ka rëndësi kur justifikohet përdorimi i forcës. Në komentet e Trump, referenca ndaj ligjit ndërkombëtar dhe etikës del si asgjë më shumë sesa shprehje e zemërimit të tij personal, dhe një diplomaci e rrezikshme e mburrjeve dhe demonstrimit të forcës ta shpif.
Ndoshta ne nuk duhet të jemi të habitur nga komente të tilla nga një lider politik që prej kohësh ka injoruar këshillat e avokatëve të vet dhe për të cilin bota ka dukjen e një beteje me dy shina ku ata që e sfidojnë portretizohen me emra qesharakë dhe me etiketime mizore.
Më e rrezikshme nga gjithçka është sesi ky mesazh mund të lexohet si me vullnet të plotë nga Moska ashtu edhe në terma organikë, jo më pak nëse do të ketë viktima ruse në ndonjë prej sulmeve ajrore amerikane në Siri.
Nëse ndjesia e përshkallëzimit ka qenë e prekshme në ditët e fundit, së pari në kërcënimin rus për të rrëzuar raketat amerikane, më pas në përgjigjen “garipe” të Trump, ajo që është e qartë është se në postimin e tij, Trump rrezikshëm ka zgjeruar fushën e krizës, nga frustrimi mes komunitetit ndërkombëtar për mbrojtjen e Asadit nga Moska, në aludimin e mundësisë së një përplasjeje me Rusinë.
Kjo nxjerr në pah tema shumë më të thella dhe më të errëta të garës midis Putin dhe Trump – të dy nacionalistë populistë që janë zotuar t’i bëjnë vendet e tyre “të mëdhenj sërish”. Dy burra me ego të brishta që i kanë lidhur me ambicjet e tyre kombëtare.
E qartë me bollëk është se me vetëm tre fjalë të konceptuara keq, Trump i ka shtuar një ndjesi të re rreziku luftës në Siri.
*Peter Beaumont është reporter për “The Guardian” dhe ish-korrespondent nga Jeruzalemi.
Përgatiti: Juli Prifti – /tesheshi.com/
