Një histori e shkruar para kohe…
Mund të ndodhë që pas pesëdhjetë viteve në librat e huaj të historisë të shkruhet për pjesën kushtuar Kosovës:
“U nis si një eksperiment për një republikë parlamentare, por që në të vërtetë do të rrëshqiste në një lloj diktature. Liria e fjalës, liria e lëvizjes, liria fetare, liria për të punuar, liria për të zgjedhur, etj., qenë veç iluzione që reflektonin tek ajo pasqyrë e perspektivës në të cilën shigjetoheshin shikimet e të rinjve kosovarë. Për të disatën herë u provua modeli i një Palestine të vogël, i një Bosnjeje të dytë… Kjo u arrit përmes një strategjie të mençur të perëndimorëve në raport me Kosovën, ani pse ta privilegjosh një pakicë në kurriz të të drejtave të shumicës (sidomos kur mbi pjesën më të madhe të kësaj pakice ende rëndonte faji për krimet, represionin, diskriminimin, madje edhe gjenocidin nga lufta e fundit) dukej nga të gjithë si një mision i pamundur, por kur në krye u vunë politikanë të korruptuar, gjithçka u lehtësua.
Elitës së korruptuar politike iu vunë në tavolinë mjaft detyra, me njërën ndër to: investimi në përmbysjen e vlerave kulturore, fetare e kombëtare. Atyre iu rekomandua që energjinë e të rinjve kurrsesi të mos e linin të akumulohej në një vend, por ajo të shpërndahej përmes përçarjesh, me një fjalë, të bëheshin impotentë karshi nevojave të mëdha që kishte shoqëria. Vetëm në dy dekadat e para të pasluftës shoqëria kosovare (më saktë, shqiptarët, që përbënin shumicën) u ndodh përballë një krize sociale e kulturore, që qe baza kryesore e asaj politike.
U përçudnua sistemi arsimor, si një ndër arteriet kryesore që do të rrezikonte realizimin e misionit. Natyrisht, kjo strategji i pati disa efekte anësore, sepse në rend të parë rinia e pashkolluar ra pre e mashtrimeve, e grackave të ndryshme ideologjike, që ishin një lloj bumerangu për vetë investimet perëndimore. Megjithatë, këto pasoja, a efekte anësore, siç i quajtëm, qenë të vogla në krahasim me atë ç’synuan të arrinin perëndimorët në Kosovë dhe me Kosovën…”
Sigurisht, do të jenë aty edhe disa paragrafë kushtuar figurave politike; atyre figurave që qenë bartëset e dekadencës kulturore në përgjithësi dhe asaj politike në veçanti, atyre bartësve dhe “themeluesve” të krizës ekonomike e sociale dhe, në anën tjetër, atyre pak kundërshtarëve, iluministëve, luftëtarëve të fundit për liri e drejtësi.
Por, s’kanë kaluar ende pesëdhjetë vite. Ne e kemi kuptuar kush është shërbëtori i perëndive greke këtu, ama tash së voni e morëm vesh kush janë këto perëndi.
Më duhet ta them edhe këtë, edhe sikur të bëhet praktikë që historinë ta shkruajnë gazetarët, vështirë që do të gjendet një hapësirë e vogël për Adriatik Kelmendin, këtë njeri të “tejpreokupuar” me vendin e tij në vëmendjen tonë.
Do të ketë rreshta për më të rëndësishmit, ata që i merituan faqet e historisë, por edhe sikur të bëhet praktikë që historia të shkruhet nga gazetarët, vështirë që do t’i kushtohen.
Në letërsinë greke, perënditë përshkruheshin si të pamoralshme, të padrejta kundrejt njerëzve, etj…
/tesheshi.com/
