Në kontekstin sociologjik mediet konsiderohen si agjense të socializimit, agjense këto të cilat kanë vlerën dhe tiparet e tyre, si dhe kanë një ndikim jashtëzakonisht të lartë tek opinioni publik. Për Bacon, ato janë pushtet i katërt pas atij legjislativ, ekzekutiv dhe gjyqësor, i cili me të drejtë qysh herët e ka vërejtur këtë ndikim. Po ashtu, mediet janë konsideruar si prore të globalizmit apo thënë më mirë si produkt i tij, të cilat me kalimin e kohës, zhvillimin e teknologjisë, shkencës dhe informatikës, ato kanë evoluar dukshëm. Sot, komunikimi masiv dhe mediet të cilat janë pjesë e pandashme e njëri tjetrit, kanë evoluar dukshëm dhe si të tilla janë prezentë në të gjitha shoqëritë pavarësisht stadit të tyre.
Në kontekstin shqiptar, mund të shohim se ato kanë bërë “revolucione” në vete në dekadën e fundit, sidomos pas shkopit magjik – internetit i cili tashmë është bërë edhe si nevojë jo vetëm e medieve, por edhe publikut të gjerë. Kjo për shkak të shfrytëzimit të tij nga gjeneratat e reja të cilat në gjuhën e sociologjike njihen edhe si “gjenerata e globalizmit”. Sido që të jetë, një ndër problemet e cila është bartur me këtë teknologji të fundit, padyshim se është edhe “fake news” ose e njohur tek ne si “lajme të rreme”. Ky fenomen social nuk është i ri, historikisht ky ka ekzistuar pothuajse qysh herët dhe këtë fenomen e hasim në shumë civilizime të hershme, madje thuhet se gjenerali romak Mark Anthony bëri vetëvrasje si rezultat i informatave të rreme.
Pra, ky fenomen edhe pse ka ekzistuar qysh herët, ai së fundi është manifestuar në mënyrë më masive se sa më parë, ndoshta edhe si rezultat i ndikimit të rrjeteve sociale të cilat në disa raste janë bërë edhe varësi sociale. Thënë më gjerësisht, fake news ka të bëjë me lajme ose informatat të cilat janë pjesërisht ose tërësisht të rreme dhe si të tilla manipulojnë me opinionin me qëllim të përfitimeve nga akterë të ndryshëm. Ideja kryesore e lajmeve të tilla në fakt është përfitimi material (financiar) nga publiku i gjerë përmes klikimeve ose shpërndarjeve (share) të cilat kryesisht bëhen përmes rrjeteve sociale, pasi që këto rrjete sociale kanë shfrytëzues të shtresave dhe moshave të ndryshme.
Format dhe mënyrat e lajmeve të tilla janë kryesisht ato që kanë të bëjnë me lajmet/ngjarjet e ndryshme për të cilët mendohet se janë të rëndësishme për publikun dhe gjejnë interes të veçantë si: blerjen e një produkti ose mbështetjen e marketingut (reklamave) apo kundërshtimin e kauzave të ndryshme politike, kundërshtimin e kandidatëve për zgjedhje, pastaj paraqitjen e titujve bombastik në ballinat e medieve të ndryshme, kurse struktura në brendësi të tyre është kryesisht boshe, etj.
Mjedisi social që na rrethon është një “botë” në vete sepse ka një ndërveprim social në mes të akterëve të ndryshëm. Andaj, çdo informatë që lidhet me realitetin shoqëror është produktive dhe si e tillë është e mirë se ardhur. Kurse, lajmet e rreme mundohen që të bindin opinionin e gjerë për gjëra që në fakt nuk ekzistojnë. Për këtë me siguri se ka disa faktorë, si: përfitimet materiale të cilat luajnë rol me rëndësi, sepse interneti përveç aspektit të dhënies së informatave ka edhe aspektin e financave, njerëzit mund të pasurohen duke përdorur rrugë të ligjshme dhe të jashtëligjshme. Në këtë segment, grupet e hakerëve, grupet e interesit, grupe të tjera, përdorin rrjetet sociale për përfitime të ndryshme.
Faktorë të tjerë janë mungesa e një kodi gazetaresk i cili pasqyron së pari integritetin e gazetarit si profesionist dhe së dyti pasqyron respektin e gazetarit ndaj publikut, duke mos i pasqyruar informata relevante, profesionale dhe të dobishme për të. Faktorë tjerë janë edhe mungesa e një konkurrence të mirëfilltë mediale, një konkurrencë e cila në rastin Kosovës, por edhe të Shqipërisë pothuajse mungon, sepse mediet si ato elektronike po ashtu edhe ato të shkruara më shumë fokus kanë politikat ditore dhe serialet e shumta të cilat komentohen madje edhe në mjedise të ngushta shoqërore, se sa që kanë fokus edukimin medial të publikut. Në fakt, qëllimi i masmediave është komunikimi me masën përmes mjeteve teknologjisë, duke transmetuar kështu mesazhet në fjalë. Por, ajo që vërehet tek mediet është lansimi i lajmeve të ndryshme të cilat nuk kanë kurrfarë mesazhi dhe qëllimi i tyre kryesisht është zhvendosja e vëmendjes nga politika dhe problemet tjera me të cilat shoqëria ballafaqohet (vijon). /tesheshi.com/
