Përkundër faktit që gruaja në Kosovë është gjysma e popullsisë, në shumë raste ajo vazhdon të jetë subjekt që privohet nga liria e shprehjes, nga e drejta e trashëgimisë dhe e pronës, nga mundësia e krijimit të marrëdhënies së punës, nga hapësira e përfshirjes në politikë e në përfaqësim, e nga shumë të drejta të tjera.
Çdo përpjekje e saj për ta ndryshuar këtë gjendje përballet me pengesa e atakime, deri edhe në shtypje. Gruaja në Kosovë, që historikisht ka qenë simbol i sakrificës, humanizmit dhe i rezistencës, duke dhënë gjithçka nga vetja e saj, vazhdon të mbetet e margjinalizuar edhe sot, kur mundi dhe sakrificat e saj do duhej të çmoheshin dhe të mbroheshin nga shteti, familja dhe institucionet.
Dhuna, diskriminimi, abuzimet emocionale, seksuale dhe ekonomike, ndaj gruas vazhdojnë të mbeten përherë shqetësim në mesin e shoqërisë sonë, por larg zgjidhjes. Ky abuzim në çdo aspekt jetësor çdo ditë e më shumë po bëhet i padurueshëm, dhe në shumë raste i pashpresë për rrugëdalje për shumë gra.
Historikisht, shoqëria shqiptare ka trashëguar një sistem të fortë patriarkal, ku roli vendimtar në çdo aspekt u është atribuar burrave, ndërsa grave u është diktuar prej kohësh që të pranojnë rolin e të nënshtruarave. Bazuar në mentalitetin patriarkal, gruaja është e pafuqishme dhe duhet t’i nënshtrohet gjithmonë burrit; këtë e argumenton edhe Bell Hooks, i cili përveç tjerash thotë se, “dhuna krijohet nga të fuqishmit dhe është e bazuar në besimin se është e pranueshme që një individ më i fuqishëm t’i kontrollojë të tjerët nëpërmjet formave të ndryshme të forcës”.
Gruaja vazhdon të jetë subjekt që përballet me paragjykime, shantazhe, fyerje dhe diskriminim në çdo hap të veprimtarisë së saj sociale, kulturore a politike. Faktorët kryesorë që e diktojnë një gjendje të tillë janë socialo-ekonomikë, si mosdhënia e mundësive, mungesa e përkrahjes nga strukturat udhëheqëse, përgatitja profesionale, obligimet familjare, etj. Aktivizimi i saj në jetën politike lë shumë për të dëshiruar. Edhe sot, fatkeqësisht, politika konsiderohet si “fushë për burra”. Burrat në mënyrë tradicionale kanë qenë aktorë të rëndësishëm në sferën publike. Burri përfaqësonte veten dhe familjen në sferën publike, dhe çka bënte ai ishte e dukshme, ndërsa gruaja ka qenë e lidhur me sferën private, pra, në shtëpi, aty ku ajo punonte, dhe puna e saj ishte e padukshme. Burrat për të pasur sukses në sferën publike e kishin më të lehtë, siç thotë edhe Jurgen Habermas: “Burrat e kanë më të lehtë dominimin në sferën publike, sepse së pari e dominojnë sferën private.”
Në vendet e zhvilluara, hyrja e grave në jetën politike solli një situatë të re. Gratë dhanë një ndihmesë të madhe, që ka përmirësuar kushtet dhe cilësinë е jetës në shoqëri, të mirëqenies dhe punësimit, barazinë mes burrave dhe grave. Ato ndihmuan që të dilnin çështje të reja në rendin е ditës, si problemet shëndetësore dhe sociale të fëmijëve, të të moshuarve dhe grave. Masat që u morën në shumë fusha, si në politikën е taksave, shkollës, paqes, mjedisit, ndërtimit të rrugëve, sigurisë së trafikut dhe në politikën е kulturës, ishin meritë e grave.
Edhe gratë kërkojnë pushtet dhe duan të dëgjohen, veçanërisht në fusha ku vendimet i prekin ato vetë. Duke u bazuar në argumentin e Ann Philips-it, që theksonte se, “gratë kanë interesa, nevoja dhe eksperienca të ndryshme nga burrat, dhe se këto interesa mund të përfaqësohen vetëm nga gratë, e jo nga burrat, dhe për këtë arsye duhet të ketë përfaqësim të barabartë të dy gjinive”.
Në këtë kontekst, pjesëmarrja е grave në jetën publike është e rëndësishme për shkak të kontributit pozitiv që ato mund t’i japin shoqërisë në përgjithësi, dhe vetë gruas në veçanti. Rrjedhimisht, aktivitetet socialo-politike të grave reflektojnë përfitime reciproke. Ato mund të ndryshojnë cilësinë e jetës në komunitet, ndërsa vetë gruas pjesëmarrja i sjell mundësi vetëzhvillimi, integrim të grave të margjinalizuara, realizimin e ideve dhe projekteve të tyre, i jep rolin e bashkëkrijuesit dhe bashkëzbatuesit të politikave gjinore. Për më tepër, pjesëmarrja e gjerë ndihmon në edukimin е grave, duke i dhënë më shumë kuptim jetës së tyre dhe më shumë vlerë marrëdhënieve midis tyre, si dhe midis qytetarëve në përgjithësi, duke i shkëputur ato nga përditshmëria individuale, dhe në inkuadrimin në veprimtaritë e përgjithshme shoqërore. /tesheshi.com/
