Në parim pothuajse të gjithë e kanë një botëkuptim për fjalën “demokraci”, por, kuptimi i sistemit qeverisës demokratik është i gjerë dhe ndryshon nga vendi në vend dhe nga koha në kohë. Kjo nënkupton se sistemi demokratik i institucioneve politike nuk mund të reduktohet vetëm si një element i qeverisjes demokratike. Përkundrazi, nocioni demokraci në vete përfshin edhe elemente tjera të sistemit qeverisës siç janë pjesëmarrja е qytetarëve në qeverisje nëpërmjet referendumeve, iniciativave të ndryshme qytetare, protestat dhe peticionet e qytetarëve, aktivizimi i shoqërisë civile dhe çdo aktivitet tjetër shoqëror që ka për qëllim ndryshime progresive në shoqëri.
Po ashtu, funksionimi i demokracisë varet dhe përcaktohet nga shumë faktorë, në veçanti nga niveli i kulturës demokratike qytetare, që do të thotë qytetarët e lirë, të përgjegjshëm dhe aktiv. Rol kyç në këtë proces ka rinia si promotore e ndryshimeve shoqërore. Megjithatë, jo në të gjitha shoqëritë roli i rinisë në këto procese demokratike vihet në shprehje. Fjala vjen, e tillë është shoqëria kosovare, shoqëri kjo e cila sipas të dhënave statistikore zyrtare, strukturën e popullsisë rreth 60% e përbëjnë qytetarë nën moshën 25-vjeçare, prej tyre shumica dërmuese janë të rinj të moshës 15-24 vjeç.
Megjithatë, edhe përkundër këtij fakti që më shumë se gjysma e popullsisë së Kosovës e përbëjnë të rinjtë, shumë pak prej tyre e dinë se 18 Tetori është Dita Botërore e të Rinjve në Demokraci. Po ashtu, fare pak prej tyre janë të përfshirë në jetën institucionale, për të mos thënë se ata janë përjashtuar tërësisht nga çdo aktivitet social e politik, si pasojë e kësaj klase korruptive-kriminale e cila e ka kapur shtetin në çdo segment të tij. Prandaj, në këtë aspekt nuk mjafton vetëm shënjimi formal i ditëve të tilla, që në të shumtën e rasteve përfundojnë me aktivitete kozmetike dhe aspak serioze e të rëndësishme për ngritjen dhe avancimin e rolit të rinisë; por, që esenca e ditëve të tilla duhet të shërbejë si këndellje dhe vetëdijësim i të rinjve për ta mbrojtur dinjitetin e tyre shoqëror dhe për t’u angazhuar që të jenë pjesëmarrës aktiv në të gjitha proceset sociale e demokratike të shoqërisë.
Një angazhim të tillë e kërkonte edhe Hannah Arendt, një filozofe kjo e cila ishte vetë viktimë e pushtetit nazist dhe e torturave çnjerëzore të atij regjimi. Por, e cila potencialin e revolucionit dhe ndryshimit social i’a atribuonte aksionit dhe veprimit shoqëror, ngase sipas saj “për të vepruar do të thotë që të marrësh iniciativa, të fillosh diçka të re”. Në rrafshin konkret, veprimi shoqëror ka karakterin e marrjes së guximit, vendimit, për të folur, për të kërkuar pëlqimin dhe miratimin e tjetrit, për të shkaktuar reagimin e mjedisit, thjesht për t’u bërë pjesë aktive e jetës sociale e demokratike. Prandaj, më shumë se kurrë më parë të rinjve në Kosovë, tani u duhet për të vepruar si individë të lirë për të kërkuar perspektivën e tyre dhe rolin e të qenit të barabartë në mjedisin shoqëror. Por, që krahas kësaj është e rëndësishme që vullnetit të tyre për ndryshim në radhë të parë t’i paraprijë veprimi i cili po ashtu natyrshëm duhet të kalojë përmes debatit kritik dhe argumenteve logjike.
Ama, fatkeqësisht në Kosovë akoma rinia vazhdon të fetishizohet vetëm si objekt numrash. Fjalët si: “Rinia është e ardhmja e një vendi”, “Ne kemi rininë, fuqinë më të madhe” e kështu me radhë, vazhdimisht janë përdorur nga partitë politike në pushtet, e që realisht të rinjtë kosovarë kurrë nuk janë parë si partner serioz i qeverisë për zgjidhjen e problemeve sociale, ekonomike, politike, por ata vazhdimisht janë trajtuar vetëm si pjesë e thellimit të problemeve sociale.
Në kushte normale demokratike, të rinjtë janë promotori i ndryshimeve, si një forcë shtytëse për reformat politike dhe ekonomike të një vendi. Ndërsa në Kosovë të rinjtë vazhdojnë akoma të jenë të margjinalizuar si produkt i zhvillimeve politiko-sociale dhe ekonomike. Mungesa e angazhimit të rinisë në jetën publike, përmes procesit të fuqizimit të rolit të tyre në vendimmarrje dhe në qeverisje tregon për shkallën e ulët të demokracisë në institucione dhe në jetën publike në shoqërinë kosovare në përgjithësi.
Bazuar në rrethanat aktuale, është mëse e domosdoshme që të ndodhë ndryshimi i kësaj mendësie të stërvjetruar në Kosovë dhe në vend të saj të vjen në shprehje roli i rinisë si një domosdoshmëri e rëndësishëm që sjell ndryshimin. Rrjedhimisht, aksioni rinor apo aktivitetet vullnetare nga të rinjtë reflektojnë përfitime reciproke, mund të ndodh të ndryshojnë cilësinë e jetës në komunitet (bashkësi), duke ndikuar në zvogëlimin e varfërisë, zbutjen e problemeve sociale, shtimin praktik të demokracisë nëpërmjet pjesëmarrjes. Ndërsa vetë rinisë, pjesëmarrja aktive në jetën demokratike i sjell mundësi vetëzhvillimi, dalje nga margjinalizimi dhe integrim në shoqëri, realizim të ideve dhe projekteve të tyre, u’a mundëson rolin e bashkëkreatorit (bashkëkrijuesit) dhe bashkëimplementuesit të politikave rinore. E përfundimisht, pjesëmarrja aktive shmang rininë nga kotësia dhe depresioni, që në të kundërtën, në skajshmëri mund të rezultojë me vërshimin e tyre nga dukuritë negative si droga, prostitucioni, vetëvrasjet, dhuna, konflikti dhe radikalizmi fetar etj. /tesheshi.com/
