Duke udhëtuar në jug të Shqipërisë para disa ditësh, e duke shijuar disa prej bukurive të tij, të cilat natyra ka vijuar t’i mbrojë me fanatizëm ndaj vandalizmit human, nuk mund të më shpëtonte tingulli i një gjuhe aspak amëtare për veshin tim. Parakalo! Në fakt, terminologjikisht e kisha hasur edhe në mediat sociale apo dhe në biseda mes miqsh, si një “prezantim” i atyre që emigracioni i kishte hedhur në viset greke për të punuar nga disa muaj në disa vite.
Parakalo! I thoshin njëri-tjetrit si për t’i kujtuar kohët e vështira të punës në Greqi. Sigurisht që secili prej nesh i mbart në të pandërgjegjshmen e tij të gjitha gjurmët që lë koha dhe eksperienca e jetës aty-këtu në ato vende ku jeton. Ashtu dhe bashkëkombasit tanë, duke jetuar në Greqi, kanë mbartur prej këtij vendi disa “vese” që ndokush mund t’i quajë tradita, por që për mua s’janë aspak të tilla. Fillova që gjatë ditëve që kalova aty ta ndjek me kujdes këtë tendencë të habitshme që vazhdon prej vitesh, por që për habitatin mund të mos jetë aspak irracionale. Dashur pa dashur, m’u desh t’i kthehem të kaluarës, e cila qëndron si “shpata e Demokleut” mbi ne. Iu riktheva me habinë se shteti shqiptar gjatë viteve ’20-30, në periudhën e të anatemuarit padrejtësisht, “mbretit Zog”, kishte bërë përpjekje të mëdha që gjuha shqipe të mësohej në të gjitha fshatrat dhe qytetet e Çamërisë. E kjo përpjekje i kishte kushtuar dhe një luftë të humbur diplomatike me Greqinë, kur në vitet 1933-1935 ai i kishte mbyllur të gjitha shkollat private greke (dhe jo vetëm ato) si masë ndaj moshapjes së shkollave shqiptare në Greqi. Në fakt, historia është disi më e gjatë, e në të mplekset Italia dhe politika e saj e jashtme ndaj shtetit shqiptar, por, sidoqoftë, ai shtet i telendisur prej historisë gjatë disa dhjetëvjecarëve të regjimit komunist, si dhe pas tij, ishte përpjekur të bënte diçka për popullsinë shqiptare në Greqi. Kjo gjë i kushtoi humbjen e çështjes në Gjykatën Ndërkombëtare të Hagës, e cila në prill të vitit 1935 urdhëroi që shteti shqiptar t’i rihapte të gjitha shkollat e minoritetit grek në Shqipëri.
“Parakalo” or mik! Në të vërtetë, shtete mike nuk ka! Ka shtete me marrëdhënie të mira, shtete fqinje, shtete me interesa të përbashkëta, shtete armike, shtete të dorës së parë e shtete të dorës së dytë, por dhe me keq.
Parakalo! Kështu thotë bashkëkombasi ynë! Të bën habi? Edhe gjatë sezonit turistik dëgjon muzikë greke në disa prej restoranteve e bareve shqiptare. S’ke pse habitesh! Pronari i restorantit ka jetuar në Greqi. Ai ka punuar në Athinë, ka gjezdisur Korfuzin e ka parë Selanikun. I ka pëlqyer Athina, politika, muzika greke si dhe sallata greke. Vjen në Shqipëri dhe të thotë: Parakalo!
Bela e madhe, mendon! Megjithatë, shteti shqiptar ka plane dhe strategji për zhvillimin e turizmit, për promovimin e gjellëve shqiptare, të mishit të pjekur në hell si dhe të muzikës tradicionale. A thua kjo do t’i bëjë shqiptarët më shqiptarë dhe të huajt më dashamirës ndaj nesh? Parakalo! Kështu të thotë kamarieri kur futesh në lokal. Turisti gjerman, austriak, italian apo danez, nuk e di çfarë do të thotë “parakalo”, por ai është i zgjuar, dhe pasi të ka kërkuar fjalëkalimin e Wireless-it, hap fjalorin online dhe kontrollon. Shpejt kupton se “parakalo” nuk është shqip, por greqisht. Ironi! Ka ardhur të shijojë bukuritë shqiptare, dhe nga mëngjesi në mbrëmje dëgjon të flitet greqisht, sheh në hotel televizione greke, dëgjon muzikë greke, e sallatën jeshile, me qepë të njoma, e të shoqëruar me djathë baxhoje, të cilën e ngacmon me pirun duke menduar se është bio, e quan “sallatë greke”.
“Parakalo” shtet! Se kemi politika dhe jemi seriozë. Ç’të keqe ka të përmendësh dy fjalë greke! Gjuha shqipe është e varfër, kështu të mësojnë në shkollë fillore e të mesme. Nuk është si anglishtja, italishtja, rusishtja dhe greqishtja. Meqë është e varfër, të flasim greqisht, se fëmijët u janë rritur atje emigrantëve, kanë ngarë “papaqin” dhe kanë kërcyer “picirikën”.
“Parakalo” or ti! Se dhe pushimet në Greqi do t’i bëj, thotë intelektuali, që asnjëherë në jetë nuk i ka parë bukuritë e Valbonës, Thethit, Bogës, Razmit apo Jezercës. Në fakt, ka të drejtë, ky shtet nuk bëhet me shqiptarë! Parakallo, atëherë, të gjithë atyre që mendojnë kështu! /tesheshi.com/
