Nuk ka dyshim që ne, njerëzit e shteteve arabe të Gjirit, jemi plotësisht të vetëdijshëm për ndikimin e sfidave ekonomike që vijnë me çdo rënie të çmimeve të naftës. Epoka e naftës, e cila ndryshoi në mënyrë dramatike jetën në Gjirin dekada më parë, po përfundon.
Meqenëse një transformim tjetër i madh është në horizont, nuk mjafton të jemi të vetëdijshëm për të, ne gjithashtu duhet të jemi proaktivë. Sigurisht, ne shpresojmë që vendet tona të kalojnë nëpër dinamikat e ndryshuara ndërkombëtare dhe rajonale në mënyrë që të shmangin pasojat negative. Por do të gaboheshim po të mendonim se është një detyrë e lehtë dhe se nuk do të kemi asnjë rol në të.
Nafta ka sjellë sëmundje në rajonin tonë – varësia nga nafta – dhe ne duhet të kurohemi para se të shkojmë përpara. Tërheqja e naftës shkon përtej diversifikimit të ekonomive dhe ristrukturimit të shpenzimeve qeveritare. Duhet të përfshijë dhe ndryshime shoqërore.
Shtetet e Gjirit ose duhet të merren me këtë varësi parazitare dhe të heqin qafe këtë sëmundje, ose të përballen me një zgjim të dhimbshëm kur është tepër vonë. Gjatë 50 viteve të fundit, ne jemi mësuar me një mënyrë jetese që është e paqëndrueshme dhe madje e dëmshme. Siç na thotë Ibn Khaldun në Mukadima, të jetosh në luks ndërhyn në vizionin e qartë dhe dobëson vullnetin për të ndryshuar. Nëse duam të hyjmë në epokën pas naftës më të fortë dhe të gatshëm për sfida të reja, duhet të ndryshojmë mënyrën e të jetuarit, të mësuarit dhe të prosperuarit.
Stili luksoz, i panatyrshëm
Stili luksoz i adoptuar nga disa arabë është pretendues dhe i panatyrshëm. Shpesh do të thotë të jetosh më rehatshëm sesa mund të prezantosh veten në mënyrë të gabuar. Është luks ekstrem, ose mbase ekstremizëm në luks. Ky lloj i shpenzimeve i tërheq njerëzit në borxhe, duke i penguar ata të investojnë thelbësisht në arsimimin e fëmijëve të tyre dhe duke i ngarkuar ata me probleme familjare dhe paqëndrueshmëri.
Sistemi arsimor i mangët i rajonit minon zhvillimin e potencialit shoqëror dhe ekonomik të popullsisë së Gjirit Arab. Edukimi që mbështetet në shërbimin e njohurive dhe thjesht memorizimin nuk zhvillon të menduarit kritik. Ka, sigurisht, shumë shenja premtuese të suksesit arsimor në Gji, por në shumicën e shteteve të Gjirit, arsimi shtetëror ende mbetet prapa filozofisë dhe metodave të tij të mësimdhënies.
E vetmja mënyrë përpara për ne është të shërohemi nga varësia e shoqërisë sonë nga nafta. Gjatë rrugës, ne do të përballemi me ndryshime të dhimbshme dhe duhet t’u rezistojmë shumë sfidave me të cilat vendet tona do të përballen në një rajon gjithnjë e më kokëfortë dhe duke pasur parasysh ndikimin e ndryshimeve klimatike.
Në të vërtetë, as ne nuk jemi imun ndaj pasojave të ngrohjes globale. Një raport i Panelit Ndërqeveritar 2018 mbi Ndryshimin e Klimës paralajmëroi se deri në fund të këtij shekulli, rajoni i Gjirit do të bëhej i pabanueshëm për shkak të rritjes së temperaturave dhe mungesës së ujit. Shtetet e Gjirit, si pjesa tjetër e botës, duhet urgjentisht të bëjnë diçka në lidhje me ndryshimin e klimës për të ndaluar që ky proces të arrijë një pikë pa kthim.
Tërheqja e investimeve nga lëndët djegëse fosile, duke pasur parasysh se sa të varur jemi prej tyre, do të jetë e vështirë, por jo e pamundur. Vendet tona tashmë kanë burime natyrore në bazë të të cilave ata mund të kalojnë në energji të rinovueshme, veçanërisht në atë diellore. Një kthesë e tillë nga hidrokarburet kërkon jo vetëm ndryshime ekonomike por edhe shoqërore.
Rishikimi i përparësive
Në këtë kuptim, realiteti i ri i sjellë nga pandemia e koronavirusit na paraqet një mundësi unike për të analizuar dhe rishikuar përparësitë tona. Ajo na tregoi se sa e lidhur është bota në vuajtje kur goditet nga fatkeqësia dhe sa e rëndësishme është të veprojmë së bashku në solidaritet. Na ndihmoi gjithashtu të kuptojmë se një jetë e endur me kufizime dhe sakrifica të vogla për të mirën më të madhe nuk është aq e vështirë.
Ashtu si pjesa tjetër e botës, popullsia e Gjirit është gjithnjë e më e vetëdijshme se “biznesi normal” nuk mund të vazhdojë dhe se ndryshimi është i pashmangshëm nëse duam të mbijetojmë, si kombe dhe si civilizime njerëzore. Vendet e Gjirit kanë nevojë për një vizion jo-konvencional për ndryshime shoqërore dhe udhëheqje të fortë.
Ne duhet të fillojmë të investojmë jashtëzakonisht shumë në brezin e ri, duke filluar me ndryshimin e mënyrës se si prindërit rritin fëmijët e tyre. Ata duhet të udhëheqin me shembull dhe të rrënjosin tek fëmijët e tyre rëndësinë e mendimit të pavarur dhe të mbështetjes te vetja.
Ne gjithashtu kemi nevojë për një revolucion arsimor, i cili lë pas mënyra të modës së vjetër të mësimdhënies dhe vendos mësimdhënien që promovon mendimin kritik, aftësitë dhe vlerat morale. Si një shoqëri muslimane, ne duhet të kapërcejmë hendekun midis kryerjes së ritualeve islame të besimit dhe respektimit të vlerave morale islame në jetën e përditshme dhe si komb, ne duhet të përgatisim një brez të ri që mund të ndihmojë në paraqitjen e një modeli të qëndrueshëm, të prosperuar – e ardhme e lirë për kombet tona.
Puna e të rinjve në të gjitha fushat duhet të drejtohet nga vlerat e ndërtimit të kombit dhe është e rëndësishme që ato të kontribuojnë edhe në skenën ndërkombëtare, sepse ne nuk mund ta mbajmë veten të ndarë nga luftërat dhe katastrofat që ndodhin përreth nesh.
Nevojitet një model i ri zhvillimi
Ne gjithashtu kemi nevojë për një model të ri zhvillimi. Ky i tanishmi është krijuar për t’u siguruar qytetarëve mënyra për të bërë një jetë dinjitoze, të përcaktuara nga masa sasiore sesa cilësore dhe është provuar të jetë gjithnjë e më jofunksionale. Kjo është arsyeja pse ne duhet t’i japim përparësi cilësisë sesa sasisë në çdo aspekt të jetës shoqërore në Gji, duke përfshirë arsimin, shëndetësinë dhe, më e rëndësishmja, menaxhimin.
Një ndryshim në modelin e zhvillimit do të nënkuptojë gjithashtu një ndryshim në kontratën sociale në vendet tona. Ka ardhur koha që ajo të rishikohet, e cila natyrshëm do të çojë jo vetëm në transformimin ekonomik dhe shoqëror, por edhe në ndryshime politike. Kjo mund të vijë në forma të ndryshme, në varësi të rrethanave të secilit shtet të Gjirit.
Ndryshimi i vërtetë kërkon kohë, por tani është urgjent, sepse po ndodhin situata zhvillimore që nuk i prisnim. Nëse nuk bëjmë diçka urgjente, një numër në rritje i të rinjve që nuk mund të gjejnë punë do të bëhen të inatosur dhe reagimi i tyre do të jetë i ashpër; megjithatë ata ndihen komodë për pjesën e tyre të pasurisë së naftës, e cila tani është në rënie. Rënia morale në brezin e ri do të jetë një pasojë e hidhur e refuzimit tonë për të filluar edhe temën e neglizhimit të vlerave fetare.
Kombet që marrin vendime të vështira sot duhet të jenë në krye. Ato duhet të jenë të gatshme të përgatiten siç duhet për të ardhmen duke përqafuar zhvillimet ekonomike të drejtuara nga teknologjia e gjelbër dhe energjia alternative. Ata që shmangin marrjen e këtyre vendimeve, për fat të keq do të jenë të papërgatitur për krizat e shumta që do të vijnë.
Gjyshja ime, Zoti e mëshiroftë, thoshte: “sa më keq shije, aq më i mirë është ilaçi”. Ne duhet të jemi të guximshëm dhe të sinqertë me veten tonë. Ne duhet të kemi guximin të marrim ilaçet e hidhura tani.
Ne kemi nevojë për t’u shëruar! /tesheshi.com/
